Birleşik Krallık’ta şirket sahibi veya serbest meslek sahibi olan herkesin karşısına çıkan temel bir kural var: 90.000 £ KDV (VAT) kayıt eşiği. Gelirler bu sınırı aştığında, HMRC’ye VAT kaydı yaptırmak zorunlu hale geliyor.
Ancak, özellikle Türkiye’deki şirketlerle iş yapanlar için kafa karıştırıcı bir soru var: Türkiye’ye kesilen faturalar bu sınıra dahil mi?
📌 VAT Kaydının Temeli
HMRC’ye göre:
Son 12 aylık ciro (taxable turnover) 90.000 £’u geçtiğinde VAT kaydı zorunludur. Buradaki kritik kavram, “taxable supplies” yani KDV’ye tabi teslim ve hizmetlerdir.
📚 VAT Kavramları: Taxable, Zero-Rated ve Outside the Scope
1️⃣ Taxable Supply (Vergiye Tabi Teslim/Hizmet)
HMRC’nin KDV’ye tabi kabul ettiği tüm satışlardır. Standart (%20), indirimli (%5) ve sıfır oranlı (%0) satışlar bu gruba girer. Önemli: Zero-rated satışlar da taxable supply kabul edilir, yani VAT limit hesabına dahil edilir.
2️⃣ Zero-Rated Supply (Sıfır Oranlı Teslim/Hizmet)
KDV oranı %0 olsa bile vergiye tabidir. Örnekler: Türkiye’ye yazılım/danışmanlık faturası, ihracat ürünleri, bazı gıda ve kitaplar. Müşteriden KDV almazsınız ama bu satışlar beyan edilir ve masraflarınızdaki KDV’yi geri alabilirsiniz. Zero-rated satışlar da VAT eşiğinin hesabına dahil edilir.
3️⃣ Outside the Scope of VAT (KDV Kapsamı Dışında)
UK VAT sistemine hiç girmeyen işlemlerdir. Örnekler: maaş ödemeleri, temettü (dividend), tamamen Türkiye’de icra edilen bazı hizmetler. Bu gelirler VAT kayıt eşiği hesabına dahil edilmez.
🌍 Türkiye’ye Kesilen Faturaların Durumu
Çoğu durumda Türkiye’deki kurumlara kesilen faturalar zero-rated supply olarak değerlendirilir. Bu nedenle 90.000 £ eşiğinin hesabına dahil edilir. Ancak, hizmetin tamamı Türkiye’de tüketiliyorsa (örneğin sahada verilen bir teknik hizmet), “outside the scope” sayılabilir.
🎯 Kısa Kısa
Taxable supply (standard/reduced): %20 veya %5 oranında KDV’ye tabi. VAT eşiğine dahildir. Örneğin, UK’de yazılım danışmanlığı. Zero-rated supply: %0 oranında KDV’ye tabi. Yine VAT eşiğine dahildir. Örneğin, Türkiye’ye yazılım ihracatı. Outside the scope: UK VAT kapsamında değildir. VAT eşiğine dahil edilmez. Örneğin, maaş ödemesi veya tamamen Türkiye’de sahada verilen hizmet.
❓ Sık Sorulan Sorular (FAQ)
Türkiye’deki müşterilere kestiğim faturalar VAT limitine dahil mi?
Evet, genellikle bu faturalar zero-rated supply sayılır ve VAT eşiğine dahildir.
Zero-rated satışlarda neden VAT eşiği etkileniyor?
Çünkü HMRC’ye göre bu satışlar da “vergilendirilebilir teslim” kabul edilir, sadece oranı %0’dır.
Outside the scope ne demek?
HMRC’nin vergi yetkisi dışında kalan işlemler. Örneğin maaş ödemeleri ya da tamamen Türkiye’de sahada verilen bir hizmet. Bu gelirler VAT limitine girmez.
Hangi durumda Türkiye’ye kesilen fatura “outside the scope” sayılır?
Eğer hizmet tamamen Türkiye’de tüketiliyorsa (örneğin saha çalışması, inşaat, montaj), HMRC bu faturayı UK VAT kapsamı dışında görebilir.
VAT kaydı için geç kalırsam ne olur?
HMRC geriye dönük kayıt yapabilir ve gecikme cezalarıyla karşılaşabilirsiniz.
⚖️ Sonuç
Türkiye’ye kestiğiniz faturalar çoğu durumda VAT eşiğine dahil edilir. Sadece “outside the scope” sayılabilecek nadir durumlarda hariç tutulur. Bu ayrım, iş modelinize göre değişebileceği için muhasebecinizden veya HMRC’den yazılı görüş almak en güvenli yoldur.
❓ Sıkça Sorulan Sorular (FAQ)
Türkiye’den elde edilen gelirler VAT hesabına girer mi?
Evet, çoğu durumda Türkiye’deki müşterilere kestiğiniz faturalar “zero-rated supply” kabul edilir ve VAT eşiğinin hesabına dahil edilir. Ancak hizmetin tamamen Türkiye’de tüketildiği bazı durumlarda “outside the scope” olabilir.
❓Zero-rated ve outside the scope arasındaki fark nedir?
Zero-rated işlemler %0 KDV oranına tabidir, fakat VAT hesaplamasına dahil edilir. Outside the scope işlemler ise Birleşik Krallık VAT sistemine hiç girmez ve eşiğin hesabına katılmaz.
❓Sadece yurtdışı (Türkiye, AB dışı) fatura kesiyorsam VAT kaydı yaptırmalı mıyım?
Eğer 12 aylık toplam cironuz 90.000 £’u aşıyorsa, evet. Çünkü yurtdışına kesilen faturalar genellikle zero-rated kabul edilir ve eşik hesabına girer.
❓ HMRC yanlış değerlendirme yaparsa ne olur?
Yanlış sınıflandırma durumunda gecikmeli kayıt veya yanlış beyan nedeniyle HMRC ceza ve faiz uygulayabilir. Bu yüzden muhasebecinizden ya da HMRC’den yazılı görüş almak önemlidir.
❓VAT kaydı yapmazsam ne gibi riskler var?
Gecikme halinde geçmişe dönük KDV borcu, faiz ve idari para cezalarıyla karşılaşabilirsiniz. Ayrıca ticari itibar açısından da risk doğurur.
📩 📞 Daha Fazla Bilgi:
Eğer işiniz hızla büyüyorsa ve VAT kaydı gündeme geliyorsa, süreci ertelemeden başlatmanız önemlidir. Aksi halde gecikme, cezai yaptırımlar doğurabilir.
zeki@zeklegal.co.uk | 0044 7748 245 895
#VAT #KDV #BirleşikKrallık #ŞirketKurma #Muhasebe #HMRC #UKBusiness #TürkiyeİngiltereTicaret