📅 16 Temmuz 2025 tarihinde Avrupa Birliği Genel Mahkemesi (Case T-105/23), İngiltere merkezli süpermarket zinciri Iceland Foods Ltd’nin “ICELAND” kelime markasına ilişkin itirazını reddederek markanın geçersizliğine karar verdi.
https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=oj:JOC_2023_134_R_0025
📌 Dava Konusu Neydi?
2002 yılında tescil edilen “ICELAND” kelime markası, Iceland Foods Ltd tarafından AB’de çok sayıda ürün ve hizmet için tescil ettirilmişti. Ancak 2016 yılında İzlanda hükümeti ve bağlı kurumlar (Promote Iceland, SA – Business Iceland), bu markanın bir ülke ismi olması nedeniyle tanımlayıcı nitelik taşıdığını ileri sürerek hükümsüzlük talebinde bulundular.
EUIPO (Avrupa Birliği Fikri Mülkiyet Ofisi) Büyük Temyiz Kurulu bu talebi kabul etti. Iceland Foods Ltd ise bu karara karşı AB Genel Mahkemesi’ne başvurdu. Mahkeme ise EUIPO’nun kararını onadı.
⚖️ Genel Mahkeme’nin Gerekçeleri
1. Tanımlayıcı Karakter – Article 7(1)(c) EUTMR
“ICELAND” ifadesi, mal ve hizmetlerin coğrafi menşeini belirttiği ölçüde tanımlayıcıdır ve bu nedenle ticari marka olarak tescil edilemez. Mahkeme, bu tür coğrafi adların kamuya açık kalması gerektiğini vurguladı.
2. Tüketici Algısında Coğrafi Yer Olarak Yerleşmişlik
Mahkeme, “Iceland” kelimesinin 2002’de AB’de İngilizce konuşan kamuoyunda açıkça ülke ismi olarak algılandığını ve bunun birçok ürün/hizmetle ilişkilendirilebileceğini tespit etti.
3. Ürün/Hizmetlerle Coğrafi Bağlantı
Markanın kapsadığı 7., 11., 16., 29.–32. ve 35. sınıflardaki ürün ve hizmetlerin İzlanda ile doğrudan ya da potansiyel olarak ilişkilendirilebileceği kabul edildi:
Gıda ve içecek ürünleri (et, süt, sebze, bira, kahve vb.) Ev aletleri (buzdolabı, çamaşır makinesi vb.) Kağıt ürünleri (çevre dostu ambalajlar) Perakende hizmetleri (özellikle gıda tedariki)
4. Çevreci Üretim ve Sürdürülebilirlik Algısı
İzlanda’nın “yeşil enerji”, “temiz üretim” ve “sürdürülebilir kalkınma” profili, ürünlerin bu ülkeyle bağdaştırılmasını daha da güçlendiriyor. Tüketici zihninde markanın çevreci ve kaliteli bir menşei olduğu algısı oluşabiliyor.
5. Doğrudan ve Özgül (Direct and Specific) Bağ
AB Adalet Divanı içtihadına göre, bir işaretin tanımlayıcı sayılabilmesi için mal/hizmetle doğrudan ve özel bir bağ kurması yeterlidir. Mahkeme, bu bağın “ICELAND” için fazlasıyla mevcut olduğunu değerlendirdi.
6. Kamu Yararı ve Rekabetin Korunması
Coğrafi adların tekil firmalarca marka olarak tekelleştirilmesi, diğer işletmelerin bu terimleri ürün menşeini belirtmek için kullanmasını engeller. Bu da kamu yararına aykırıdır.
7. Davacının Yeterli Kanıt Sunmaması
Iceland Foods Ltd, EUIPO’nun değerlendirmesine karşı detaylı veri veya ikna edici karşı delil sunamamış; yalnızca genel geçer, spekülatif iddialarda bulunmuştur.
8. Ayırt Edici Nitelik (Article 7(1)(b)) Tartışmasına Gerek Kalmaması
Mahkeme, markanın tanımlayıcı olduğu sonucuna vardığı için ayrıca ayırt edicilik yönünden bir değerlendirme yapmaya gerek duymamıştır. Zira tek bir mutlak red nedeni yeterlidir.
🧠 Bu Karar Neyi Gösteriyor?
Bu karar, AB marka hukukunda coğrafi isimlerin ne kadar dikkatli değerlendirilmesi gerektiğini bir kez daha ortaya koymuştur. “ICELAND” gibi açık bir ülke adının, ticari marka olarak tekil işletmelerce kullanılması:
Kamu yararını zedeler, Tüketiciyi yanıltabilir, Adil rekabeti bozar.
Bu tür coğrafi işaretlerin tescili sadece coğrafi kaynak belirtmeyen, soyut veya hayalî kullanımlar için mümkün olabilir.
📚 Hukuki Dayanaklar:
Article 7(1)(c) and (b), Regulation (EU) 2017/1001 Windsurfing Chiemsee kararları (C‑108/97 ve C‑109/97) Bundesverband Souvenir kararı (C‑488/16 P) Peek & Cloppenburg v OHIM (T‑379/03)
🔚 Sonuç
📉 Iceland Foods Ltd’nin “ICELAND” markası artık geçerli değildir. Karar, coğrafi adların tescilinde hem işletmelerin hem de danışmanlarının daha titiz davranması gerektiğini açıkça ortaya koymaktadır.
📬 Sorularınız mı var? Hukuki destek için bizimle iletişime geçin:
📧 E-posta: emre@emrekurt.av.tr
💬 WhatsApp: 0551 942 20 34
Marka tescil süreçleri, hükümsüzlük davaları ve coğrafi işaretler konusunda detaylı danışmanlık için bize ulaşabilirsiniz. İlk değerlendirmeniz ücretsiz!
🔍 Anahtar Kelimeler:
#ICELAND #ABMarkaHukuku #EUIPO #Coğrafiİsimler #DescriptiveMarks #KamuYararı #GeographicalIndications #TrademarkLaw #WindsurfingChiemsee