📘 Avrupa Birliği Fikri Mülkiyet Ofisi (EUIPO) tarafından hazırlanan “08W2_GIsHub: What makes a craft product eligible for Geographical Indication?” başlıklı bilgi notuna göre, zanaatkâr ürünlerin coğrafi işaret tesciline uygunluğu üç temel kriterle açıklanmaktadır. Bu kriterler, Türkiye’deki birçok geleneksel zanaat ürününe doğrudan uygulanabilir niteliktedir.
📍 1. Belirli Bir Coğrafi Kökenle Bağlantılı Olma
El işçiliğiyle üretilen bir ürün, belirli bir yerle özdeşleşmiş olmalıdır. Bu yerel bağ, ürünün kimliğini belirleyen temel unsur olarak kabul edilir.
➡️ Türkiye’de Sivas bıçağı, Hereke halısı, Tire bezi, Beypazarı telkari işi gibi ürünler, sadece bir zanaat ürünü değil; aynı zamanda o bölgenin kültürel hafızasını temsil eder.
📣 2. Ün ve Kalitenin Coğrafi Kaynağa Dayanması
Ürünün itibarı, tarihsel kökleri ve üretim becerileri, belirli bir bölgeyle özdeşleşmiş olmalıdır.
➡️ Örneğin Oltu taşı tespihi veya Yatağan kılıcı, üretiminde kullanılan malzeme kadar, o yörede nesilden nesile aktarılan el işçiliğiyle değer kazanır. Bu unsur, Türk zanaat ürünlerinin AB coğrafi işaret sistemine entegrasyonunu destekleyecek güçlü bir miras sunar.
🔧 3. En Az Bir Üretim Aşamasının O Bölgede Yapılması
Tescil için gerekli olan bir diğer şart, üretim sürecinin en az bir aşamasının (işleme, şekillendirme, sonlandırma gibi) ilgili coğrafi bölgede yapılmasıdır.
➡️ Türkiye’de birçok zanaat ürünü, üretimin tamamını veya en kritik aşamalarını yerinde gerçekleştirmektedir. Bu da AB mevzuatına uyumluluk açısından önemli bir avantaj sağlar.
🧵 Türkiye Açısından Değerlendirme (2025)
Türkiye’de 1500’ü aşkın coğrafi işaretli ürün TÜRKPATENT nezdinde tescillidir. Bunların içinde önemli bir kısmı zanaat ve el sanatları ürünlerinden oluşmaktadır. Buna rağmen, AB coğrafi işaret siciline kayıtlı zanaat ürünü henüz bulunmamaktadır. 2023’te yürürlüğe giren AB Zanaat ve Endüstriyel Ürünler İçin Coğrafi İşaret Yönetmeliği, artık sadece tarım ürünlerinin değil, zanaat ürünlerinin de AB düzeyinde korunmasını mümkün kılmaktadır.
🚀 Öneriler ve Yol Haritası
Uluslararası Başvurular Artırılmalı: Çini, bakır işçiliği, halıcılık, tahta oymacılığı gibi el sanatları için AB düzeyinde coğrafi işaret tescil süreci başlatılmalıdır. Kümelenme ve Denetim Mekanizması Güçlendirilmeli: Üretim süreçlerinin yerelliği belge ve denetimle güvence altına alınmalıdır. Kamuoyu ve Uluslararası Tanıtım Artırılmalı: Tıpkı Murano camı veya Donegal tweed gibi, Türk el sanatları da küresel coğrafi işaret markalarına dönüştürülmelidir.
📬 Tescil sürecinde yol haritanızı birlikte çizelim.
Zanaat ürününüzün ulusal veya AB düzeyinde coğrafi işaretle korunmasını sağlamak için hukuki ve stratejik danışmanlığa ihtiyacınız varsa bizimle iletişime geçin.
📧 E-posta: emre@emrekurt.av.tr
📱 WhatsApp: +90 551 942 20 34
Kültürel mirasınızı markalaştırmak için bugünden harekete geçin.
#Coğrafiİşaret #ZanaatÜrünleri #ABTescili #HerekeHalısı #OltuTaşı #SivasBıçağı #TürkElSanatları #IPLaw #GIs #GeographicalIndications #EUIPO #TÜRKPATENT #KültürelMiras #CraftGI #Trademark #EmreKurtAvukatlık