Olayın Arka Planı
Rhys Kentish isimli bir yazılımcı, eşi için romantik bir jest olarak “Tender: Couple Photos & Game” adında bir mobil uygulama geliştirdi. Uygulamada yalnızca eşinin fotoğrafları görünüyor ve kullanıcı tek seçenek olarak “sağa kaydırma” hareketiyle eşini beğenebiliyor.
Ancak kısa süre sonra, dünyanın en büyük çevrim içi tanışma uygulamalarından Tinder, Apple üzerinden şikâyet yoluna gitti. İtiraz gerekçeleri şunlardı :
“Swipe/Swipe Right” ifadelerinin Tinder markasına özgü hale gelmiş olması, “Tender” adının “Tinder” ile karıştırılma ihtimali yaratması, Uygulamanın tüketicide Tinder ile bağlantılıymış izlenimi doğurması.
Rhys, “swipe” ifadesini uygulamadan kaldırmayı kabul etti ancak “Tender” isminin benzerlik yaratmadığını savunuyor. Ona göre uygulama sadece eşi için düşünülmüş romantik bir oyun; ticari amaç taşımıyor.
Ticari Kullanımın Hukuki Çerçevesi
Sizin makalenizde de ayrıntılı olarak incelendiği üzere, marka hakkına tecavüzden söz edebilmek için işaretin “ticaret alanında kullanımı” gerekir.
AB Hukuku: ABAD, Arsenal ve Google France kararlarında, ticari kullanımın yalnızca doğrudan kazanç sağlamaya indirgenemeyeceğini, markanın pazardaki işlevlerinin (menşe, reklam, yatırım) zedelenip zedelenmediğinin esas alınacağını vurgulamıştır. Türk Hukuku: SMK m.29’da geçen “ticaret alanında kullanma” ifadesi, Yargıtay içtihadında “ticari dolaşıma sokma” şeklinde yorumlanmaktadır. Yani ücret alınmasa bile, bir işaretin kamuya açık şekilde pazarda görünür kılınması, ticari kullanım sayılabilir.
Ücretsiz Kullanım – Ticaret Alanında mı?
Rhys’in savunmasının merkezinde şu argüman var:
Uygulama ücretsizdir. Reklam, üyelik ücreti, veri satışı gibi hiçbir kazanç kapısı yoktur. Dolayısıyla ticari faaliyet söz konusu değildir.
İlk bakışta bu yaklaşım ikna edici görünse de, hukuki değerlendirme niyete değil, etkisine bakar:
Uygulama Apple App Store gibi küresel bir pazaryerinde yayımlandığı anda kişisel olmaktan çıkar, ticari alana adım atar. Tüketici gözünde Tender – Tinder benzerliği, markasal işlevlere zarar verme ihtimali doğurur. Dolayısıyla kazanç elde edilmese bile, markanın ayırt edicilik ve menşe işlevi zedelenmişse bu “ticaret alanında kullanım” olarak kabul edilir.
ABAD’ın ve Yargıtay’ın yaklaşımı da aynı yöndedir: Ücretsiz kullanım bile markanın işlevlerine zarar veriyorsa ticari kullanım eşiği aşılmıştır.
Karıştırılma İhtimali ve Markasal Kullanım
“Swipe” terimi: Tinder’ın “swipe right/left” komutunu markalaştırması tartışmalı olsa da, bu ifadeler kullanıcı nezdinde Tinder ile özdeşleşmiştir. Dolayısıyla başka bir uygulamanın aynı ifadeyi kullanması, markasal işlevin zedelenmesine yol açabilir. “Tender” adı: Görsel ve işitsel açıdan Tinder ile yüksek derecede benzerlik taşımaktadır. Ayrıca her iki uygulama da aynı sektörde (dating/relationship apps) faaliyet göstermektedir. Bu nedenle karıştırılma ihtimali yüksektir. Rhys’in iddia ettiği gibi ikon farklılığı (kalp vs. alev) bu benzerliği bertaraf etmeye yetmeyecektir.
Sonuç ve Yorum
Tinder – Tender vakası, ticari kullanım kavramının sınırlarını yeniden hatırlatıyor:
Bir uygulamanın ücretsiz olması, tek başına ticari kullanımın yokluğunu ispatlamaz. Önemli olan, işaretin pazarla temas edip etmediği ve tüketicide marka işlevlerini zedeleyip zedelemediğidir. Rhys’in romantik niyetine rağmen, Tender uygulamasının App Store’da yayımlanması, onu kişisel jestten çıkarıp ticari alana sokmuştur.
📌 Akademik çıkarım: Bu vaka, “ticari kullanım” kavramının yalnızca “kazanç” değil, aynı zamanda tüketici algısı ve marka işlevi ekseninde yorumlandığını gösteriyor. Dijital dünyada özel amaçlarla üretilen içerikler bile, pazarda görünür hale geldiği anda marka hukukunun radarına girebilir.
Call to Action
💡 Sizce ücretsiz bir uygulama, ticari kullanım sayılmalı mı? Yorumlarınızı bekliyorum.
📞 Daha fazla bilgi ve danışmanlık için:
Av. Zeki Emre Kurt
📩 emre@emrekurt.av.tr | 📱 0551 942 20 34
#Tinder #Tender #TrademarkLaw #TicariKullanım #ABAD #Yargıtay #MarkaHukuku #IPLaw #InTheCourseOfTrade