YARGITAY
11. Hukuk Dairesi
Esas : 2003/14157
Karar : 2004/8512
Tarih : 20.09.2004
ÖZET : Haksız rekabette davacının maddi tazminat istemine konu ettiği zararı, davalının elde ettiği kar miktarı olmayıp, davalının haksız rekabeti nedeniyle davacının elde etmekten mahrum kaldığı kar miktarıdır. Bu zarar, kural olarak tarafların ticari defterleri ve diğer kanıtlarıyla beraber bilirkişi incelemesiyle tespit edilir. Bu şekilde bir tespit yapılamaz veya davacının kazanç kaybına uğramadığı anlaşılsa bile, haksız rekabetin varlığında yargıç, TTK.nun 58/e maddesine göre tazminatı belirler. Öte yandan, marka hakkına tecavüzün söz konusu olduğu hallerde marka hakkı sahibi, genel hükümlere göre zarar talep edebileceği gibi 556 sayılı Kanun Hükmünde Kararname´ye göre de tazminat isteyebilir.
(6762 s. TTK. m. 58) (556 s. KHK. m. 62, 64, 66)
KARAR METNÄ° :
Taraflar arasında görülen davada İstanbul Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi´nce verilen 25.09.2004 tarih ve 2003/620-2003/455 sayılı kararın Yargıtay´ca incelenmesi davalı vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi Berkant Şengel tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve yine dosya içerisindeki dilekçe layihalar, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup, incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü:
Davacı vekili, müvekkilinin “Mantı Köy” unvanlı iÅŸyerinde yine aynı ibareli markası ile uzun süreden beri mantı ürününü hazırlayıp sunduÄŸunu, ürününün ve iÅŸyerinin geliÅŸtirilmesi için reklam ve tanıtım faaliyetinde bulunduÄŸunu, davalının ise müvekkilinin iÅŸyerinde çalışırken ayrılarak çok yakında “Köyüm Mantı” unvanlı iÅŸyeri açtığını, müvekkilinin masası, sandalyesi ve sair tescillerini imal ettirdiÄŸi ÅŸekilde yaptırarak kullandığını, unvan ve markasının aynı ve benzer olduÄŸunu, alıcı toplumu yanılttığını, düşük kaliteli mantı ve sair yiyecekler üreterek müvekkili ürünlerinde ÅŸikayete neden olduÄŸunu, adamları vasıtasıyla müşterilerini çaldığını iddia ederek, davalı eylemlerinin haksız rekabet olarak tespitine, bu eylemlerin durdurulmasına, önlenmesine, maddi durumun ortadan kaldırılmasına, araç ve gereçlerin imhasına 2.000.000.000.-TL manevi 3.000.000.000.-TL maddi tazminatın tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiÅŸtir.
Davalı vekili, müvekkilinin 12.04.1996 tarihinden beri faaliyet gösterdiğini, TTK.nun 62 nci maddesinde öngörülen 1 yıllık zamanaşımı süresinin geçtiğini, marka tescil başvurusunu davacının yeni yaptığını, iş yerinde çalışmış olma iddiası dahil tüm iddiaların yersiz bulunduğunu, maddi ve manevi tazminat istemlerinin fahiş olduğunu savunarak, davanın reddini istemiştir.
Mahkemece, iddia, savunma, toplanan kanıtlar ve benimsenen bilirkiÅŸi raporuna göre, davacı markasının 14.05.1999 tarihinden bu yana tescilli olduÄŸu, davalının davacının müşteri çevresinden yararlanmak için, “Köyüm Mantı” ismini taşıyan iÅŸ yerini hizmete sunduÄŸu, faaliyet sahalarının aynı olduÄŸu, bu durumun davacının tescilli markasıyla iltibasa sebebiyet verdiÄŸi gerekçesiyle, davanın kısmen kabulüne, davalının, davacının tescilli markasına tecavüz teÅŸkil ettiÄŸinin ve bu halin davacıya karşı haksız rekabet oluÅŸturduÄŸunun tespit ve önlenmesine, davalının “Köyüm Mantı” unvanı ile ticari faaliyette bulunmasının önlenmesine, tabela ve tanıtım vasıtalarının imhasına, hüküm özetinin ilanına, 2.928.856.000.-TL maddi ve 1.000.000.000.-TL manevi tazminatın davalıdan tahsiline karar verilmiÅŸtir.
Kararı, davalı vekili temyiz etmiştir.
