-
Daha önceden kamuya açıklanan benzer başka tasarımlara nazaran tasarımın bütünü itibariyle, kullanıcıda yarattığı genel izlenim ile dava konusu tasarım arasında belirgin bir farklılığın olması gerekmektedir.
-
Tasarım değerlendirmesinde, tasarıma konu ürünün büyüklük/küçüklük, oran/orantı gibi unsurlar ile tek başına tasarımın uygulandığı ürün tipolojisi tasarımın yenilik ve ayırt ediciliğini etkilemeyecektir.
-
Keza ürünün kullanıma ilişkin işlevsel kısımları da koruma kapsamının dışında tutulacaktır.
-
Ayırt edicilik incelemesi yapılırken öncelikle her iki görselin de ortak yönlerinin tespiti, daha sonra farklı yönlerinin tespiti, son olarak da tasarımın bütününe göre, farklı yönlerin tasarımı önceki tasarımdan farklı kılmaya yetecek bir fikri emek ve çaba mahsulü olup olmadığı değerlendirilerek sonuca gidilmelidir.
YARGITAY 11. HUKUK DAİRESİ E. 2018/5632 K. 2019/7020 T. 11.11.2019
İlk derece mahkemesince, iddia, savunma ve bilirkişi raporu doğrultusunda, tasarım hükümsüzlüğüne ilişkin 2012/106 Esas, 2012/103 Esas, 2013/234 Esas ve 2013/233 Esas sayılı davaların ve 2013/233 Esas ve 2013/234 Esas sayılı davalarda davalının HMK 329. maddesine göre disiplin cezasına mahkum edilmesine ilişkin taleplerin reddine, asıl davada, 2007/01105 Sayılı endüstriyel tasarım yönünden karar verilmesine yer olmadığına, davalının davacıya ait 2007/04797-2, 2003/01071-1-2 ve 2006/00510 Sayılı endüstriyel tasarımlara yönelik kullanımlarının endüstriyel tasarıma yönelik tecavüz ve haksız rekabet olduğunun tespiti ve men’ine,söz konusu endüstriyel tasarımlara yönelik davalı tarafın üretim yapmasının, ürünleri satışa sunmasının ve tanıtım yapmasının engellenmesine, ürünlere ve tanıtım evrakına el konulmasına, el konulan ürünlerin ve tanıtım evrakının masrafı davalıdan alınmak suretiyle imhasına, maddi tazminat talebinin kısmen kabulü ile, 2003/01071 tekli gırgır ürün için 7500,00 TL, ikilik gırgır için 5.000,00 TL, 2007/04797 numaralı ürün için 100,00 TL ve 2006/00510-2 numaralı ürün için 100,00 TL olmak üzere toplam 12700,00 TL tazminatın dava tarihinden itibaren değişen oranlarda reeskont faizi ile davalıdan tahsiline, manevi tazminat talebinin kısmen kabulüyle 8.000,00 TL manevi tazminatın dava tarihinden itibaren yasal faizi ile davalıdan tahsiline, davacıya ait temizlik fırçası, oto fırçası, bulaşık fırçası, wc fırçası ve klozet fırçası ürünlerinin anonim olması sebebiyle, davalının bu ürünlerinin benzerlerini üretip satması haksız rekabet teşkil etmediğinden, anılan ürünlere yönelik haksız rekabet steminin reddine, birleşen Bakırköy 2. Fikrî ve Sınaî Haklar Hukuk Mahkemesi’nin 2015/136 Esas sayılı dosyasında, davacı yanca her ne kadar 2007/04797-2 ve 2006/00510 Sayılı tasarımlara tecavüzün tespiti ve meni ve manevi tazminat talep edilmişse de, belirtilen tasarımlara tecavüzün tespiti men’i ve manevi tazminat istemleri yönünden mahkemenin 2011/153 Esas sayılı dosyası üzerinden devam etmekte olan bir dava olduğundan, bu tasarımlara tecavüzün tespiti ve manevi tazminatın tahsili istemine yönelik davanın derdestlik nedeniyle reddine, davalı tarafın 2007/04797-1 numaralı endüstriyel tasarıma benzer nitelikteki ürünleri internet üzerinden tanıtım ve satışa sunmasının endüstriyel tasarıma tecavüz ve haksız rekabet teşkil ettiğinin tespiti ile menine,davalının 2007/04797-1 numaralı tasarıma yönelik ürünleri tanıtım ve satışa konu etmesinin engellenmesine, ürünlere ve tanıtım evrakına el konulmasına, el konulan ürün ve tanıtım evrakının davalıdan masrafı alınmak suretiyle imhasına, maddi tazminat talebinin kısmen kabulüyle 3.000.- TL maddi tazminatın dava tarihinden itibaren değişen oranlarda ticari faiz ile birlikte davalı taraftan tahsiline, 2007/04797-1 numaralı endüstriyel tasarıma tecavüz nedeniyle 2.000.- TL manevi tazminatın davalıdan tahsiline karar verilmiştir.
