Sınai Mülkiyet Kanununun(SMK) 88. Maddesi
Kanuni tekel
MADDE 88- (1) Sermayesinin tamamı Devlete ait olup tekel niteliğindeki mal ve hizmetleri, kamu yararı gözeterek üretmek ve pazarlamak üzere kurulan ve gördüğü bu kamu hizmeti dolayısıyla ürettiği mal ve hizmetler konusunda tekel hakkına sahip olan kamu iktisadi teşebbüslerinin faaliyet alanına giren konularla ilgili bir buluş için patent verildiğinde,
tekel sahibinin buluşu kullanabilmesi patent sahibinin iznine bağlıdır. Tekel sahibi iştigal ettiği sanayi alanında büyük ölçüde ekonomik yarar ve önemli bir teknik ilerleme sağlayabilecek buluşları, kullanım hakkını elde ederek uygulamakla yükümlüdür.
(2) Tekel sahibi patent konusu buluşun kullanımını elde etmek için, patent sahibinden izin vermesini talep etme hakkına sahiptir. Tekel sahibi böyle bir talepte bulunduğunda patent sahibi ondan patenti devralmasını isteyebilir. Patent konusu buluşun kullanılması karşılığında veya patentin tekel sahibince devralınması hâlinde ödenecek bedel taraflarca belirlenir.
Tarafların anlaşamamaları hâlinde, söz konusu bedel mahkemece tespit edilir.
(3) İkinci fıkra hükümleri saklı kalmak kaydıyla tekel, patentin verilmesinden sonra oluşmuşsa patent sahibi tekel sahibinden buluşun kullanılmakta olduğu işletme veya tesisatı da devralmasını talep etme hakkına sahiptir. Tarafların anlaşamamaları hâlinde, söz konusu bedel mahkemece tespit edilir.
(4) Mevcut bir kanuni tekel yüzünden patent konusu buluş kullanılamıyorsa, söz konusu patent için yıllık ücret ödenmez.
Sınai Mülkiyet Kanununun 88. Maddesi devlet kurumları veya sermayesinin tamamı devlete ait olup tekel niteliğinde mal ve hizmet üreten kamu iktisadi teşebüslerin alanına giren konularda yapılan buluşlara ilişkin düzenlemeleri içermektedir.
SMK m. 88/1’e göre tekel sahibi olan kamu teşebbüsünün verimini çok arttıracak nitelikteki buluşları kamu teşebbüsü ancak patent sahibinin izniyle kulllanabilir.
Ancak büyük ekonomik yarar sağlayacak buluşları tekel hakkına sahip kamu teşebbüsü patent sahibiyle anlaşarak kullanmak ya da devralmak durumundadır.
Patentin haklarının alınmasından sonra gerekiyorsa kamu kurumu patentin kullanılmakta olduğu işletmeyi de devralmayı isteyebilir ancak bu konuda taraflar anlaşamazsa devir mahkeme kararıyla olur.
SMK m. 88 tekel hakkına sahip olan kamu teşebbüsünün iştigal alanıyla alakalı buşulardan kamu yararına faydalanması imkanını sağlamaktadır. Böylece hem buluş sahibinin patenti kullanım imkanı doğacak hem de kamu teşebbüsü patenti kullanarak verimliliğini arttıracaktır.
SMK m. 85 Patent Hakkının Kapsamı ve Patent Hakkının Sınırları
