6100 Sayılı HMK’nun Geçici 3. maddesi yollamasıyla uygulanması gereken HUMK’nun 443/1 (HMK. 367/1 m.) maddesi gereğince, temyiz kararın icrasını durdurmaz. Yani kural olarak kararın kesinleşmemiş olması, kararın yerine getirilmesini önlemez. Bu kuralın istisnaları da yine yasalarda düzenlenmiştir. Mahkeme ilamının icraya konulabilmesi için kesinleşme, kural olarak şart değildir. Ancak bu kuralın bazı istisnaları bulunmaktadır. Aşağıda belirtilen bu istisnai durumlarda, kararın kesinleşmeden icraya konulması mümkün değildir. Kararın kesinleşmesi ile kastedilen, Yargıtay denetiminden geçmesi veya kanunda öngörülen süreler içerisinde kararın taraflarca temyiz edilmemiş olmasıdır. Karar düzeltme yolu, bir kısım kararlar için açık olup, eğer mahkemece verilen hüküm için karar düzeltme yolu açık ise, karar düzeltme yoluna başvurma süresi dolmadıkça veya bu yola başvurulmuş ise karar düzeltme talebi sonuçlanmadıkça, hükmün kesinleştiğinden bahsetmek mümkün olamayacaktır. Gerek yargıtay denetiminden geçerek, gerekse temyiz yoluna başvurulmayarak kesinleşen kararın arkasına, hangi tarihte ve ne surette kesinleştiği hususu, kalem müdürü tarafından şerh edilir ve bu şerh, hakim tarafından imzalanır. Buna “kesinleşme şerhi” adı verilmektedir. HMK 305 ve 306. maddesinde düzenlenen tavzih yolu ise kesinleşmeyi etkilemez. Yani temyiz ve (açık ise) karar düzeltme yollarının tükenmesi nedeniyle kesinleşen bir hükmün tavzihi talep edilse dahi, tavzih talebinin sonuçlanması beklenmeksizin kararın icraya konulması mümkündür. Kesinleşmeden icraya konulamayan ilamlardaki yargılama giderleri, tazminat, faiz gibi eklentiler de, hüküm kesinleşmeden icraya konulamaz . Takibe konulabilmesi için kesinleşmesi aranan bir kararın, takibe konulduğu tarihte kesinleşmiş olması gerekir. Takip tarihinde kesinleşmemiş ilam için, sonradan kesinleşmiş olsa dahi, şikayet yolu ile takibin iptaline gidilebilir. elbette ki bu durum, karar kesinleştikten sonra ilamın yeniden icraya konulmasına engel teşkil etmeyecektir. İlamın, kesinleşmeden icraya konulup konulamayacağı hususunu icra müdürünün denetlemesi gerekmektedir. İcraya konulabilmesi için kesinleşme şartı aranan bir ilamın, kesinleşmeden icraya konulması halinde, icra mahkemesine süresiz şikayet yolu ile ilamlı takibin iptali için müracaat edilebilir.