Karara karşı taraf vekillerince istinaf kanun yoluna başvurulmuştur.
İstinaf mahkemesince yapılan yargılama sonucunda, mahkeme kararının usul ve yasaya uygun olduğu gerekçesiyle, taraf vekillerinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Kararı taraf vekilleri temyiz etmiştir.
1- ) Yapılan yargılama ve saptanan somut uyuşmazlık bakımından uygulanması gereken hukuk kuralları gözetildiğinde İlk Derece Mahkemesince verilen kararda bir isabetsizlik olmadığının anlaşılmasına göre yapılan istinaf başvurusunun HMK’nın 353/b-1 maddesi uyarınca Bölge Adliye Mahkemesince esastan reddine ilişkin kararın usul ve yasaya uygun olduğu kanısına varıldığından davalı birleşen dosya davacısı Z. Plastik Sanayi vekilinin, 2007/04797-2 Sayılı tasarımımın hükümsüz kılınması istemine ilişkin birleşen Bakırköy Fikrî ve Sınaî Haklar Hukuk Mahkemesi’in 2012/106 Esas sayılı dosyasına yönelik tüm temyiz itirazları ile davacı karşı davalı T. Plastik Ltd. Şti. vekilinin asıl davada haksız rekabete ilişkin ileri sürdüğü tüm temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2- ) Birleştirilen Bakırköy Fikrî ve Sınaî Haklar Hukuk Mahkemesi’nin 2012/103 Esas sayılı dosyası, davacı-karşı davalı T. Plastik Ltd. Şti. adına tescilli 2006/ 00510 sıra numaralı tasarımın hükümsüz kılınması istemine ilişkindir.
Bir ürünün tasarım olarak tescil edilebilmesi için yeni ve ayırt edici olması gerekmektedir. Aynı KHK’nın 6. maddesi uyarınca, bir tasarımın yeni olarak kabul edilebilmesi için daha önceden dünyanın herhangi bir yerinde kamuya açıklanmamış olması, ve 7. maddesine göre ayırt edici olarak kabulü için ise, tasarım konusu ürünün nihai kullanım sırasında bilgilenmiş kullanıcısının, üzerinde yarattığı genel izlenime göre değerlendirme yapılması, daha önceden kamuya açıklanan benzer başka tasarımlara nazaran tasarımın bütünü itibariyle, kullanıcıda yarattığı genel izlenim ile dava konusu tasarım arasında belirgin bir farklılığın olması gerekmektedir. Tasarım değerlendirmesinde, tasarıma konu ürünün büyüklük/küçüklük, oran/orantı gibi unsurlar ile tek başına tasarımın uygulandığı ürün tipolojisi tasarımın yenilik ve ayırt ediciliğini etkilemeyecektir. Keza ürünün kullanıma ilişkin işlevsel kısımları da koruma kapsamının dışında tutulacaktır. Ayırt edicilik incelemesi yapılırken öncelikle her iki görselin de ortak yönlerinin tespiti, daha sonra farklı yönlerinin tespiti, son olarak da tasarımın bütününe göre, farklı yönlerin tasarımı önceki tasarımdan farklı kılmaya yetecek bir fikri emek ve çaba mahsulü olup olmadığı değerlendirilerek sonuca gidilmelidir.
İlk Derece Mahkemesince hükme esas alınan bilirkişi raporunda, dava konusu 2006/00510 Sayılı tasarımın, redde mesnet gösterilen ve önceden bilinen benzer tasarımlara nazaran oran, orantı ve yerleşim ilişkisi itibariyle farklılaştırılıp ayırt edici hale getirildiği sonucuna ulaşılmışsa da, yukarıda da açıklandığı üzere işlevsel fonksiyon niteliğinde olan ve ayırt edicilik değerlendirmesi yapılırken dikkate alınamayacak büyüklük küçüklük ve oran orantı gibi unsurlar bakımından değerlendirme yapılarak sonucuna gidilmesi doğru görülmemiştir. Ayrıca bilirkişilerce tasarımın “yerleşim ilişkisi” bakımından mesnet tasarımlardan ayırt edici olduğu mütala edilmişse de söz konusu ifade soyut nitelikte olup dikkate alınamaz. Bu itibarla, mahkemece, öncelikle davaya konu tasarımla mesnet tasarımların yukarıdaki paragrafta yer alan şekilde karşılaştırılması suretiyle ortak ve farklı yönlerin belirlenmesi, akabinde de seçenek özgürlüğü de değerlendirilerek, tasarımın mesnet tasarımlar karşısında bir bütün olarak ayırt edici olup olmadığının belirlenmesi gerekirken, yanılgılı değerlendirmeye dayalı olarak karar verilmesi doğru görülmemiş, Birleşen Bakırköy Fikrî ve Sınaî Haklar Hukuk Mahkemesi’nin 2012/103 Esas sayılı davada verilen hükme karşı yapılan istinaf başvurusunun esastan reddine dair Bölge Adliye Mahkemesi kararının anılan nedenlerle davacı Z. Plastik Sanayi yararına bozulması gerekmiştir.
