Avrupa’da marka hukuku hem birliğin düzenlemelerinden hem de 27 üye ülkenin milli hukuklarından oluşuyor. Topluluk marka direktif(CTMR) topluluk düzeyinde bir koruma sağlayan topluluk markası sistemini getirmiştir.
Topluluk Markaları AB’nin İspanya, Alacante’de yerleşik marka patent ofisi olan OHIM tarafından tescil ediliyor. Topluluk Marka Direktifi üye ülkelerin hukuklarıyla birlikte uygulanıyor. Milli hukuklar 1988 yılındaki ilk direktif ile birlikte önemli ölçüde uyumlulaştırılmış durumdadır.
Avrupa düzeyinde marka koruması elde edilebilmesi topluluk sisteminde üye ülkelerinkiyle büyük oranda aynıdır. Marka bir teşebbüsün mal ve hizmetlerini diğer teşebbüsün mal ve hizmetlerinden ayırt etmek koşuluyla her türlü işaret olabilir. Buna kelimeler, şekiller, renk/renk kombinasyonları yanında sesler bile dahildir. Markanın koruma konusu olabilmesi için markanın çizimle görüntülenebilmesi, yeterince somutlaştırılabilmesi gereklidir.
Ayırt edicilikten yoksun olan yani mal ve hizmetleri tasvir eden, kalitesi, kaynağını gösteren markalar tescil edilemez. Bu koşulların karşılanıp karşılanmadığı markanın hital ettiği çevre dikkate alınarak yapılacak bir değerlendirme neticesinde ortaya çıkar. Ancak tasviri, tanımlayıcı ya da jenerik markalar kullanım neticesinde ikinci bir anlam kazanıp mal ve hizmetlerin kaynağını gösterecek biçimde ayırt edicilik kaznmışlarsa artık tescilleri ayırt edicilikten yoksun oldukları gerekçesiyle reddedilemeyecektir.
Bunun yanında ürünlerin doğal yapısından kaynaklanan üç botuylu markalar, teknik bir sonucu elde etmek için zorunlu şekiller ve ürüne önemli ölçüde mali değer katan şekiller tescil edilemez.
Bahsedilen mutlak red nedenlerinin yanında marka başvurusu yapılmadan önce üçüncü kişilerin hak sahiplikleri de nisbi red nedeni kabul edilir. Bu hakların kapsamına tescilli markalar, kullanım yoluyla elde edilen tescilsiz marka hakları, ticaret unvanları, kişilerin isimleri/resimleri, dizaynlar ve telif hakları da tescili talep edilen markayla çakışabilir.
Topluluk marka sistemi topluluk markasının birleştirici özelliğine dayanmaktadır. Bu nedenle topluluğun herhangi bir yerinde mecvut olan mutlak red nedeni tescili talep edilen markanın reddi veya geçersizliğine neden olabilecektir. Milli sistemler için de önceden tescil edilmiş bir topluluk markası önceden elde edilen bir hak kapsamında değerlendirilmektedir.
Tasviri özellik, jenerikleşme gibi diğer tescil engelleri açısından ise engel tescili talep edilen ülke için söz konusu olmalıdır. Mesela bir marka tasviri özelliği nedeniyle bir ülkede tescil edilemiyorsa başka bir dilin konuşulduğu ülkede tescil edilebilir.
Topluluk markası tescili için başvuru ya direk ofisin Alacante, İspanya’daki merkezine ya da üye devletlerden birinin marka patent ofisine yapılacaktır. Başvuru markanın çizimsel ifadesi ile mal ve hizmet listesini içerecektir. Başvuru ücreti lle üç sınıfı aşan markalar için ek sınıf ücretinin bir ay içinde ödenmesi gerekmektedir. AB’de ikameti veya temsilcilikleri olmayan başvuru sahipleri kendilerini temsil etmesi için üye ülkelerden bir AB marka vekiline kendilerini temsil ettirmelidirler.
Başvurular ofis tarafından şekilsel koşulların yerine getirilip getirilmediği ile mutlak tescil engelleri yönünden ofisce re’sen yani herhangi bir itiraz v olmadan incelemeye tutulur.
Bunun yanında ofis, öteki topluluk markalarını araştırır ve başvuru sahibini önceki marka başvuruları ve başvuru sahipleri konusunda bilgilendirir. Başvuru sahibi de üye ülkelerin sicillerinin araştırılmasını talep edebilir. Şuanda 11 tane üye ülke bu şekilde marka araştırması imkanı sunmaktadır.
Başvurunun mutlak tescil engelleri kapsamında olmadığı ve şekilsel şartları karşıladığı anlaşıldıktan sonra başvuru resmi marka bülteninde yayınlanır ve bu başvurunun tesciline üç ay içinde hak sahipleri itiraz edebilirler. Eğer itiraz olmazsa ya da itiraz olur da reddedilirse marka tescil edilir.
OHIM’in inceleme kurulunun(bizdeki markalar dairesi) verdiği kararlara karşı temyiz kuruluna itiraz etmek mümkündür(bizde yeniden inceleme ve değerlendirme kurulu). Temyiz kurulu kararlarına karşı ise İlk derece Mahkemesi’nde(eski adıyla CFI yeni adıyla GC) dava açmak mümkündür.
Marka tesciliyle birlikte marka hakkı sahibi topluluk genelinde etkili olan bir marka hakkına sahip olur.
Tescil edilmiş bir topluluk markasına karşı hükümsüzlük talep edilebilir. Terkin ve hükümsüzlük talepleri OHIM’e iletilir. OHIM’in iptal birimi, temyiz dairesi ile sırasıyla İlk Derce Mahkemesi ve Avrupa Topluluğu Adalet Divanı’na verilen karar temyiz edilebilir.
Topluluk markasına tecavüz halinde ise davalar üye ülkelerdeki görevli ve yetkili mahkemelerde açılır. Davalının bulunduğu yerdeki ihtisas mahkemeleri topluluk çapında yetki sahibi olacaklardır. Eğer marka başvurusu yapanın AB’de bir ikamegahı veya temsilciliği yoksa bu durumda OHIM’ın bulunduğu yerdeki Alicante, İspanya mahkemeleri topluluk çapında yetkili mahkeme olacaktır. Bunun yanında tecavüzden kaynaklanan davalar da tecavüzün gerçekleştiği ülke mahkemesinde açılabilecekti
