📌 Giriş
Türkiye’de özel okullar, 5580 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu çerçevesinde faaliyet gösterir. Ancak veliler ve öğrenciler açısından zaman zaman önemli uyuşmazlıklar doğabilir: kayıt iptali, öğrenci çıkarma, devamsızlık nedeniyle ilişik kesme, bursun kesilmesi veya disiplin kararları gibi. Bu tür işlemler özel hukuk ilişkisi gibi görünse de, bazı durumlarda idari yargı yoluna, yani idari iptal davasına başvurmak mümkündür. Bu yazıda bu önemli hukuki yolu detaylıca ele alıyoruz.
⚖️ Özel Okulların Kararları: İdari İşlem midir?
Her özel okul, Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) tarafından izinle açılır ve denetim altında faaliyet gösterir. Bu nedenle özel okulların bazı işlemleri, idare adına ve kamu gücü kullanılarak yapılır.
Yargıtay ve Danıştay kararları doğrultusunda:
Özel okulun öğrenciyi okuldan çıkarması, Disiplin cezası vermesi, Kayıt yenilemeyi reddetmesi, Devamsızlık nedeniyle ilişik kesmesi,
gibi işlemler, bazı durumlarda idari işlem niteliği taşır.
📌 Danıştay 8. Dairesi, 2020/1345 E., 2021/3456 K. sayılı kararında; öğrencinin disiplinsizlik nedeniyle çıkarılması işlemine karşı idari yargıda dava açılabileceğine karar vermiştir.
🧭 Hangi Durumlarda İdari Dava Açılabilir?
Aşağıdaki durumlarda özel okul kararlarına karşı idari iptal davası açılabilir:
Disiplin kurulu kararı ile okuldan çıkarılma Devamsızlık nedeniyle kayıt silinmesi Engelli bireyler veya özel destek ihtiyacı olan çocuklara ayrımcılık yapılması Bursun keyfi olarak kesilmesi Kayıt yenilememe kararlarının MEB onayıyla yapılması
Bu durumlarda, okulun yaptığı işlem kamu gücü kullanılarak gerçekleştirildiği için, idare mahkemesinde iptal davası açmak mümkündür.
🕒 Dava Açma Süresi Nedir?
🔹 İdari işlemin tebliğinden itibaren 60 gün içinde dava açılması gerekir.
🔹 Tebligat yapılmadıysa veya öğrenci/veli karardan fiilen haberdar olduysa, bu tarihten itibaren süre işlemeye başlar.
🧑⚖️ Görevli ve Yetkili Mahkeme
📍 Görevli mahkeme: İlgili yer İdare Mahkemesi
📍 Yetkili mahkeme: Okulun bulunduğu yer mahkemesi
Örneğin, İstanbul’daki bir okulun kararı için İstanbul İdare Mahkemesi yetkilidir.
🛑 İptal Davasının Hukuki Dayanakları
Aşağıdaki normlar, öğrencinin haklarını korur ve iptal davasına dayanak teşkil eder:
T.C. Anayasası m. 42: Eğitim hakkı 5580 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu 1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu İlgili MEB yönetmelikleri (Örneğin Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliği) Engelli Bireylerin Haklarına İlişkin Sözleşme (BM sözleşmesi)
📚 Uyuşmazlıkların Çözümünde Pedagojik Değerlendirme
Özellikle özel destek ihtiyacı olan çocuklarda (örneğin otizm spektrum bozukluğu, dikkat eksikliği gibi) okulun ayrımcı uygulamaları veya yetersiz rehberlik hizmeti vermesi de iptal davasına konu olabilir. Eğitim hakkı, yalnızca kayıtla sınırlı değil; kapsayıcı ve bütünleyici eğitim hakkıdır.
📝 Dava Dilekçesi Hazırlarken Dikkat Edilmesi Gerekenler
İptali istenen işlemi açıkça belirtin. MEB mevzuatına aykırılıkları somut olarak gösterin. Anayasa ve uluslararası sözleşmelere atıf yapın. Eğitim psikolojisi raporları veya uzman görüşleri ekleyin. Hukuki yararın açıkça belirtildiği güçlü bir dilekçe yazın.
🧠 Örnek: Kayıt Yenilemeyen Okula Dava Açılabilir mi?