1- Dava dosyası içerisindeki bilgi ve belgelere, mahkeme kararının gerekçesinde dayanılan delillerin tartışılıp, değerlendirmesinde usul ve yasaya aykırı bir yön bulunmamasına göre, davalı vekilinin yerinde görülmeyen ve aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan sair temyiz itirazlarının reddi gerekmiştir.
2- Dava, haksız rekabetin ve marka hakkına tecavüzün önlenmesi, maddi ve manevi tazminat istemlerine ilişkindir.
Mahkemece davanın kısmen kabulüne karar verilmiÅŸtir. Ancak, hükmün maddi tazminat miktarının belirlenmesin noktasında yeterli araÅŸtırma ve incelemeye dayandığını söylemek mümkün deÄŸildir. Davacı vekili, davalının müvekkilinin iÅŸletmesiyle karışıklık yaratacak faaliyetlerinin yanı sıra, markasına yaptığı tecavüzün önlenmesini de talep etmiÅŸtir. Mahkemece, davalı eyleminin davacı markasına tecavüz ve haksız rekabet teÅŸkil ettiÄŸinin tespitine, davalının “Köyüm Mantı” unvanı ile faaliyette bulunmasının önlenmesine karar verilmiÅŸtir.
TTK.nun 58 nci maddesinde haksız rekabete maruz kalan bir kimsenin isteyebileceği şeylerden biri de maddi tazminattır. Bu isteğin kabul edilebilmesi için öncelikle davacını istediği zararı kanıtlaması gerekir. Asıl olan, davalının haksız rekabeti ile davacının aktifinde azalma olduğunun iddia ve ispat edilmesidir. Ancak, böyle bir zararın, özellikle de miktarının kanıtlanmasındaki zorluğu dikkate alan kanun koyucu, haksız rekabetin varlığı halinde eylemin yaptırımsız kalmaması için, TTK.nun 58-e maddesinde yargıca, maddi tazminat olarak davalının elde etmesi mümkün bulunan menfaatin karşılığını hükmetmek yetkisi vermiştir. Haksız rekabette davacının maddi tazminat istemine konu ettiği zararı, davalının elde ettiği kar miktarı olmayıp, davalının haksız rekabeti nedeniyle davacının elde etmekten mahrum kaldığı kar miktarıdır. Bu zarar, kural olarak tarafların ticari defterleri ve diğer kanıtlarıyla beraber bilirkişi incelemesiyle tespit edilir. Bu şekilde bir tespit yapılamaz veya davacının kazanç kaybına uğramadığı anlaşılsa bile, haksız rekabetin varlığında yargıç, TTK.nun 58-e maddesine göre tazminatı belirler. Öte yandan, marka hakkına tecavüzün söz konusu olduğu hallerde marka hakkı sahibi, genel hükümlere göre zarar talep edebileceği gibi 556 sayılı Kanun Hükmünde Kararname´nin 62/ilk-b, 64 ve 66 ncı maddelerine göre de tazminat isteyebilir. Dava konusu olayda davacı vekili, dilekçesinde maddi zararı genel olarak talep etmiş, hukuki dayanağını açıklamamıştır. Mahkemece de bu hususlar açıklığa kavuşturulmamıştır. Ayrıca, tarafların ticari defterleri üzerinde inceleme yaptırılarak hüküm kurulmuş ise de, davalı yanın haksız rekabet dönemini kapsayan defterleri incelenmesine rağmen, davacı yanın sadece 1998 ve 1999 yılı kayıtları incelenmiştir.
O halde, mahkemece, davacı tarafa maddi zararının ne şekilde doğduğu, dayandığı hukuki sebebin ne olduğu açıklattırılarak, haksız rekabet dönemini kapsar yıllara ait defter ve kayıtlarını sunması için süre verilip dosyaya getirtilmeli ve yukarıda açıklanan esaslar doğrultusunda bilirkişi kurulundan yeniden ek rapor alınıp veya yeniden bilirkişi incelemesi yaptırılıp sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde eksik incelemeye dayalı hüküm tesisi doğru görülmemiş, kararın bozulması gerekmiştir.
SONUÇ : Yukarıda (1) numaralı bentte açıklanan nedenlerle davalı vekilinin sair temyiz itirazlarının reddine, (2) numaralı bentte açıklanan nedenlerle davalı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile kararın davalı yararına BOZULMASINA, ödediği temyiz peşin harcın isteği halinde temyiz edene iadesine, 20.09.2004 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
