ANKARA BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ 20. HUKUK DAİRESİ
ESAS NO: 2023/1048
KARAR NO: 2025/1141
İNCELENEN KARARIN MAHKEMESİ: ANKARA 4. FİKRİ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ
TARİHİ: 28/12/2022
NUMARASI: 2022/77 E. – 2022/388 K.
DAVANIN KONUSU: Endüstriyel Tasarımla İlgili Kurum Kararının İptali
Tasarım Hukukunda Mutlak Yenilik Kriterinin Özeti
6769 sayılı SMK’ya göre bir tasarımın korunabilmesi için yeni ve ayırt edici nitelikte olması zorunludur. Kanun’un 56. maddesi uyarınca, bir tasarımın aynısı başvuru veya rüçhan tarihinden önce dünyanın herhangi bir yerinde kamuya sunulmuşsa tasarım yeni kabul edilmez. Yalnızca küçük ayrıntılarda farklılık gösteren tasarımlar da aynı sayılır.
Bu düzenleme ile tasarımlar bakımından mutlak yenilik ilkesi benimsenmiştir. Mutlak yenilikten söz edilebilmesi için tasarımın, bilinen örneklerden küçük farkların ötesinde belirgin farklılıklar göstermesi yeterlidir. Yargıtay 11. Hukuk Dairesi’nin yerleşik içtihadına göre, bir tasarımın mutlak yenilik taşıyıp taşımadığı mahkemece re’sen gözetilmelidir.
Bu nedenle bir tasarımın yeni ve ayırt edici olup olmadığı; tasarım tescil belgesindeki görünümün, piyasada mevcut tasarımlarla karşılaştırılması ve aradaki belirgin farklılıkların uzman bilirkişilerce değerlendirilmesi suretiyle belirlenmelidir.
OLAY
Taraflar arasında görülen davada Ankara 4. Fikri ve Sınaî Haklar Hukuk Mahkemesince verilen 28/12/2022 tarih ve 2022/77 E. – 2022/388 K. sayılı kararın Dairemizce incelenmesi davacı tarafından istenmiş ve istinaf dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla, dosya içerisindeki dilekçe, layihalar, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup, incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü:
TARAFLARIN İDDİA VE SAVUNMALARININ ÖZETİ:
Davacı vekili, evcil hayvan kulübeleri, yatakları, yuvaları yaparak sattığını, davalının 2021/002947 sayılı tasarımının müvekkilinin 2020/03767 ve 2020/07090 sayılı köpek yatağı ve köpek kulübesi tasarımları karşısında yenilik ve ayırt edicilik vasfını taşımadığı gerekçesiyle davalının tasarım başvurusuna karşı gerçekleştirdikleri itirazın dava konusu YİDK kararı ile reddedildiğini ancak karşılaştırılan tasarımların ana hatlarının aynı olduğunu, yapılan küçük değişikliklerin ayırt ediciliği sağlamadığını ileri sürerek 2022-T-82 sayılı TÜRKPATENT YİDK kararının iptali ile davalının 2021/002947-1,2,3 sayılı endüstriyel tasarım başvurusunun hükümsüzlüğüne karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı Türk Patent ve Marka Kurumu vekili, alınan kararlar ve yapılan işlemlerin usule ve yasaya uygun olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.
Diğer davalı tarafından davaya cevap verilmemiştir.
İLK DERECE MAHKEMESİ KARARININ ÖZETİ:
Mahkemece iddia, savunma, bilirkişi raporu ve tüm dosya kapsamından, davalının 2021/002947/1, 2, 3 sıra numaralı tasarımlarının bilgilenmiş kullanıcı nezdinde yenilik ve ayırt edicilik vasfını taşıdığı gerekçesiyle, davanın reddine karar verilmiştir.
