Karakter ticareti ünlü kişilerin ünlü çizgi film kahramanları veya film karakterlerinin isim, imza, resim, sembol gibi özelliklerini kullanarak onların hayranı, izleyicisi olan kitlelerin ilgilsini çekmek suretiyle mal ve hizmet pazarlamaktır. Karakter ticareti David Becham gibi gerçek kişileri James Bond gibi film karakterlerini veya Örümcek Adam gibi çizgi film karakterlerini kapsayabilir.
Karakter ticaretine örnek olarak Mickey Mouse’nin üç boyutlu şeklini içeren oyuncak, Örümcek Adam’ın isim ve resmini içeren t-shirt, Jenifer Lopez’in ismini taşıyan parfüm, Andre Agassi’nin ismini taşıyan tenis ayakkabıları, Spice Girls’ün Pepsi Max içerken görüntülendiği reklam filmi örnek verilebilir.
Hayali karakterler üzerindeki haklar mülkiyet hakları olarak tanımlanmaktadır. Mülkiyet hakları hayali karakteri kullanma, ondan fayda sağlama ve onu yok etme haklarını kapsamaktadır.
Gerçek kişilerde ise kişinin adı, resmi, imzası, görüntüsü üzerindeki hakları kişilik hakkı olarak tanımlanır. Kişi karakter özellikleri üzerindeki haklarını kullanabilir ve onlardan fayda elde edebilir. Bazı durumlarda mesela kişinin adı marka olarak tescil edilmişse bunu üçüncü kişilere devredebilir.
Prensip olarak kişilik haklarına sahip olan kişi veya şirket onları kullanmaya yetkilidir. Kişilik haklarını kullanan bu hakların sahibi değil ancak kullanım haklarını yasal sahibinden almışsa buna yasal kullanıcı denilir.
Uygulamada ünlü kişiler veya film/çizgi film karakterleri üzerinde hak sahibi olan kişiler sahip oldukları hakları genelde doğrudan kullanmaz lisans verirler. Hak sahibi ya kendisi lisans görüşmeleri yapar ya da bağlı olduğu şirketi lisans görüşmeleri yapması veya lisans görüşmeleri yapması için bir acenteye yetki vermesi konusunda talimat verir. Mesela ülkemizde birçok film/çizgi film karakterinin lisans konusunda temsilciliğini yapan şirketler mevcuttur ve lisans görüşmeleri bu şirketler üzerinden yürütülür.
Hak sahibi bir ya da birkaç lisans anlaşması yapabilir ve bu lisanslar bir ülke içinde tek başına kullanım hakkı veren inhisari lisans olabileceği gibi hak sahibinin başkalarına da lisans vermesini sağlayan inhisari olmayan lisans şeklinde de düzenlenebilir.
Lisans anlaşmaları genelde aşağıdaki unsurları içerir:
* Lisansın inhisari mi insihari değil mi belirtilmesi. Hukukumuza göre ayrıca belirtilmemişse lisans inhisari değildir ve bu durmda lisans sahibi diğer kişilere de lisans verebilir.
* Sözleşmenin konusu, mesela lisans alan tarafından kullanılacak karakterin özellikleri.
* Lisansın geçerli olduğu alan, içeriği ve marka, telif, tasarım hakkı gibi ilgili hakları kapsayıp kapsamadığı.
* Lisansın kapsadığı ürünler ve anlaşmanın bu ürünlerin üretimi, satımı ve paketlenmesini kapsayıp kapsamadığı.
* Lisans anlaşmasının kapsadığı zaman dilimi ve bu zaman geçtikten sonra anlaşmanın uzayıp uzamayacağı veya bu belirtilen süreden önce belli şartların gerçekleşmesiyle anlaşmanın sona erip ermeyeceği ve erken sona ermesinin sonuçları,
* Lisans sahibinin alt lisanslar verip veremeyeceği.