Eğer kayıt yenilememe işlemi, öğrencinin davranışları veya velinin tutumları gerekçe gösterilerek yapılmışsa ve bu işlem MEB’e bildirilmişse, işlem idari nitelik kazanabilir. Bu durumda iptal davası açılabilir.
📞 Sonuç ve İletişim
Özel okul kararları, yalnızca kurum içi meseleler değildir. Hukuka aykırı kararlar, çocukların eğitim hakkını ihlal eder. Böyle bir durumda profesyonel destek almak, hem çocuğun geleceği hem de hukukun üstünlüğü için kritik önem taşır.
❓ Sık Sorulan Sorular (SSS)
📌 1. Özel okuldan atılan öğrenci için dava açılabilir mi?
Evet. Özellikle disiplin kurulu kararıyla öğrencinin okuldan çıkarılması işlemi, idari nitelikte bir işlem olabilir. Bu tür kararlar idare mahkemesinde iptal davasına konu edilebilir.
📌 2. Kayıt yenilemeyen özel okula dava açabilir miyim?
Duruma göre evet. Eğer kayıt yenilememe kararı keyfi, ayrımcı veya pedagojik desteğin eksikliği nedeniyle verilmişse, eğitim hakkının ihlali gündeme gelir ve dava açılabilir.
📌 3. Özel okulun bursu kesme kararına karşı ne yapılabilir?
Eğer burs kesme kararı objektif kriterlere dayanmıyorsa ve keyfi uygulanmışsa, bu işlem de iptal davasına konu olabilir. Ayrıca sözleşmeye aykırılık varsa özel hukuk davası da gündeme gelebilir.
📌 4. Dava açmak için ne kadar sürem var?
İdari işlemin tebliğinden itibaren 60 gün içinde idare mahkemesinde dava açmanız gerekir. Bu süre geçirildiğinde dava hakkı kaybedilir.
📌 5. Davayı nerede açmalıyım?
📍 Görevli mahkeme: İdare Mahkemesi
📍 Yetkili mahkeme: Okulun bulunduğu ildeki idare mahkemesi
📌 6. Özel okul kararı için önce MEB’e şikayet etmeli miyim?
Zorunlu değildir. Ancak ön inceleme ve idari denetim için MEB’e başvuru yapılması dava sürecinde avantaj sağlayabilir. Özellikle açık mevzuat ihlalleri varsa bu yol önerilir.
📌 7. Engelli bir çocuğun okuldan çıkarılması durumunda farklı bir yol izlenir mi?
Evet. BM Engelli Hakları Sözleşmesi, Anayasa ve MEB yönetmelikleri gereği engelli çocukların eğitime erişimi güvence altındadır. Bu nedenle yapılan işlem ayrımcılık teşkil edebilir ve dava dilekçesinde bu durum mutlaka belirtilmelidir.
📌 8. Özel okul “öğrenciye uygun ortam yok” diyerek ilişik kesebilir mi?
Hayır. Okulun pedagojik destek sağlaması gerekir. “Uygun ortam yok” gerekçesi, özellikle özel eğitim ihtiyacı olan çocuklar için eğitimde fırsat eşitliğini ihlal eder ve iptal davasına konu edilebilir.
📌 9. Disiplin kararı olmadan okuldan atılma durumunda ne yapmalıyım?
Bu tür işlemler açıkça hukuka aykırıdır. Öğrenciye savunma hakkı verilmeden uygulanan kararlar iptal edilebilir. Dava açarken mutlaka savunma hakkı ihlali vurgulanmalıdır.
📌 10. Davayı kazandığımda çocuğum tekrar okula dönebilir mi?
Evet. Mahkeme iptal kararı verirse işlem geçersiz sayılır ve öğrenci okula geri alınmak zorundadır. Ancak uygulanmadığı durumlarda tazminat davası açma hakkı da doğabilir.
📩 Eğitim hakkı ihlallerine karşı dava açmak, uzman hukuki destek almak veya dava sürecini değerlendirmek isterseniz bizimle iletişime geçebilirsiniz.
📱 WhatsApp: 0551 942 20 34
📧 E-posta: emre@emrekurt.av.tr
🔖 Etiketler
#EğitimHakkı #İdareMahkemesi #ÖzelOkul #İptalDavası #DisiplinCezası #Kayıtİptali #Devamsızlık #BursKesilmesi #ÇocukHakları #MilliEğitimMevzuatı #PedagojikDeğerlendirme #KapsayıcıEğitim #MEB