SMK m. 148/1’e göre; Sınai mülkiyet hakkı devredilebilir, miras yolu ile intikal edebilir, lisans konusu olabilir, rehin verilebilir, teminat olarak gösterilebilir, haczedilebilir veya diÄŸer hukuki iÅŸlemlere konu olabilir. Markaların iÅŸletmeden bağımsız olarak haczedilebileceÄŸi ve haczin sicile kayıt ve keyfiyetin yayınlanacağını öngörmüştür. Yasa koyucunun bu düzenleme ile yetinmesi çok doÄŸaldır. Zira, menkul mallarla ilgili Ä°Ä°K m. 86/1’in getirdiÄŸi tasarruf yetkisini sınırlama, o menkul malın zilyet deÄŸiÅŸtirmesi halinde alacaklının bundan zarar görmesini önlemeye yöneliktir. Sicile kayıtlı ve devir iÅŸlemleri de ancak sicil üzerinden oluÅŸabilecek marka hakkı bakımından bu sınırlandırmaya gerek yoktur. Haczin sicile ÅŸerhi ile o markayı devir alacak kiÅŸilerin bu yükümlülükle marka hakkını üzerlerine aldıklarının kabulü gerekir. Bu durumda da haciz alacakların devir iÅŸleminden, devir alan kimse bakımından da onu baÄŸlayacak diÄŸer bir deyiÅŸle haciz prosedürü iÅŸlemeye devam edecektir.
YARGITAY
11. HUKUK DAÄ°RESÄ°
E. 1999/8623
K. 2000/2232
T. 9.3.2000
• MARKA TESCİLİ TALEBİ ( Devir Alınan ve Üzerinde Haciz Bulunan )
• HACİZLİ MARKANIN DEVRİ ( Alanın Tescil Talebi )
• MARKALARIN HACZİ ( Devir Alanın Tescil Talebi )
• MARKANIN NİTELİĞİ VE HACZİNDE UYGULANACAK YASA
• HACÄ°ZDE UYGULANACAK YASA ( Hacizli Markanın Devri – Devir Alanın Tescil Talebi )
2004/m.86
ÖZET : Marka ve ayrıt edici ad ve iÅŸaretler bir eÅŸya niteliÄŸini haiz olmadığından, zilyedliÄŸe de konu olamazlar. Bunun sonucu olarak da üzerinde zilyedlik oluÅŸturulabilen menkullerden sayılması da mümkün deÄŸildir. Dolayısıyla menkul mallarla sınırlı Ä°Ä°K’nun 86. maddesi, markalar bakımından uygulama alanı bulamaz. 556 s. KHK’nın markaların haczine iliÅŸkin hükümleri uygulanır.
Davacı vekili, dava dışı M. A.Ş.nin sahibi bulunduğu 10 adet marka haklarını müvekkiline devrettiği halde, müvekkili tarafından yapılan tescil başvurusunun davalı TPE tarafından haksız olarak reddedildiğini ileri sürerek, markaların davacı adına tesciline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı TPE vekili cevabında, markalar üzerinde farklı icra takipleri ve haciz şerhleri bulunduğunu, menkul hükmünde olan markalar ile ilgili İİK.nun 86. maddesi gereğince red talebinin yerinde olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.
Mahkemece, iddia ve savunmaya, toplanan delillere nazaran, MK’nın 686 ve 796. maddeleri ile 556 sayılı KHK’nin 15. maddeleri birlikte deÄŸerlendirildiÄŸinde marka hakkının menkul niteliÄŸinde olup, Ä°Ä°K’nin 86/1. maddesi hükmü gereÄŸince, alacaklının ve icra memurunun müsadesi alınmaksızın mahcuz mallarda tasarruf edilemeyeceÄŸi, bu itibarla hacizli markaların tescil baÅŸvurusunun reddinde isabetsizlik bulunmadığı gerekçesi ile davanın reddine karar verilmiÅŸtir.