İLERİ SÜRÜLEN İSTİNAF SEBEPLERİ:
Davacı vekili istinaf başvuru dilekçesinde, dava konusu tasarımların, müvekkilinin itiraz gerekçesi tasarımları karşısında yeni ve ayırt edici olmadığını, müvekkilinin hesabı www.etsy.com üzerinden açtığı sanal dükkanda 12/01/2020 tarihinden itibaren tescilli tasarımlarına dayanarak iç mekan evcil hayvan yatak ve yuvalarını yapıp sattığını, dava konusu tasarımların müvekkilinin Etsy.com üzerinden sergilediği ürün tipleri ile birebir aynı olduğunu, mesnet tasarımlarının esinlenmenin ötesinde kopyalandığını, somut olayda mutlak yenilik incelemesinin yapılmadığını, yerel mahkemede tanzim edilen bilirkişi raporuna yönelik itirazlarının başka bir heyet tarafından irdelenmesinin zaruri olduğunu ileri sürerek, yerel mahkemenin kararının istinaf incelemesi yapılarak kaldırılmasını ve davanın kabulüne karar verilmesini istemiştir.
GEREKÇE:
Dava, YİDK tasarım kararının iptali ile tasarım hükümsüzlüğü istemine ilişkindir.
İnceleme, 6100 sayılı HMK’nın 355. madde hükmü uyarınca istinaf dilekçesinde belirtilen sebeplerle sınırlı olarak ve kamu düzenine aykırı hususların olup olmadığı gözetilerek yapılmıştır.
Tasarım, 6769 sayılı SMK’nın 55. maddesinde tanımlanmış olup aynı Yasa’nın 56. maddesinde, yeni ve ayırt edici niteliğe sahip tasarımların anılan Kanunla sağlanan haklar kapsamında korunacağı düzenlenmiş, aynı maddenin 4. bendinde de yenilik unsuru tanımlanmış ve bir tasarımın aynısı, başvuru veya rüçhan tarihinden önce dünyanın herhangi bir yerinde kamuya sunulmamış ise o tasarımın yeni kabul edileceği, sadece küçük ayrıntılarda farklılık gösteren tasarımların aynı olduğu hüküm altına alınmıştır.
Görüldüğü üzere anılan hüküm ile tasarımlar yönünden mutlak yenilik kriteri kabul edilmiştir. Mutlak yenilikten söz edilebilmesi için de, tasarım tescil başvurusu yapılan ürünün görünümünün dünyanın herhangi bir yerinde kamuya sunulan tasarımlardan yararlanma ve benzetme serbestisi ilkesi sınırları içinde kalmak kaydıyla, küçük ayrıntıların ötesinde farklı özelliklere sahip olması gerekli ve yeterlidir. Yargıtay 11. Hukuk Dairesinin 24/04/2017 tarih ve 2015/13749 E.- 2017/2336 K. sayılı kararında da açıklandığı üzere bir tasarımın mutlak yenilik kriterini haiz olup olmadığı resen gözetilmelidir.
Bu nedenle dava konusu olan bir tasarımın, yenilik ve ayırt edicilik niteliklerini taşıyıp taşımadığı, davaya konu tasarım tescil belgesindeki ürün tasarımı ile söz konusu ürünün piyasada mevcut, bilinen tasarımlarla arasında belirgin bir farklılığın bulunup bulunmadığı, davaya konu tasarımın yeni mi, yoksa harcı âlem bir tasarım mı olup olmadığı hususları, tasarımın ilgili olduğu alanda uzman bilirkişilerden rapor alınmak suretiyle tespit edilmeli ve sonucuna göre karar verilmelidir.
Somut olayda davacı, davaya konu tasarımın mutlak yenilik kriterini haiz olmadığını ileri sürmüş, ilk derece mahkemesince, davaya konu tasarımın davacı tasarımları karşısında yeni ve ayırt edici olduğu sonucuna ulaşılmış ise de, davaya konu tasarımın mutlak yenilik vasfını taşıyıp taşımadığı hususunda bir inceleme yapılmamıştır.
Yukarıda açıklandığı üzere, bir tasarımın aynısı, başvuru veya rüçhan tarihinden önce dünyanın herhangi bir yerinde kamuya sunulmuş ise o tasarım yeni kabul edilmeyecektir.
O halde ilk derece mahkemesince, davacı tarafından hükme esas alınan bilirkişi raporuna yapılan itirazlar karşılanmadan ve mutlak yeniliğe ilişkin araştırma yapılmadan yazılı şekilde davanın reddine karar verilmesi doğru olmamıştır.
Bu itibarla, somut uyuşmazlığın çözümünde, davacı tarafça hükme esas alınan bilirkişi raporuna yapılan itirazların karşılanması ve mutlak yenilik araştırmasının yapılması işbu dava yönünden esasa etkili bir delil niteliğinde bulunduğundan, söz konusu deliller değerlendirildikten sonra yeni bir karar verilmesi zorunludur.
