🚀 Bugün kullandığımız teknolojilerin büyük kısmı, görünmez bir altyapının üzerinde yükseliyor: açık kaynak yazılımlar. Telefonlarımızdan bankacılık sistemlerine, sosyal medya platformlarından yapay zekâ uygulamalarına kadar neredeyse her yerde bu yazılımlara rastlıyoruz. Ancak çoğu zaman unutulan bir gerçek var: açık kaynak bedava değil, özgürlüğün ve sorumluluğun birlikte var olduğu bir ekosistemdir.
“Bedava” Yanılgısı ve Gerçek Anlamı
Açık kaynak kavramı çoğu kurum için “ücretsiz kullanım” anlamına geliyor. Oysa aslında mesele, kullanıcıya verilen özgürlüktedir:
Kod üzerinde değişiklik yapabilmek, Yeniden dağıtabilmek, Toplulukla paylaşabilmek.
Ama bu özgürlükler, beraberinde hukuki yükümlülükler de getirir. Özellikle GPL ve AGPL gibi lisanslar, kodu kullananları belirli kurallara uymaya zorlar.
Mahkeme Salonlarından Dersler
Son yıllarda dünya çapında verilen kararlar, açık kaynak lisanslarının hukuki bağlayıcılığını net bir şekilde ortaya koydu.
Fransa’da Orange davası, GPL şartlarına uyulmadığında olayın artık sözleşme ihlali değil, doğrudan telif hakkı ihlali sayılacağını gösterdi. Almanya’da ve ABD’de açılan davalarda mahkemeler, açık kaynak lisanslarının klasik telif kuralları kadar güçlü olduğunu vurguladı. Türkiye’de ise 2023 tarihli Cumhurbaşkanlığı Genelgesi, kamuda açık kaynak kullanımını teşvik ederken özel sektörün hâlâ yeterince farkında olmadığını ortaya koyuyor.
Kurumların Önündeki Çift Yönlü Yol
📌 Kamu tarafında: Açık kaynak, maliyetleri azaltmak ve şeffaflığı artırmak için güçlü bir araç.
📌 Özel sektörde: Kontrolsüz lisans kullanımı, ağır tazminatlar ve ürünlerin piyasadan toplatılması gibi sonuçlara yol açabilir.
Başarılı Bir Model: NSosyal Örneği
Türkiye’den çıkan NSosyal platformu, AGPL lisanslı altyapısını kullanırken kendi geliştirdiği kodları toplulukla şeffaf biçimde paylaştı. Bu adım yalnızca hukuki yükümlülükleri yerine getirmekle kalmadı, aynı zamanda sürdürülebilir bir ekosistem kurmanın da mümkün olduğunu gösterdi.
Yapay Zekâ Çağında Yeni Sorular
GitHub Copilot gibi yapay zekâ destekli araçların ürettiği kodların lisans durumu büyük bir belirsizlik yaratıyor. Bu nedenle şirketlerin:
Kod tarama sistemleri kurması, Lisans envanteri oluşturması, Yapay zekâ üretimi kodların kaynağını denetlemesi artık zorunluluk haline geldi.
Sonuç: Özgürlüğün Bedeli Sorumluluktur
Açık kaynak yazılımlar, yenilik ve işbirliği için benzersiz fırsatlar sunuyor. Ancak bu fırsatların sürdürülebilir olması için özgürlüğün yanında sorumlulukların da kabul edilmesi gerekiyor. Aksi halde, tıpkı Orange davasında olduğu gibi, büyük şirketler dahi milyoner düzeyinde tazminatlarla karşı karşıya kalabiliyor.
Her türlü sorunuz için;
☎️ 0551 942 20 34 (whatsup)
📧 emre@emrekurt.av.tr
✅ SEO Etiketleri: #AçıkKaynak #YazılımHukuku #GPL #AGPL #LisansYönetimi #TürkiyeTeknoloji #NSosyal