Karar, davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Yukarıdaki açıklamalardan da anlaşılacağı üzere davadaki uyuşmazlığın odak noktası üzerine haciz işlemi uygulanmış markanın, devir sebebi ile devir alan kimse adına tescili için haciz alacaklıların bu devre muvafakatlarının aranıp aranmayacağı hususunu oluşturmaktadır.
Dosya kapsamından, dava dışı M. A.Åž. tarafından dava konusu markaların noter tasdikli sözleÅŸme ile davacıya devir edildiÄŸi, bu devir sözleÅŸmesine dayanılarak davacı tarafından bu markaların adlarına tescili için davalı TPE’ye baÅŸvurulduÄŸu, davalı tarafından marka sicilleri üzerinde çeÅŸitli icra daireleri aracılığı ile haciz ÅŸerhi koydurulduÄŸu bu durumda Ä°Ä°K’nin 86. maddesi hükmü uyarınca alacaklının muvafakatı ve icra müdürlerinin müsaadesi olmadan marka devrinin yapılamayacağı gerekçesiyle davacı talebinin reddine karar verildiÄŸi anlaşılmaktadır.
Bu durumda uyuÅŸmazlığın çözümü Ä°Ä°K’nin ayırt edici ad ve iÅŸaretler maddi bir varlığa sahip bulunmamaktadır. Bu nedenle yani bir eÅŸya niteliÄŸini haiz olmadığından zilyetliÄŸe de konu olamazlar. ( Bkz. Prof. Dr. Ãœ. Tekinalp, Fikri Mülkiyet Hukuku, Ä°st. 1999 sh. 68., Prof. Dr. S. Arkan, Marka Hukuku, Ank.1997 sh. 1 vd. ) Bunun sonucu olarak da üzerinde zilyetlik oluÅŸturabilen menkullerden sayılması da mümkün deÄŸildir. O halde, ilk bakışta belirlenebileceÄŸi gibi menkul mallarla sınırlı Ä°Ä°K’nin 86. maddesi markalar bakımından uygulama alanı bulamaz.
Nitekim, kanun koyucu da bu amaçla 556 sayılı KHK’nin 19. maddesinde markaların haczini özel olarak düzenlemiÅŸ ve Ä°Ä°K.nun haciz yolu ile takipteki 86. maddesine yollama yapmadan, markaların iÅŸletmeden bağımsız olarak haczedilebileceÄŸi ve haczin sicile kayıt ve keyfiyetin yayınlanacağını öngörmüştür. Yasa koyucunun bu düzenleme ile yetinmesi çok doÄŸaldır. Zira, menkul mallarla ilgili Ä°Ä°K’nin 86/1. maddesinin getirdiÄŸi tasarruf yetkisini sınırlama, o menkul malın zilyet deÄŸiÅŸtirmesi halinde alacaklının bundan zarar görmesini önlemeye yöneliktir. Sicile kayıtlı ve devir iÅŸlemleri de ancak sicil üzerinden oluÅŸabilecek marka hakkı bakımından bu sınırlandırmaya gerek yoktur. Haczin sicile ÅŸerhi ile o markayı devir alacak kiÅŸilerin bu yükümlülükle marka hakkını üzerlerine aldıklarının kabulü gerekir. Bu durumda da haciz alacakların devir iÅŸleminden, devir alan kimse bakımından da onu baÄŸlayacak diÄŸer bir deyiÅŸle haciz prosedürü iÅŸlemeye devam edecektir.
556 sayılı KHK’nin tescil ret sebeplerini sayan 7 ve 8. maddelerinde de bu yönde bir hüküm bulunmadığına göre, mahkemece davanın kabulüne karar verilmesi gerekirken, yukarıda deÄŸinilen hususları dikkate almayan gerekçelerle davanın reddine karar verilmiÅŸ olması isabetsiz görülmüş ve kararın davacı yararına bozulması gerekmiÅŸtir.
SONUÇ : Yukarıda açıklanan nedenlerle davacı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün ( BOZULMASINA ), ödediği temyiz peşin harcın isteği halinde temyiz edene iadesine, 9.3.2000 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
