E-ticaretin hızla büyüdüğü dijital çağda, en büyük yatırımlardan biri marka değeridir. Ancak çoğu girişimci, bu değeri korumak için gerekli hukuki adımları atmadan işe başlıyor. Sonuç? Yıllarca emek verilen markalar, korsanlar tarafından ele geçiriliyor, pazaryerlerinde sahte ürünler satılıyor ve asıl marka sahipleri kendi isimlerini bile kullanamaz hale geliyor.
Marka Korsanlığı Tehdidi Büyüyor
Son yıllarda e-ticaret platformlarında yaşanan marka ihlali vakalarında ciddi artış gözlemleniyor. Özellikle pazaryerlerinde faaliyet gösteren satıcılar, tescilsiz veya yetersiz korumalı markalarla karşı karşıya kalıyor. Rakipler veya kötü niyetli kişiler, başkasının emeğiyle oluşturulmuş marka bilinirliğinden faydalanmak için benzer isimleri tescil ettiriyor ve asıl marka sahibinin önünü kesebiliyor.
1. Tescilsiz Marka ile Satış Yapmayın
Yasal Gerçek: Türk Patent ve Marka Kurumu’na (TÜRKPATENT) tescil edilmemiş bir marka, hukuki olarak çok sınırlı korumaya sahiptir.
Tescilsiz markalar yalnızca Türk Ticaret Kanunu’nun haksız rekabet hükümlerinden sınırlı şekilde yararlanabilir. Ancak bu koruma:
- İspat yükü tamamen sizde olur
- Uzun ve maliyetli hukuki süreçler gerektirir
- Tazminat talep etme hakkınızı sınırlar
- Hızlı hukuki müdahale imkanı sunmaz
Tescilli markanın avantajları:
- İtiraz ve dava açma hakkı
- Maddi ve manevi tazminat talep edebilme
- İhtiyati tedbir kararı alabilme
- Gümrükte koruma sağlama
- Lisans ve devir işlemlerini yapabilme
2. Marka Tescil Sınıflarınızı Stratejik Seçin
Birçok girişimci yalnızca ürününün ait olduğu sınıfta tescil alıyor. Bu büyük bir hata.
Önemli Sınıflar:
- Sınıf 35: Ticaret, mağazacılık, perakende satış hizmetleri, reklam ve pazarlama
- Sınıf 38: İletişim hizmetleri, dijital içerik yayını
- Sınıf 41: Eğitim, spor ve eğlence hizmetleri
- Sınıf 42: Yazılım ve teknoloji hizmetleri
- Sınıf 45: Kişisel ve sosyal hizmetler
Örneğin, giyim markasıysanız (Sınıf 25) sadece bu sınıfta tescil almak yetmez. İleride e-ticaret platformu açmak, eğitim videoları yayınlamak veya franchise vermek isteyebilirsiniz. Sınıf 35 ve 41’de de tescil almazsanız, başkası bu alanlarda sizin markanızı kullanabilir.
3. Dijital Varlıklarınızı Kanıt Olarak Arşivleyin
Olası bir marka ihlali davasında, markanın size ait olduğunu ve ne zamandan beri kullandığınızı kanıtlamak kritik önem taşır.
Mutlaka arşivlenmesi gerekenler:
- Logo tasarım dosyaları ve tarihçesi
- Domain kayıt belgeleri ve whois bilgileri
- İlk sosyal medya paylaşımları (tarih damgalı)
- Web sitesi içerik geçmişi
- İlk satış faturaları ve sipariş kayıtları
- Tedarikçi ve müşteri yazışmaları
- Marka kullanımını gösteren fotoğraflar
- Reklam ve pazarlama materyalleri
Önerim: Bu belgeleri düzenli olarak noterde tarih alarak koruma altına alın veya blockchain tabanlı zaman damgası hizmetlerinden yararlanın.
4. TÜRKPATENT Bültenlerini Düzenli Takip Edin
TÜRKPATENT her hafta yeni marka başvurularını yayınlar. Sizin markanıza benzer bir başvuru yapılmışsa, 2 aylık itiraz süresi içinde harekete geçmeniz gerekir.
Neden önemli?
- İtiraz süresi geçince tescil tamamlanabilir
- Tescil sonrası itiraz çok daha maliyetli ve zordur
- Erken müdahale, hukuki süreci kısaltır
Nasıl takip edilir?
- TÜRKPATENT online bülten sayfasını haftalık kontrol edin
- Profesyonel marka izleme hizmetlerinden yararlanın
- Patent/marka vekili ile çalışıyorsanız, izleme hizmeti talep edin
5. İş Birliklerini Yazılı Sözleşmeye Bağlayın
E-ticarette en çok göz ardı edilen konu, iş birlikleri ve ortaklıkların yazılı hale getirilmemesidir.
Mutlaka sözleşme yapılması gereken durumlar:
- Pazaryeri platformlarıyla anlaşmalar
- Influencer ve reklam iş birlikleri
- Tedarikçi ve distribütör anlaşmaları
- Ortaklık ve yatırım anlaşmaları
- Çalışan ve danışman sözleşmeleri
Sözleşmede bulunması gerekenler:
- Marka kullanım hakları ve sınırları
- Fikri mülkiyet haklarının aidiyeti
- Gizlilik ve rekabet yasağı hükümleri
- Ödeme koşulları ve cezai şartlar
- Anlaşmazlık çözüm yöntemleri
Marka İhlali Durumunda Ne Yapmalı?
Markanızın izinsiz kullanıldığını fark ederseniz:
- Belgelendirme: Ekran görüntüleri, URL’ler, tarih damgalı kayıtlar toplayın
- İhtarname: Avukat aracılığıyla resmi uyarı gönderin
- Platform Bildirimi: E-ticaret platformuna marka ihlali şikayeti yapın
- Hukuki Süreç: Gerekirse ihtiyati tedbir ve tazminat davası açın
- Cezai Yol: Ağır ihlallerde suç duyurusunda bulunun
Sonuç
Marka koruması, e-ticaret girişimcileri için opsiyonel bir lüks değil, zorunlu bir yatırımdır. Pazarlama bütçeniz ne kadar büyük olursa olsun, marka haklarınızı korumadıysanız, bu başarıyı sürdürülebilir kılamazsınız.
Unutmayın: Marka tescili almak, markanızı korumak için attığınız ilk adımdır. Asıl koruma, stratejik sınıf seçimi, düzenli izleme ve proaktif hukuki önlemlerle sağlanır.
Not: Bu yazı genel bilgilendirme amaçlıdır. Spesifik durumunuz için mutlaka bir patent/marka vekili veya avukattan hukuki danışmanlık alın👇
- emre@emrekurt.av.tr
- 0551 942 20 34 (Whatsup)