AB’de Parayla Vatandaşlık Biterken: EUCJ’nin Malta Kararı ve Yatırım Yoluyla Vatandaşlık Rehberi (2025)

1. Giriş: Avrupa Adalet Divanı’ndan (EUCJ) Kritik Karar

2024 yılının Mart ayında Avrupa Birliği Adalet Divanı (EUCJ), Avrupa’nın en tartışmalı uygulamalarından biri olan yatırım karşılığı doğrudan vatandaşlık programlarına yönelik tarihi bir karar verdi: C-59/22 Avrupa Komisyonu v. Malta davasında, Malta’nın “vatandaşlık satış programı” açıkça AB hukukuna aykırı bulundu.

Kararda, yatırım karşılığı vatandaşlık uygulamasının “AB vatandaşlığına bağlı temel hakların ticari bir ürün gibi sunulması” anlamına geldiği ve bu durumun AB’nin ortak değerleri, aidiyet ve dayanışma ilkesiyle çeliştiği vurgulandı. Bu karar yalnızca Malta’yı değil, benzer yollardan vatandaşlık veya oturum izni sunan tüm AB ülkelerini ilgilendirmektedir.

2. EUCJ Malta Kararı Ne Diyor?

EUCJ’nin temel gerekçesi: AB vatandaşlığı, yalnızca bir ülkenin ulusal vatandaşlığına bağlı türev bir statü olsa da, bu hakların “ekonomik menfaat karşılığında otomatik biçimde sunulması” AB hukukunu ihlal eder. Malta’nın programı: 600.000 ila 750.000 Euro arasında değişen bağış ve yatırım karşılığında doğrudan vatandaşlık sunuyordu. Başvuran kişinin ülkede fiilen ikamet etme zorunluluğu yoktu. Sonuç: Karar, AB vatandaşlığının “piyasa ürünü” yapılamayacağına ilişkin içtihat oluşturdu. Malta programını askıya aldı.

3. Diğer AB Ülkelerindeki Durum: Kim Ne Yapıyor?

EUCJ’nin kararının ardından Avrupa’daki benzer sistemlerin çoğu gözden geçirildi. Aşağıda her ülkenin güncel durumu yer almakta:

 Malta

Malta’nın “Individual Investor Programme”ı, doğrudan vatandaşlık veriyordu. EUCJ kararından sonra program askıya alındı. Artık yalnızca oturum izni sunuluyor; vatandaşlık için uzun süreli ikamet zorunluluğu getirildi.

 Güney Kıbrıs (Cyprus)

Kıbrıs, 2 milyon Euro karşılığı doğrudan vatandaşlık veriyordu. 2020’deki skandalların ardından program kaldırıldı. Şu an yalnızca oturum izni veriliyor.

 Yunanistan

Yunanistan Golden Visa programı kapsamında 250.000–500.000 Euro arasında değişen yatırımlarla oturum izni sağlıyor. Vatandaşlık için 7 yıl fiilî ikamet gerekiyor.

 Portekiz

Gayrimenkul yoluyla oturum izni sistemi büyük ölçüde kısıtlandı. Artık yalnızca kültürel ve bilimsel yatırımlara izin veriliyor. Vatandaşlık için 5 yıl ikamet şartı sürüyor.

 İspanya

500.000 Euro gayrimenkul yatırımı karşılığında oturum izni veriliyor. Vatandaşlık için 10 yıl ikamet gerekiyor. Program doğrudan vatandaşlık sunmuyor.

 Avusturya

Resmi olarak yatırım karşılığı vatandaşlık sunmasa da, devlet katkısı sağlayanlara özel “istisnai vatandaşlık” verilebiliyor. Ancak süreç şeffaf değil ve eleştirilere açık.

 İtalya

İtalya’da yatırım karşılığı oturum (Investor Visa) mevcut. Vatandaşlık için 10 yıl yasal ikamet şartı aranıyor. AB ilkelerine uygun bir yapı mevcut.

 Bulgaristan

2022’ye kadar doğrudan vatandaşlık sunan bir sistem vardı. Ancak AB baskısıyla kaldırıldı. Artık sadece klasik yollarla vatandaşlık veriliyor.

 İrlanda

İrlanda, 2023’te yatırım karşılığı oturum programını iptal etti. Ne vatandaşlık ne de oturum izni yatırım karşılığı verilmemektedir.

4. AB Politikasının Geleceği ve Hukuki Yansımaları

EUCJ’nin kararı, yatırım yoluyla vatandaşlık sisteminin AB düzeyinde sona yaklaştığını gösteriyor. Komisyon, üye devletlerin vatandaşlık kurallarına doğrudan müdahale edemese de, AB vatandaşlığına etki eden her türlü ulusal uygulamanın hukuka uygunluğunu denetleme yetkisine sahip.

Kararın ardından şu olasılıklar öne çıkıyor:

Doğrudan vatandaşlık programları sona eriyor. Oturum izni programları devam ediyor ancak sıkılaştırılıyor. Gerçek ikamet, aidiyet ve entegrasyon şartları öne çıkıyor. AB düzeyinde ortak bir Golden Visa çerçevesi gündeme gelebilir.

5. Ne Yapmalı? Alternatifler Neler?

Vatandaşlık yerine oturum izni sağlayan ve uzun vadede vatandaşlığa giden yasal yollar hâlâ mevcut:

Şirket kurarak veya yatırım yaparak oturum izni alma (UK/Portugal/Spain) Self-Sponsorship gibi çalışma izni tabanlı oturum programları Yenilikçi iş modeli veya kültürel katkı ile oturum alma (Startup/Innovation Visa)

Danışmanlık Alın: Yatırım ve Oturum Programlarında Güvenilir Yönlendirme

ZEK Legal, Avrupa ve İngiltere’de şirket kurma, yatırım yoluyla oturum ve self-sponsorship modellerinde uzmanlaşmıştır.

Programlar, başvuru süreçleri ve oturumun vatandaşlığa dönüşme yolları hakkında detaylı bilgi için bize ulaşın:

WhatsApp: 0551 942 20 34

E-mail: emre@emrekurt.av.tr

#MaltaKararı #EUCJ #AvrupaBirliği #VatandaşlıkProgramları #YatırımlaVatandaşlık #GoldenVisa #Oturumİzni #ABHukuku #YatırımGöçü #MaltaCitizenship #SelfSponsorship #StartupVisa #ABVatandaşlığı #YatırımİleGöç #GöçHukuku #ZEKLegal #EmreKurt #WordPressBlog #LegalUpdate