Dans koreografisi, sanatsal ifadenin önemli bir biçimi olarak kabul edilmektedir. Ancak bu yaratıcı eserler hukuki olarak nasıl korunmaktadır? Dans figürlerinin fikri mülkiyet hakları kapsamında değerlendirilmesi ve korunması konusunda detaylı bir inceleme yapacağız.
Koreografinin Fikri Mülkiyet Olarak Tanımı
Koreografi, dans hareketlerinin ve figürlerinin belirli bir düzen içinde bir araya getirilmesiyle oluşturulan özgün sanatsal eserlerdir. Dans sanatının temelini oluşturan koreografiler, koreografın yaratıcı ifadesini yansıtan eserlerdir.
Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’nda Dans Eserleri
Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu (FSEK) kapsamında dans eserleri, genellikle “sahne eserleri” kategorisinde değerlendirilmektedir. FSEK’in 2. maddesinin 3. fıkrasında belirtildiği üzere, danslar, pandomimalar ve buna benzer sözsüz sahne eserleri koruma altındadır.
Bir dans koreografisinin kanun kapsamında korunabilmesi için:
- Özgün olması: Koreografinin, yaratıcısının kişisel ifadesini yansıtması ve benzerlerinden farklı olması gerekmektedir.
- Sabitlenmiş olması: Dans eserinin korunabilmesi için bir şekilde kaydedilmiş olması önem taşır. Bu kayıt:
- Yazılı notasyon sistemleri ile
- Video kaydı ile
- Dijital ortamda
- Özel koreografi yazım sistemleri ile yapılabilir.
Koreografinin Korunma Süresi
FSEK’e göre, bir koreografi eseri, koreografın yaşamı boyunca ve ölümünden itibaren 70 yıl süreyle korunmaktadır. Bu süre sonunda eser kamuya mal olur ve herkes tarafından serbestçe kullanılabilir.
Koreografın Hakları
Koreografi sahipleri aşağıdaki haklara sahiptir:
Manevi Haklar
- Eseri kamuya sunma hakkı
- Eser sahibi olarak tanıtılma hakkı
- Eserde değişiklik yapılmasını önleme hakkı
- Eserin aslına ulaşma hakkı
Mali Haklar
- İşleme hakkı
- Çoğaltma hakkı
- Yayma hakkı
- Temsil hakkı
- İşaret, ses ve/veya görüntü nakline yarayan araçlarla umuma iletim hakkı
Koreografinin İzinsiz Kullanımı
Dans eserlerinin izinsiz kullanımı, koreografın haklarının ihlali anlamına gelir. Bu ihlaller:
- İzinsiz performans
- İzinsiz kaydetme
- İzinsiz çoğaltma
- İzinsiz uyarlama
- İzinsiz paylaşım
gibi durumları kapsar.
Hak İhlallerine Karşı Önlemler
Koreograflar, eserlerinin izinsiz kullanımı durumunda aşağıdaki hukuki yollara başvurabilirler:
- Tecavüzün ref’i davası: İhlal teşkil eden eylemin durdurulması
- Tecavüzün men’i davası: İhlalin tekrarının önlenmesi
- Tazminat davası: Maddi ve manevi zararların tazmin edilmesi
Dans Eserlerinin Dijital Ortamda Korunması
Teknolojinin gelişmesiyle birlikte, dans koreografilerinin dijital ortamda korunması için yeni yöntemler ortaya çıkmıştır:
- Dijital filigran uygulamaları
- Blok zinciri teknolojisi
- Dijital haklar yönetimi sistemleri
Sonuç
Dans koreografileri, özgün sanatsal ifade biçimleri olarak Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu kapsamında koruma altındadır. Koreografların haklarını etkili bir şekilde korumaları için, eserlerini uygun yöntemlerle kaydetmeleri, hakların devri konusunda yazılı sözleşmeler yapmaları ve gerektiğinde hukuki yollara başvurmaları önemlidir.
Dans sanatının gelişimi ve koreografların yaratıcılıklarının teşvik edilmesi için, dans eserlerinin fikri mülkiyet hakları kapsamında etkin bir şekilde korunması büyük önem taşımaktadır.
Hukuki Danışmanlık İçin Bize Ulaşın
Koreografi eserlerinizin korunması ve fikri mülkiyet haklarınızla ilgili her türlü sorunuzda profesyonel hukuki destek almak için bizimle iletişime geçebilirsiniz. Dans eserlerinizin yasal korunması, hak ihlallerine karşı önlemler ve dava süreçleri konusunda uzman danışmanlık hizmeti sunmaktayız.
İletişim Bilgilerimiz:
- WhatsApp: 0533 711 80 64
- E-posta: emre@emrekurt.av.tr
Koreografi eserlerinizi korumak ve haklarınızı güvence altına almak için hemen bizimle iletişime geçin!