📌 Henri Matisse’in eserleri, 2025 itibarıyla Fransa’da kamu malı statüsüne girdi. Bu, sanatçının dört kuşaktır süren mirasçılarına gelir sağlayan telif haklarının sona erdiği anlamına geliyor. Artık Matisse’in eserleri, izne gerek olmaksızın kopyalanabiliyor, çoğaltılabiliyor, ticari olarak kullanılabiliyor.
👗 Bu değişiklikle birlikte moda devi Zara, Matisse’in ikonik “Gouaches découpées” serisini bir koleksiyonunda kullanmaya başladı. Ancak bu durum, ailenin üyelerinde büyük bir rahatsızlığa yol açtı. Çünkü her ne kadar mali haklar sona erse de, sanatçının manevi hakları (eserin bütünlüğünün korunması, ismin belirtilmesi gibi) bazı hukuk sistemlerinde süresiz kabul ediliyor.
⚖️ Fransa’da, manevi haklar sanatçının ölümünden sonra mirasçılar tarafından ileri sürülebiliyor. Bu nedenle Matisse ailesi, eserin ticari kullanımı ve bağlamı uygun değilse manevi hak ihlali iddiasıyla hukuk mücadelesi verebilir.
🇹🇷 Türk Hukukunda ise Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu (FSEK) uyarınca:
Mali haklar, eser sahibinin ölümünden sonra 70 yıl geçince sona erer. Ancak manevi haklar (madde 14-16 FSEK), süresiz olarak korunur ve eserin aslına uygun sunulması, ismin belirtilmesi gibi ilkeler çiğnendiğinde hem manevi tazminat hem de yayımın durdurulması istenebilir.
🇹🇷 Türk hukukunda ise, FSEK 14-17. maddeler uyarınca:
Umuma arz, Adın belirtilmesi, Eserde değişiklik yapılmasını men etme ve Şeref ve itibarı koruma hakları süreye tabi değildir.
🎯 Örneğin, Türkiye’de böyle bir eser kullanılsaydı ve Matisse’in adı belirtilmemiş ya da eseri bozacak biçimde kullanılmış olsaydı, FSEK m. 16 uyarınca mirasçılar manevi tazminat davası açabilir ya da kullanımın durdurulmasını talep edebilirdi.
🔍 Bu gelişmeler, dijital çağda telif haklarının kamuya devriyle birlikte manevi hakların öneminin arttığını gösteriyor. Telif süresi dolsa bile, bir sanatçının mirasına saygı duymak artık sadece hukuki değil, etik bir zorunluluk.
#Matisse #TelifHakkı #KamuMalı #Zara #FSEK #ManeviHaklar #İfadeÖzgürlüğü #SanatVeHukuk #CopyrightLaw #IPLaw #CreativeRights #SanatçıHakkı #LinkedInSanat #ModaVeHukuk #KamuyaAçılanSanat