DJ setleri, modern müzik kültürünün vazgeçilmez performans biçimlerinden biri haline gelmiş olsa da, hukuki açıdan oldukça karmaşık bir telif hakları tartışmasını beraberinde getirmektedir. Bir DJ performansında kullanılan eserler, remiksler, mashup’lar ve setin bütünsel kaydı; eser sahibinin, icracı sanatçının ve fonogram yapımcısının haklarını kesiştiren çok katmanlı bir yapıya sahiptir. Canlı bir etkinlikte ya da dijital platformlarda yayımlanan setlerde, hem mevcut eserlerin izinsiz kullanım riski hem de DJ’in kendi yaratıcı katkısının “eser” olarak korunup korunamayacağı sorusu gündeme gelir. Bu çerçevede, DJ setleri üzerindeki telif hakkı incelemesi, hem 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu hem de uluslararası telif sözleşmeleri bağlamında, müzik endüstrisindeki en güncel ve tartışmalı alanlardan birini oluşturmaktadır.
1️⃣ DJ Set Nedir ve Hukuken Ne Sayılır?
DJ seti; farklı şarkıların mikslenmesi, ardışık çalınması veya efekt uygulanarak yeniden düzenlenmesiyle oluşan bir performanstır.
Hukuken çoğu zaman işlenme eser niteliği taşır (FSEK m. 6). Ancak bu durum, set içinde kullanılan parçalar için telif izni gerekliliğini ortadan kaldırmaz.
2️⃣ Telif Hakkı Açısından Hangi Haklar Etkilenir?
🎵 Eser Sahiplerinin Hakları
Mali haklar: Çoğaltma, yayma, umuma iletim (FSEK m. 21-25). Manevi haklar: Eser sahibinin adının belirtilmesi, eserin bütünlüğünün korunması (m. 14-17).
📀 Bağlantılı Haklar
İcracı sanatçılar (şarkıyı seslendirenler). Fonogram yapımcıları (kayıt sahipleri).
3️⃣ DJ Setlerinde Telif İhlali Ne Zaman Oluşur?
Canlı performans: Mekan işletmecisinin MESAM/MSG/MÜYAP lisansları çoğu zaman yeterlidir. Kayıt ve paylaşım: YouTube, Mixcloud, SoundCloud veya sosyal medyada paylaşım için ek lisans gerekir. Sampling: Parçanın çok kısa bir kısmı bile izinsiz kullanıldığında ihlal sayılabilir.
4️⃣ DJ’in Kendi Telif Hakkı Olur mu?
Evet, miks özgün bir düzenleme ise DJ “işlenme eser sahibi” olarak hak kazanır.
Ama kaynak parçalar lisanssızsa, DJ’in kendi hakkı ihlal riskini ortadan kaldırmaz. Seti paylaşmak için orijinal eser sahiplerinden izin alınmalıdır.
5️⃣ Uluslararası Karşılaştırma
Türkiye: Adil kullanım yok; her kullanım için izin gerekir. AB: Miksler işlenme eser kabul edilir; izinsiz paylaşım yasaktır. ABD: “Fair use” dar kapsamlı; ticari miksler için lisans zorunludur.
6️⃣ Yasal Lisanslama Yolları
📜 Meslek birliklerinden toplu lisans 🎶 Mixcloud gibi lisanslı platformlar ✍️ Doğrudan eser sahibinden izin
7️⃣ Mekan Sahipleri İçin Önemli Notlar
Canlı DJ performansı için genelde mekan lisansı yeterlidir. DJ setinin kayda alınması veya paylaşılması durumunda ayrıca lisans alınmalıdır. Lisanssız yayın yapan mekanlar yüksek telif tazminatlarıyla karşılaşabilir.
📌 Sonuç
DJ setleri yaratıcı eserlerdir ancak hukuken çift taraflı telif koruması gerektirir. DJ’ler hem kendi düzenleme haklarını korumalı hem de kullandıkları parçalar için yasal izinler almalıdır. Mekan sahipleri ise lisans süreçlerini ihmal etmemelidir.
📩 Profesyonel Telif Hakkı Danışmanlığı
DJ setlerinizin ve müzik etkinliklerinizin yasal risklerini sıfıra indirmek için bizimle iletişime geçin:
📧 E-posta: emre@emrekurt.av.tr
📱 WhatsApp: 0551 942 20 34
#DJSetTelif #MüzikHukuku #FSEK #Mixcloud #SoundCloud #YouTubeTelif #MESAM #MSG #MÜYAP