3- ) Birleştirilen Bakırköy Fikrî ve Sınaî Haklar Hukuk Mahkemesi’nin 2013/233 Esas ve 2013/234 Esas sayılı davalar, davalı T. Plastik Ltd. Şti. adına tescilli 2003/01071 Sayılı çoklu tasarım tescil belgesinde yer alan ( 1 ) ve ( 2 ) sıra numaralı tasarımlarının hükümsüz kılınması istemine ilişkindir. İlk derece mahkemesince hükme esas alınan bilirkişi raporunda, internette resen yapılan araştırma sonucunda söz konusu tasarımlara benzer nitelikte görsellere ulaşıldığı ancak bu görsellerin internete ne zaman yüklendiği bilgisine ulaşılmadığı belirtilerek, söz konusu görsellere yenilik ve ayırt edicilik bakımından yapılan incelemede delil olarak itibar edilmemiştir. Ancak zikredilen tasarım görsellerin internete ne zaman yüklendiğinin tespiti teknik olarak mümkün olup, mahkemece, bu hususta konusunda uzman kişilerden rapor / ek rapor alınarak, anılan görüntülerin hangi tarihte internete yüklendiği tespit edildikten sonra hasıl olacak sonuca göre yenilik ve ayırt edicilik incelemesi yapılması gerekirken eksik incelemeye dayalı olarak hüküm tesisi doğru görülmemiş, birleştirilen Bakırköy Fikrî ve Sınaî Haklar Hukuk Mahkemesi’nin 2013/233 Esas ve 2013/234 Esas sayılı davalarında verilen hükme karşı yapılan istinaf başvurusunun esastan reddine dair bölge adliye mahkemesi kararının anılan nedenlerle davacı Z. Plastik Sanayi yararına bozulması gerekmiştir.
4- ) Asıl davada, davacı karşı davalı T. Plastik Ltd. Şti vekili, davalı Z. Plastik Sanayinin, müvekkili adına tescilli 2007/479-2 Sayılı tasarıma tecavüz eder nitelikte ürün üreterek piyasaya sunduğunu ileri sürerek, tecavüzün tesptini ve maddi ve manevi tazminatın davalıdan tahsilini talep etmiştir. Mahkemece, yazılı gerekçelerle anılan tasarıma tecavüz edildiği sonucuna ulaşılmışsa da, tasarıma tecavüz davalarında, yukarıda 2 numaralı bentte yer alan ve hükümsüzlük davalarında kullanılan yöntemle aynı şekilde inceleme yapılarak, özellikle taraf tasarımlarında yer alan işlevsel unsurlar göz ardı edilerek davalı tarafça üretilen ürün tasarımının, tescilli tasarıma nazaran yeni ve ayırt edici olup olmadığı incelenerek değerlendirme yapılmalıdır.
Somut olayda, hükme esas alınan bilirkişi raporunda şekilsel olarak gösterildiği üzere; davacı yanın 2007/479-2 Sayılı mesnet tasarımının, 2 unsurdan müteşekkil olduğu, raporda “A” harfi ile gösterilen kısımda 6 adet paralel çizgi deseni bulunduğu, “B” harfi ile gösterilen kısmın ise sap kısmı ile bağlantıyı sağlayan üçgenimsi bir yapı olduğu görülmektedir. Davalı yanca fiili kullanıma konu edilen üründe ise, mesnet tasarımda da yer alan, sap ve bağlantı arasındaki bağlantıyı sağlamaya yarar üçgenimsi yapının bulunduğu ancak, davacının tasarımında yer alan paralel çizgisel desenlerin bulunmadığı anlaşılmaktadır. Bu durumda, Mahkemece, her iki tasarımda da ortak olan üçgenimsi yapının benzer tasarımlarda da kullanılan işlevsel özelliğe ilişkin olup olmadığı hususunda inceleme ve değerlendirme yapılması, işlevsel bir özelliğe ilişkin ise bu kısmın benzerlikte dikkate alınmadan değerlendirme yapılarak sonuca göre bir karar verilmesi gerekirken, eksik incelemeye dayalı olarak davanın kabulüne karar verilmesi doğru görülmemiş, asıl davada verilen hükme karşı yapılan istinaf başvurusunun esastan reddine dair bölge adliye mahkemesi kararının davalı Z. Plastik Sanayi yararına bozulmasını gerektirmiştir.
Tasarım Davaları ve Tasarım Avukatı
Bardak Tasarımları Arasındaki Benzerlik, Bilgilenmiş Kullanıcı 6165
Tasarım Tecavüzü veya Tasarım İhlali