Taşınmaza ve buna ilişkin ayni haklara, aile ve şahsın hukukuna ilişkin ilamlar (HUMK. m 443/4 ),
Kira tespit ilamları(12.11.1979 tarih 1979/1-3 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararı),
Menfi tespit davasına ilişkin ilamlar ( İİK m. 72. madde),
Yabancı Mahkeme ilamlarının tenfizi hakkındaki kararlar (MÖHUK. 41/2 ),
Sayıştay Kararları (6085 sayılı Sayıştay Kanunu 53. madde),
KESİNLEŞMESİ GEREKEN KARARLAR
Taşınmaz mal ile ilgili ayni haklara ilişkin ilamlar,
Mesela mülkiyet hakkı nedeniyle açılan müdahalenin önlenmesi davası,
Tapu kütüğünün beyanlar hanesinde yazılı olan (ali oğlu ali zilyettir) şerhinin kaldırılması,
Taşınmazın aynına ilişkin ilamlar,
Tapu kayıtlarının iptali,
Tapu tescil davası,
Men-i müdahale,
İşgal tazminatı,
İstihkak davasının kabulüne ilişkin ilamda verilen yargılama giderinin tahsili,
İstihkak davasının REDDİNE ilişkin karardaki yargılama giderinin tahsilinin kesinleşmesi gerekmez,
Kira bedelinin tespiti davası,
Aile ve kişiler hukukuna ilişkin ilamlar kesinleşmeden icra edilemez, (HUMK m443/6)
Çocuk teslimi ve çocukla kişisel ilişki kurulmasına ilişkin ilamlar,
Fikri ve Sınai haklar (hukuk) mahkemesinin ürün benzerliği yoluyla tescili tasarımına haksız müdahalenin önlenmesine yönelik olarak oluşan hüküm, tescilli hakka tecavüz niteliğinde olduğundan, kesinleşmesi gerekir,
Boşanma ile ilgili maddi ve manevi tazminata hükmedilmişse, boşanma ilamının kesinleşmesi gerekir,
Nafaka hükümlerinin icrası için kesinleşmesine gerek yoktur. (tedbir niteliğinde)
Boşanma ilamı ekinde verilen yoksulluk nafakası, maddi ve manevi tazminatın icra tekibine konu edilebilmesi boşanma ilamının kesinleşmesine bağladır.
Yoksulluk ve iştirak nafakasınında kesinleşmesi gerekir,
Boşanma ilamında nafakanın kesilmesine karar verilirse, bu hükmün icrası da yine boşanma ilamının kesinleşmesine bağlıdır,
Boşanma davasında hükmedilen “ziynet eşyası bedeli, boşanma kararının ferisi olmayıp, boşanma davasından bağımsız bir dava olduğundan kesinleşmeden takibe konulabilir,
Yabancı mahkeme ilamlarının (ve yabancı hakem kararlarının) tenfizi hakkındaki kararlar temyiz edilirse, icra durdurulur (temyiz, yerine getirmeyi durdurur; MÖHUK m.57/2)
Sayıştay ilamları kesinleştikten sonra, İİK’na göre infaz olunur,(3-12-2010 tarih ve 6085 nolu Sayıştay K. M.53)
İdare aleyhine açılan haciz veya ihtiyati haciz uygulamaları ile ilgili davalarda verilen kararlar ( 2577 sayılı İYUK 28/1 ),
Mahkumiyete ilişkin ceza ilamlarının tazminat ve yargılama giderlerine ilişkin kısımları, (5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkındaki Kanun’un 4. maddesi),
Menfi tespit davasını kazanan ve lehine tazminata hükmedilen alacaklı veya borçlu ilam kesinleşmedikçe, tazminat (ve yargılama giderleri) için ilamlı icra takibi yapamaz.
Menfi tespit davasının geri alma davasına dönüşmesinde de durum aynıdır.
Nafaka ödenmesine ilişkin ilamların icrasında, icra müdürü 36 ya göre süre veremez, Yargıtay’da icranın geri bırakılmasına karar veremez. (HUMK m443/3, İİK m36/4)
İtirazın iptali davasını (m67) ve borçtan kurtulma davasını (m69) kazanan alacaklının, ilamsız icra takibine devam edilmesini (haciz) isteyebilmesi (veya m.32 ye göre ilamlı icra takibi yapabilmesi) için itirazın iptali kararının kesinleşmesi şart değildir.
Kesinleşmesi gereken ilam, kesinleşmeden icraya konursa, borçlu buna karşı icra mahkemesinde (süresiz) şikayet yoluna başvurabilir.
KESİNLEŞMESİ GEREKEN DİĞER KARARLAR
Bazı ilamlı icraların yani mahkeme kararlarına dayanarak açılan icra takiplerinin geçerli olması söz konusu kararların kesinleşmesine bağlıdır. Bu kararlara göz atacak olursak ;
1- Kira Tespit İlamları ve eklentileri olan Mahkeme masrafları ile vekalet ücreti
2- Boşanmaya ilişkin ilamlarda eklentisi niteliğinde olan tazminat. Yoksulluk nafakası, Mahkeme masrafı ile vekalet ücretleri.
