Mobbing: Sadece “Kötü Davranış” Değil, Sistematik Bir Süreç
Günümüzde iş yerlerinde yaşanan psikolojik taciz vakaları giderek artıyor. Özellikle üniversitelerde, akademik personel ve idari çalışanlar arasında mobbing olayları sıkça gündeme geliyor. Ancak her olumsuz davranış mobbing sayılmıyor.
Mobbing Nedir?
Anayasa Mahkemesi’nin tanımına göre mobbing:
“Çalışanlara yönelik işyerlerinde gerçekleştirilen, belirli bir süre sistematik biçimde devam eden, yıldırma, dışlama, pasifize etme veya işten uzaklaştırmayı amaçlayan, mağdurların kişilik değerlerine, mesleki durumlarına, sosyal ilişkilerine ve özellikle ruh sağlıklarına zarar veren kasıtlı olumsuz tutum ve davranışlar bütünü”
Önemli Not: Tek seferlik kaba davranışlar, ara sıra yaşanan anlaşmazlıklar veya iş stresinden kaynaklanan geçici durumlar mobbing kapsamında değerlendirilmez.
Üniversite Mobbing Kurulları: İstişari Organlar
Üniversitelerde mobbing şikayetlerini değerlendirmek üzere kurulan bu kurullar, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun 14. maddesine dayanarak senato kararlarıyla oluşturuluyor. Ancak bu kurulların:
- Kararları bağlayıcı değil – Sadece görüş bildiriyorlar
- Dava edilemezler – İcrai nitelikte karar vermiyorlar
- Zamanaşımını kesmiyorlar – Başvuru sürelerini etkilemiyorlar
Kurulların Yapısı ve İşleyişi
Her üniversite kendi yönergesini hazırlıyor. Örneğin:
- Ankara Üniversitesi: 9 kişilik tek kurul
- Sivas Cumhuriyet Üniversitesi: Alt kurul (3 kişi) + Üst kurul (5 kişi)
- Çukurova Üniversitesi: 5 asıl, 4 yedek üyeli tek kurul
Uygulamada Karşılaşılan Sorunlar
1. Zaman Sınırı Belirsizliği
Problem: Kaç yıl önceki olaylar şikayet edilebilir?
Önerilen Çözüm: Disiplin hukuku (657 sayılı Kanun md. 127) ve tazminat hukuku (TBK md. 72) analojisiyle 2 yıllık süre sınırı getirilmeli.
2. Mobbing Failinin Birimden Ayrılması
Problem: Şikayet edilen kişi başka birime geçerse ne olur?
Çözüm: Birim değişikliği tek başına şikayeti reddetme gerekçesi değil. Süre sınırları içinde başvuru hakkı devam eder.
3. Hangi Fiiller Mobbing Değildir?
Mobbing OLMAYAN durumlar:
- Münferit olaylar
- Geçici stres durumları
- Görevin gerektirdiği yönlendirmeler
- Disiplin prosedürlerinin uygulanması
- Fiziksel şiddet (ayrı suç teşkil eder)
Hukuki Sorumluluk Boyutu
Kurul Üyelerinin Sorumluluğu
Tazminat Sorumluluğu: Kurullar görüş bildirdiği için genellikle hizmet kusuru sorumluluğu doğmaz.
Cezai Sorumluluk: Açık hukuka aykırı davranış halinde TCK md. 257 “Görevi Kötüye Kullanma” suçu gündeme gelebilir.
Türkiye’de Mobbing Mevzuatı
Mevcut Düzenlemeler
- Türk Borçlar Kanunu md. 417: İşverenin koruma yükümlülüğü
- 6701 sayılı Kanun: “İşyerinde yıldırma” tanımı
- 2025/3 sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesi: Güncel düzenleme
Eksiklikler
Türk hukukunda mobbing konusunda:
- Kapsamlı kanuni düzenleme yok
- Kurumsal yönergelerde farklılıklar var
- Usul ve süreler belirsiz
Çözüm Önerileri
1. Acil: Mobbing Kanunu
Türkiye’de özel bir Mobbing Kanunu çıkarılmalı. Bu kanun şunları düzenlemeli:
- Mobbing tanımı ve kriterleri
- Başvuru süreleri ve usulleri
- Kurulların yetki ve sorumlulukları
- Koruma önlemleri
2. Yönergelerde Standardizasyon
Üniversitelerin mobbing yönergeleri standardize edilmeli:
- 2 yıllık başvuru süresi
- En az 6 aylık sistematik davranış şartı
- Tanık dinleme ve belge toplama yetkisi
- Uzlaştırma mekanizmaları
3. Farkındalık Artırma
- Mobbing kavramının doğru anlaşılması
- Personele düzenli eğitimler
- Önleyici tedbirlerin alınması
Sonuç
Üniversitelerde mobbing sorunu ciddi boyutlarda. Mevcut kurullar istişari nitelikte olsa da önemli bir işlev görüyor. Ancak hukuki belirsizlikler giderilmeli ve kapsamlı bir yasal çerçeve oluşturulmalı.
En önemli ihtiyaç: Mobbing Kanunu’nun bir an önce çıkarılması. Bu sayede hem mağdurlar korunacak hem de hukuki güvenlik sağlanacak.
Bu yazı, akademisyen görüşlerine ve mevcut hukuki düzenlemelere dayanarak hazırlanmıştır. Mobbing şikayeti durumunda mutlaka hukuki destek alınması önerilir.
📞 0551 942 20 34 (Whatsup)
📧 emre@emrekurt.av.tr
#mobbing #üniversite #psikolojiktaciz #hukuk #işhukuku Etiketler: #mobbing #üniversite #psikolojiktaciz #hukuk #işhukuku #akademikpersonel #idarihukuk #çalışanhakları #işyeritacizi #kamu #disiplinhukuku #tazminathukuku #hukukisorumluluk #işgüvenliği #çalışmakoşulları #personelhakları #yükseköğretim #üniversiteyönetimi #hukuksistemi #türkhukuku #anayasamahkemesi #danıştay #yargıkararları #hukukireform #sosyalhukuk #emekhakim #işçihakları #kamupersoneli #akademisyen #üniversitesenato #kurumyönetimi #mevzuat #hukuksüreç #adalet #hukukigüvenlik #inseanhakları #eşitlik #ayrımcılık #işyerideşiddet #çalışanpsikolojisi #işyerihukuku #kamuyönetimi #bürokrasi #hukuksosyolojisi #uygulamalıhukuk #karşılaştırmalıhukuk #hukukpolitika #sosyalgüvenlik