Giriş
Avrupa Birliği Fikri Mülkiyet Ofisi (EUIPO) tarafından 28 Ağustos 2025 tarihinde verilen R 67/2025-1 sayılı karar, Safad Food AB’nin (eski adıyla Salad Food AB) 26 Ocak 2024 tarihinde yaptığı Avrupa Birliği markası başvurusunu reddetmektedir.
Başvuru, “PALESTINEDRINKS.COM Palestine LIBERTY FOR EVERYONE Palestine PALESTINEDRINKS.COM” adlı figüratif bir markayı kapsamakta olup, 32. sınıfta alkolsüz içecekler için yapılmıştır. Bu karar, markanın ayırt edici nitelikten yoksun olduğu gerekçesiyle reddedilmesi üzerine yapılan temyizi de reddetmektedir. Aşağıda, kararın özetini, hukuki yorumunu ve benzer örnekleri sunacağım.
Kararın Özeti
Başvuru, stilize edilmiş bir zeytin ağacı figürü içeren bir etiket tasarımını içermektedir. Tasarımda, “Palestine” kelimesi iki kez büyük harflerle yer almakta, ortada “LIBERTY FOR EVERYONE” ifadesi bulunmakta ve alt kısımda “PALESTINEDRINKS.COM” ile keffiyeh desenli bir dikdörtgen yer almaktadır. EUIPO’nun ilk derece incelemesinde, marka 7(1)(b) ve 7(2) maddeleri uyarınca ayırt edici nitelikten yoksun bulunmuştur. Gerekçe, markanın İngilizce konuşan tüketiciler tarafından “Palestina – Herkes İçin Özgürlük – Palestinedrinks.com” olarak algılanması ve bunun bir ticari kaynak göstergesi yerine siyasi bir slogan olarak görülmesidir.
Başvuru sahibi, temyizinde markanın unsurlarını (kelimeler, figürler ve simetri) ayrı ayrı savunmuş ve Filistin’in içeceklerle ilişkilendirilmediğini, ayrıca İsveç’te şirket adı olarak tescil edildiğini belirtmiştir. Ancak, EUIPO Temyiz Kurulu, markanın bütününü değerlendirerek, figüratif unsurların (zeytin ağacı ve keffiyeh deseni) siyasi mesajı güçlendirdiğini ve tüketicilerin bunu ticari bir işaret olarak algılamayacağını vurgulamıştır.
Karar, markanın siyasi bir ifade olarak kaldığını ve ayırt edici nitelik kazanmadığını belirterek temyizi reddetmiştir. Kurul, önceki ulusal tescillerin EUIPO’yu bağlamayacağını ve her başvurunun bağımsız değerlendirileceğini belirtmiştir.
Kararın Hukuki Yorumu
Bu karar, EUIPO’nun marka hukukunda ayırt edici niteliğin temel işlevini vurgulamaktadır: Bir işaretin, tüketicilere ürünün ticari kökenini göstermesi zorunludur. Burada, marka 7(1)(b) maddesi uyarınca reddedilmiştir, çünkü siyasi bir mesaj (Filistin’e özgürlük çağrısı) olarak algılanmakta ve ticari kökeni belirsizleştirmektedir. Figüratif unsurlar, mesajı pekiştirdiği için ayırt edicilik katmamaktadır; aksine, zeytin ağacı barış sembolü olarak, keffiyeh ise Filistin milliyetçiliğiyle ilişkilendirilmiştir.
Karar, sloganların tescil edilebilirliğini kabul etmekle birlikte, bunların yalnızca tanıtım işlevi taşıması halinde reddedileceğini yansıtmaktadır (bkz. C-398/08 P, Vorsprung durch Technik). Tüketicilerin dikkat seviyesi düşük olduğunda, siyasi mesajlar ticari işaret olarak algılanmamaktadır. Bu, marka hukukunun kamu düzenini ve tüketici algısını koruma amacını göstermektedir. Başvuru sahibinin Filistin’den içecek ithalatının düşük olduğunu savunan delilleri yetersiz bulunmuş, çünkü ret gerekçesi coğrafi köken değil, siyasi algıdır. Karar, EUIPO’nun tutarlılığını vurgulamakta ve önceki kararlara bağlı olmadığını belirtmektedir.
Genel olarak, bu karar marka başvurularında siyasi unsurların riskini hatırlatmakta ve tescil için işaretin ticari kökeni netleştirmesi gerektiğini vurgulamaktadır.
Benzer Örnekler
EUIPO ve Avrupa Birliği mahkemeleri, siyasi veya tanıtım amaçlı sloganları sıklıkla reddetmektedir. Aşağıda, benzer vakalara ilişkin örnekler sunulmaktadır:
- RUSSIAN WARSHIP, GO FK YOURSELF (T-82/24, 2024)**: Ukrayna-Rusya çatışmasına atıf yapan bu slogan, siyasi bir ifade olarak algılandığı için ayırt edici nitelikten yoksun bulunmuş ve reddedilmiştir. Karar, tüketicilerin bunu ticari köken göstergesi olarak görmeyeceğini vurgulamıştır.
- BREXIT (fig.) (R 958/2017-G, 2019): Brexit sürecine atıf yapan figüratif marka, siyasi bir olayla ilişkilendirildiği için reddedilmiştir. Temyiz Kurulu, işaretin siyasi mesaj taşıdığını ve ticari kökeni belirsizleştirdiğini belirtmiştir.
- COVİDİOT (2020): COVID-19 salgını sırasında başvurulan bu marka, kamu düzenine aykırı bulunmuş ve reddedilmiştir. EUIPO, salgını küçümseyen ifadelerin ahlaka aykırı olduğunu savunmuştur.
- PABLO ESCOBAR (2020): Uyuşturucu baronu Pablo Escobar’ın adını içeren marka, suç faaliyetleriyle ilişkilendirildiği için kamu düzenine aykırı olarak reddedilmiştir.
- TAKE FIVE (R 664/2022-1, 2022): İçecekler için başvurulan bu slogan, tanıtım mesajı olarak algılandığı için ayırt edici nitelikten yoksun bulunmuştur. EUIPO, sloganların köken gösterme işlevi taşıması gerektiğini vurgulamıştır.
- IT’S LIKE MILK BUT MADE FOR HUMANS (T-253/20, 2021): Süt alternatifi ürünler için başvurulan slogan, tanıtım amaçlı olarak reddedilmiştir. Mahkeme, tüketicilerin bunu ticari işaret olarak görmeyeceğini belirtmiştir.
Bu örnekler, EUIPO’nun siyasi veya tanıtım odaklı işaretleri sıkı denetlediğini göstermektedir. Benzer retler, marka hukukunun toplumsal hassasiyetleri koruma rolünü yansıtmaktadır.
Sonuç
EUIPO’nun bu kararı, marka tescilinde siyasi unsurların sınırlarını netleştirmekte ve ticari işaretlerin öncelikle köken belirtmesi gerektiğini vurgulamaktadır. Filistin temalı marka, siyasi algı nedeniyle reddedilmiş olup, bu yaklaşım tutarlıdır. Benzer vakalar, başvuru sahiplerinin işaretlerini siyasi mesajlardan arındırması gerektiğini göstermektedir.
Call to Action
Bu konu hakkında düşüncelerinizi yorumlarda paylaşın veya marka hukuku danışmanlığı için👇
emre@emrekurt.av.tr | 0551 942 20 34
#MarkaHukuku #EUIPO #FilistinDrinks #FikriMülkiyet #PolitikSloganlar #Ticariİşaretler #EUVarumärke