3- İntifa hakkına ilişkin ilamlar ve eklentileri
4- Uyarlama Davası sonucu verilen kararlar ve eklentileri (Kira tespiti olduğundan )
5- Tapu Kaydının iptali ve davacı adına tesciline ilişkin ilamlar ve eklentileri
6- Bir paydaş tarafından diğer paydaş hakkında verilmiş olan Müdahalenin Menine ilişkin ilamlar ve eklentileri.
7- Eser Sözleşmesinin iptali ile ilgili taşınmazların maliklerine teslimine ilişkin ilam ve eklentileri
8- Müdahalenin meni ve eklentilerine ilişkin ilamlar,
9- Şuf’a ilamı kesinleşmeden eklentileri için icraya konamaz.
10- Şirketin fesih ve tasfiyesine ve tasfiye memurunun tayinine ilişkin ilamlar ve eklentileri.
11- Boşanma, babalık gibi aile hukukuna ilişkin ilamlar, şahsın hukukuna ilişkin ilamlar, bunların eklentileri tazminat, yoksulluk nafakası, vek ücreti ve mahkeme masrafı kesinleşmeden icraya konamaz.
12- Çocuk teslimine ilişkin ilamlar,
13- Taşınmazın aynına ilişkin ilamlar,
14- Olumsuz tespit davalarındaki ilamlarda alacaklı davalının bu kararda hükmedilen tazminat ve eklentileri ve olumsuz tespit davaları sonucu verilen ilamlar, ve İİK. nun 72.Maddesine göre açılan olumsuz tespit davaları sonucu verilen ilamlar.
15- Mülkiyet Hakkına dayanan ilamlar, Mülkiyet uyuşmazlığı sonucu verilen el atmanın önlenmesi ve ecrimisil ve eklentileri. Mülkiyet tespitine ilişkin ilamlar,
16- İdare Mahkemelerinin eda hükmü içeren ilamları.
17- Tapu kaydının iptali ve takdir olunan bedelin davalına alınmasına ilişkin ilamlar ve eklentileri.
18- Vergi mahkemelerince verilen ve fazla alınan harç ve verginin iadesine ilişkin ilamlar,
19- Sayıştay ilamları,
20- Cebri tescil davası sonucu verilen ilamlar ve eklentileri,
21- İstihkak Davasının kabulüne ilişkin ilam ve eklentileri,
22- İpotek akdinin iptaline ve kaydın terkinine ilişkin ilamlar,
23- Kesinleşmemiş hakem kararları,
24- Ceza davaları sonucu verilen tazminat ve eklentileri,
Bu tür ilamların çoğaltılması mümkündür.Ancak uygulamada kesin bir görüş birliği olmasa da Yargıtay kararları ile hangi ilamların kesinleşmesi gerektiğine ulaşabiliriz.Bu ilamların yanı sıra bilinmesi gereken ayrık durumlardan da bahsedilmesi gerekir.
Örneğin kesinleşmesi gereken ilamların feri’i niteliğinde bulunan vekalet ücreti,yargılama giderleri gibi eklentilerinde icraya konulabilmesi için kesinleşmesi gerekir.
Yukarıda da belirttiğimiz gibi aile hukukuna ilişkin ilamlarda örneğin nafaka ilamlarında kesinleşme şartı yoktur.Ancak nafakanın kaldırılmasına ilişkin ilamın kesinleşmesi gerekir.
Yine taşınmazın aynına ilişkin ilamların kesinleşmesi gerektiğini belirtmiştik.Ancak kiraya verilmiş taşınmazın tahliyesine ilişkin mahkeme ilamının icraya konulabilmesi için kesinleşmesine gerek yoktur.
İcra Mahkemeleri Kararları, Kesinleşme Zorunluluğu Olmaması
Pingback: Marka, Patent, Tasarınm İhlali Davalarında Vekalet Ücretlerinin İcrası Kesinleşme - Emre Kurt Blog