İngiltere (Birleşik Krallık) ve Türkiye arasında 19 Şubat 1986 tarihinde imzalanan ve 26 Ekim 1988 tarihinde yürürlüğe giren Çifte Vergilendirme Anlaşması (Double Taxation Convention), iki ülke arasındaki gelir ve sermaye kazançları üzerinden alınan vergilerde çifte vergilendirmeyi önlemeyi ve mali kaçakçılığı engellemeyi amaçlamaktadır.
Anlaşma, yalnızca gelir vergisi ve sermaye kazançları vergilerini kapsamakta olup OECD Model Anlaşması esas alınarak hazırlanmıştır. Aşağıda, anlaşmanın çeşitli vergilendirme alanlarındaki kapsamı ayrı başlıklar altında incelenmiştir.
💼 Gelir Vergisi Açısından Değerlendirme
Anlaşmanın 2. maddesi uyarınca, gelir vergisi ve sermaye kazançları vergileri anlaşma kapsamındadır. Türkiye’de Gelir Vergisi ve Kurumlar Vergisi, Birleşik Krallık’ta ise Income Tax, Corporation Tax ve Capital Gains Tax bu kapsama girer.
İş Karları (Madde 7)
Bir ülkenin mukimi olan işletmenin kazancı yalnızca o ülkede vergilendirilir. Ancak diğer ülkede kalıcı kuruluş (permanent establishment) varsa, bu kazançlar o ülkede de vergilendirilebilir.
Temettüler, Faiz ve Telif Hakları (Maddeler 10–12)
Temettüler (Madde 10): Kaynak ülkede %15–20 oranında vergilendirilebilir. Faiz (Madde 11) ve Telif Hakları (Madde 12): Sınırlı oranda kaynak ülkede, kalan kısım mukim ülkede vergilendirilir.
Çifte Vergilendirmenin Önlenmesi (Madde 23)
Her iki ülke, diğer ülkede ödenen vergiyi kendi vergi yükümlülüğünden mahsup etme (tax credit) yöntemiyle düşebilir.
⚖️ Veraset Vergisi Açısından Değerlendirme
Anlaşma, veraset vergisini (UK’de Inheritance Tax, Türkiye’de Veraset ve İntikal Vergisi) kapsamına almaz.
Kapsam yalnızca gelir ve sermaye kazançlarıyla sınırlıdır. Bu nedenle ölüm nedeniyle yapılan varlık transferlerinde çifte vergilendirme riski devam eder.
Mukimler, bu durumda ulusal mevzuata veya karşılıklı anlaşma prosedürüne (Madde 25) başvurabilir.
🧾 Mal ve Hizmet Alımı (KDV/VAT) Açısından Değerlendirme
Anlaşma, Katma Değer Vergisi (KDV) veya Value Added Tax (VAT) gibi tüketim bazlı vergileri kapsamaz.
Bu nedenle mal veya hizmet alımlarında çifte vergilendirme ulusal hukuklar çerçevesinde önlenebilir.
Türkiye’de: KDV Kanunu hükümleri uygulanır. Birleşik Krallık’ta: VAT mevzuatı geçerlidir.
🏠 Emlak Vergisi Açısından Değerlendirme
Anlaşma doğrudan emlak vergisini (property tax) kapsamaz; ancak gayrimenkul gelir ve kazançlarını düzenler.
Madde 6: Gayrimenkul gelirleri (kira dahil) mülkün bulunduğu ülkede vergilendirilir. Madde 13: Gayrimenkul satışından elde edilen kazanç da mülkün bulunduğu ülkede vergilendirilir.
Dolayısıyla emlak vergisinin kendisi değil, emlak kaynaklı gelir ve kazanç koruma kapsamındadır.
🏘️ Kira Geliri Açısından Değerlendirme
Kira gelirleri, Madde 6 uyarınca gayrimenkul gelirleri kapsamında değerlendirilir.
Bir ülkenin mukimi, diğer ülkede bulunan gayrimenkulden kira geliri elde ediyorsa bu gelir mülkün bulunduğu ülkede vergilendirilir.
Örnek Uygulama:
Birleşik Krallık’ta mukim bir Türk vatandaşı, Türkiye’deki gayrimenkulünden kira geliri elde ediyorsa:
Türkiye bu gelir üzerinden vergi alır, İngiltere’de ise Türkiye’de ödenen vergi mahsup edilir (Madde 23).
Bu sistem, uluslararası gayrimenkul yatırımlarında adil vergilendirmeyi sağlar.
❓ Sık Sorulan Sorular (SSS)
1️⃣ Anlaşma hangi vergileri kapsar?
Yalnızca gelir vergisi ve sermaye kazançları vergilerini kapsar; KDV, veraset veya emlak vergisi kapsam dışıdır.
2️⃣ Birleşik Krallık’ta mukim bir Türk vatandaşı Türkiye’deki kira gelirini nasıl beyan eder?
Kira geliri Türkiye’de vergilendirilir, İngiltere’de ise Türkiye’de ödenen vergi mahsup edilir (Madde 23).
3️⃣ Veraset vergisi çifte vergilendirmeye tabi olur mu?
Evet, anlaşma veraset vergisini kapsamadığı için çifte vergilendirme riski vardır.
4️⃣ Mal ve hizmet alımında çifte vergilendirme nasıl önlenir?
Bu alan anlaşma kapsamı dışındadır. KDV iadeleri veya istisnalar ulusal hukukta düzenlenmiştir.
5️⃣ Emlak satışından doğan kazanç nerede vergilendirilir?
Mülkün bulunduğu ülkede vergilendirilir; mukim ülkede mahsup uygulanır (Madde 13).
6️⃣ Anlaşma güncel mi?
1988’den beri yürürlüktedir. Güncellemeler HMRC veya Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından duyurulur.
📢 Sonuç ve Değerlendirme
İngiltere–Türkiye Çifte Vergilendirme Anlaşması, iki ülke arasındaki yatırım ve ticaret ilişkilerini kolaylaştıran önemli bir uluslararası düzenlemedir. Ancak veraset vergisi ve dolaylı vergiler (KDV, emlak vergisi) kapsam dışında olduğundan, mükelleflerin bu alanlarda ek vergi planlaması yapması gerekir.
Bu yazı bilgilendirme amacı taşımakta olup, spesifik vergi durumu için uzman bir danışmandan görüş alınması önerilir.
📞 İletişim
Uluslararası vergi planlaması, çifte vergilendirme ve yatırım yapısı konusunda danışmanlık için bizimle iletişime geçin:
📧 zeki@zeklegal.co.uk
📞 +44 7748 245 895 (Whatsup)
#çiftevergilendirme, #vergihukuku, #uluslararasıanlaşmalar, #hmrc, #gelirvergisi, #turkeyuk, #zekiemrekurt, #avemrekurt, #zeklegal