Fikri Mülkiyet hukukunda yer alan “tükenme ilkesi” FSEK ile eser sahiplerine tanınan manevi haklar üzerinde uygulanamayacağından, eser daha önce alenileşmiş olsa bile, eser sahibinin FSEK m. 14/1’de yer alan “kamuya sunma hakkı” sona ermez ve izinsiz çoğaltma, yayma vb. her türlü mali haklara tecavüz oluşturan eylemlerin gerçekleştirilmesi halinde, eser sahibine, ihlal edilen mali hak taleplerinin yanında, FSEK m. 14/1 uyarınca, kamuya sunma hakkının ihlalinden dolayı manevi hak tazminatı talep etme yetkisi de verir.
Nitekim manevi haklara tecavüz halinde açılacak ceza davalarını düzenleyen FSEK m. 71/1’de, “alenileşmiş olsun veya olmasın, eser sahibinin veya halefinin yazılı izni olmadan bir eserin umuma arz edilmesi veya yayımlanması” da suç sayılmıştır. Bu bakımdan, eser sahibi “eser alenileşmiş olsa dahi” FSEK m. 14/1 yoluyla aynı Yasa’nın 70/1. fıkrasına göre, tecavüz edenden manevi tazminat talep edebilecektir.
Yargıtay 11. HD. T. 28.02.2008, E. 2007/576, K. 2008/2292
Davacı vekili, müvekkilinin yazdığı çocuk kitaplarını izin almaksızın basarak çoğalttığını, bu iş nedeniyle hiçbir ödeme yapılmadığını, bu nedenle de davacının maddi ve manevi yıpratıldığını ileri sürerek, 100,00.-YTL maddi ve 500,00.-YTL manevi tazminatın davalıdan tahsiline karar verilmesini istemiş, 21.04.2005 tarihli ıslah dilekçesi ile maddi tazminat istemini 8.100,00.-YTL’na çıkartmıştır.
Davalı temsilcisi, davanın reddini istemiştir.
Mahkemece, iddia, savunma, bilirkişi raporları ve dosya kapsamına göre, dava kitaplarının çocuk hikayesi türünde edebi eser olduğu, davalının izin almaksızın çoğaltarak dağıtması nedeniyle davacının maddi tazminat isteyebileceği, eserlerde davacı isminin belirtildiği, dava dilekçesi ile kitapların izinsiz basılıp çoğaltılması olgusuna dayanıldığı, bu olgunun manevi hak ihlali olmadığı gerekçesiyle, davanın kısmen kabulü ile 2.075,12.-YTL maddi tazminatın davalıdan tahsiline, manevi tazminat talebinin reddine karar verilmiştir.
Dava, davacının yazdığı çocuk kitaplarının izinsiz yayınlanarak çoğaltılmasına dayalı maddi ve manevi tazminat istemlerine ilişkindir.
Mahkemece, dava konusu kitaplarda davacı adının yer aldığı gerekçesiyle manevi tazminat isteminin reddine karar verilmiştir.
Ancak, FSEK m. 4/1’e göre, eseri kamuya sunup sunmama, sunuluş zamanını belirleme ve eserin kamuya sunulma tarzını belirleme konularında karar verme yetkisi eser sahibine aittir.
Bir eserin, sahibinin izni olmaksızın veya verilen izin kapsamına aykırı bir şekilde umuma arzı, haksız eylemin gerçekleşme biçimine göre, eser sahibinin mali haklarının ihlali yanında, ayrıca manevi hakkının da ihlalidir. Eser sahibinin mali ve manevi hakları birbirine bağlı olup, mali haklarda daima manevi bir yön mevcuttur. Her iki grup birbirini tamamlar.
Her ne kadar, kural olarak, eserin kamuya sunulması bir defalık hukuki eylem ise de, bu yolla eserin alenileşmesi sağlanmakta ve eser fikri mülkiyet hukukunun koruma konusu haline gelmektedir. Fikri Mülkiyet hukukunda yer alan “tükenme ilkesi” 5846 sayılı FSEK ile eser sahiplerine tanınan manevi haklar üzerinde uygulanamayacağından, eser daha önce alenileşmiş olsa bile, eser sahibinin FSEK m. 14/1. maddesinde yer alan “kamuya sunma hakkı” sona ermez ve izinsiz çoğaltma, yayma vb. her türlü mali haklara tecavüz oluşturan eylemlerin gerçekleştirilmesi halinde, eser sahibine, ihlal edilen mali hak taleplerinin yanında, FSEK m. 14/1. fıkrası uyarınca, kamuya sunma hakkının ihlalinden dolayı manevi hak tazminatı talep etme yetkisi de verir.
Nitekim manevi haklara tecavüz halinde açılacak ceza davalarını düzenleyen FSEK m. 71/1’de de “alenileşmiş olsun veya olmasın, eser sahibinin veya halefinin yazılı izni olmadan bir eserin umuma arz edilmesi veya yayımlanması” da suç sayılmıştır. Bu bakımdan, eser sahibi “eser alenileşmiş olsa dahi” FSEK m. 14/1. fıkrası yoluyla aynı Yasa’nın 70/1. fıkrasına göre, tecavüz edenden manevi tazminat talep edebilecektir.
Bu durumda, mahkemece, yukarıda yapılan açıklamalar doğrultusunda FSEK m. 14/1’uyarınca, davacı yararına uygun bir manevi tazminata karar verilmesi gerekirken, yazılı gerekçelerle manevi tazminat isteminin reddine karar verilmesi doğru olmamıştır.
Eserde izinsiz Değişiklik Yapma ve Manevi Hak İhlali 992
Telif Hakları İhlalinde Müteselsil Sorumluluk 184
telif ankara avukat telif ankara avukat, telif ankara dava telif ankara dava telif tazminat avukat telif tazminat avukat telif hakları ihlali telif hakları ihlali telif ihlal avukat telif ihlal avukat telif tecavüz avukat telif tecavüz avukat telif ihlal dava telif ihlal dava telif ihlal ankara dava telif ihlal ankara dava fsek dava fsek dava fsek avukat fsek avukat fsek ankara dava fsek ankara dava fsek ankara avukat fsek ankara avukat
