Kıdem tazminatı; yalnızca işçilerin alabildiği, iş sözleşmesinin sona ermesi sonucu işçinin çalıştığı süreye bağlı olarak ödenen bir tazminattır. Kıdem tazminatı alabilmesi için işçinin en az 1 yıl çalışmış olması ve sözleşmesinin İş Kanunu’nda belirtilen durumlar nedeniyle sona ermiş olması gerekir.
Kıdem tazminatı verilmeyecek kişiler:
- Çalışma süresi bir yıldan az olanlara,
- Kendi isteği ile işi bırakanlara,
- Ahlak ve iyi niyet kurallarına uyulmaması ve buna benzer nedenlerle iş sözleşmesi sonlandırılanlara,
- Belirli süreli iş sözleşmelerinde sözleşme süresi bitenlere kıdem tazminatı verilmez.
Kendi isteği ile işi bırakanlara kıdem tazminatı verilmemesinin istisnası kadın işçiler için tanınmıştır. Evlendikleri tarihten itibaren 1 yıl içinde istifa etmeleri halinde tazminat alabilirler. 8 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olanların 15 yıl sigortalılık süresi ve 3 bin 600 gün primi dolduranları ile askerlik hizmeti dolayısıyla sözleşmesi feshedilenler da kıdem tazminatına hak kazanırlar.
Kıdem tazminatının hesaplanmasında kural, işçinin iş sözleşmesinin devam ettiği her yıl için işverence işçiye otuz günlük ücreti verilmesidir. 1 yıldan artan süreler için de aynı oran üzerinden ödeme yapılır. Bu süreler bireysel iş sözleşmeleri veya toplu iş sözleşmeleri ile arttırılabilir.
Kıdem tazminatı hesaplanırken esas alınacak ücret işçinin son ay aldığı brüt ücrettir. Ücrete ek olarak işçiye sağlanan para ve para ile ölçülebilen iş sözleşmesi veya toplu iş sözleşmesinden doğan tüm menfaatler dikkate alınır. Ancak ödenecek tutar kanunda belirtilen kıdem tazminatı tavanını aşamaz. Kıdem tazminatında tavan, en yüksek dereceli devlet memuru olan Başbakanlık müsteşarının 1 yıllık emekli ikramiyesine göre belirlenir.
Kıdem tazminatında zaman aşımı süresi 10 yıldır. Süre tazminat hakkının doğduğu tarih olan işçinin iş sözleşmesinin sonlandırıldığı tarihten başlar.