Açıklanan nedenlerle davacı vekilinin istinaf itirazlarının kabulü ile HMK’nın 353/1-a-6. maddesi gereğince yerel mahkeme kararının kaldırılmasına, dosyanın davanın yeniden görülebilmesi için mahkemesine iadesine, kararın niteliğine göre, davacı vekilinin diğer istinaf itirazlarının bu aşamada incelenilmesine yer olmadığına karar vermek gerekmiştir.
HÜKÜM:
Gerekçesi yukarıda belirtildiği üzere;
1- Davacı vekilinin istinaf başvurusunun HMK’nın 353/1-a-6 maddesi gereğince KABULÜ ile Ankara 4. Fikri ve Sınaî Haklar Hukuk Mahkemesi 28/12/2022 gün ve 2022/77 E. – 2022/388 K. sayılı kararının KALDIRILMASINA;
2- Dosyanın, davanın yeniden görülmesi için mahkemesine İADESİNE,
3- Davacı vekilinin diğer istinaf itirazlarının bu aşamada incelenmesine yer olmadığına,
4- Davacı tarafından istinaf başvurusunda peşin olarak yatırılan 179,90-TL maktu istinaf karar ve ilam harcının istek halinde davacıya iadesine,
5- İstinaf aşamasında duruşma açılmadığından taraflar lehine vekalet ücreti takdirine yer olmadığına,
6- İstinaf aşamasında yapılan yargılama giderlerinin ilk derece mahkemesince yapılacak yargılamada değerlendirilmesine,
7- Kararın tebliği ve harç işlemlerinin yerel mahkeme tarafından yaptırılmasına,
Dair, dosya üzerinde yapılan inceleme sonucunda oybirliği ile 29/05/2025 tarihinde HMK 353/1-a-6 maddesi uyarınca KESİN olmak üzere karar verildi.
GEREKÇELİ KARARIN YAZILDIĞI TARİH: 11/06/2025
🏛️ Av. Zeki Emre Kurt LL.M.
ZEK LEGAL – Yerelden Globale Hukuk
Türkiye, İngiltere & Avrupa Hukuk Çözüm Ortağınız
📞 +90 551 942 20 34 (7/24 WhatsApp)
✉️ emre@emrekurt.av.tr
🌍 Küresel Vizyon & Çifte Yetki:
Türkiye Barosu & SRA/RFL (İngiltere) yetkisiyle, 26 lokasyonda faaliyet gösteren hukuk ağı içinde çok dilli hizmet (Türkçe, İngilizce, Almanca) sunuyorum.
⚖️ Uzmanlık Alanları
- Marka, Patent, Tasarım, Telif Hakları Tescil ve Davaları
- Corporate Immigration & Self-Sponsorship
- Gayrimenkul Yatırımı ve Yerleşim Hukuku (Londra, Manchester, Atina, Selanik)
- AB İçtihatları Işığında Fikri Mülkiyet Stratejileri
- Sosyal Medya Hukuku & Haksız Rekabet Analizleri
🎓 Eğitim & Sertifikalar
- LL.M. – Queen Mary University of London
- LLB – Marmara Üniversitesi
- Certificate – South Texas College of Law Houston
- Patent & Marka Vekili – TÜRKPATENT
- RFL – Registered Foreign Lawyer – SRA, UK (2025)
📚 Yayınlar & Akademik Katkılar
- Kitap: Uygulamalı Marka Hukuku – 3. Baskı (Seçkin Yayıncılık)
- Makale: Oxford Journal of IP, Ankara Barosu FMR, LEGAL Fikri ve Sınai Haklar Dergisi
- Blog: emrekurt.av.tr/blogs
📍 Ofislerimiz
🏙️ ANKARA 🗼 (Atakule):
Via Tower İş Merkezi, Söğütözü
📞 +90 312 906 07 92
🌆 İSTANBUL 🕌 (Galata Kulesi):
Maya Akar Centre, Şişli
📞 +90 212 274 29 20
🌉 LONDRA 🕰️ (Big Ben):
228 Chase Road, N14 6HF
📞 +44 7748 425 895