UPC Tedbir ve Nihai Kararlarının Türkiye’de İcrası
Birleşik Patent Mahkemesi (UPC) Kararlarının Türk Hukuku Açısından Değerlendirilmesi
Giriş
Avrupa Birliği içinde faaliyete geçen Unified Patent Court (UPC), kısa sürede Avrupa patent uyuşmazlıklarının merkezî yargı merci hâline gelmiştir. Özellikle ihtiyati tedbir (provisional measures) ve nihai ihlal kararları, çok geniş coğrafi etki doğurmakta; bu da Türkiye’de faaliyet gösteren veya Türkiye ile bağlantılı şirketler bakımından “UPC kararları Türkiye’de icra edilebilir mi?” sorusunu gündeme getirmektedir.
Bu yazıda;
UPC ihtiyati tedbir kararlarının, UPC nihai (esas) kararlarının
Türk hukukunda tanınması ve icrası meselesi, açık ve net bir çerçeveyle ele alınmaktadır.
1. UPC Kararlarının Hukuki Niteliği
1.1. UPC Bir “Uluslararası Mahkeme” midir?
UPC, AB üyesi devletler arasında imzalanmış uluslararası bir anlaşma ile kurulmuş uluslarüstü (supranational) bir yargı organıdır. Ancak:
Türkiye UPC Anlaşması’na taraf değildir. UPC, Türkiye açısından yabancı bir mahkeme statüsündedir.
Dolayısıyla UPC kararları, Türk hukukunda “yabancı mahkeme kararı” olarak değerlendirilir.
Bu tespit, uygulanacak rejimi doğrudan belirler.
2. Uygulanacak Hukuki Çerçeve: MÖHUK
UPC kararlarının Türkiye’de hüküm ve sonuç doğurabilmesi için 5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun (MÖHUK) hükümleri uygulanır.
Özellikle:
MÖHUK m. 50–59 → Tanıma ve tenfiz MÖHUK m. 54 → Tenfiz şartları
3. UPC Nihai Kararlarının Türkiye’de İcrası (Tenfiz)
3.1. Genel İlke
Bir UPC nihai kararı (örneğin patent ihlali tespiti, kalıcı yasaklama, tazminat hükmü):
➡️ Türkiye’de kendiliğinden icra edilemez.
➡️ Tenfiz davası açılması zorunludur.
3.2. Tenfiz Şartları (MÖHUK m. 54)
Bir UPC kararının Türkiye’de tenfiz edilebilmesi için:
Kararın kesinleşmiş olması Karşılıklılık (mütekabiliyet) Türk kamu düzenine açıkça aykırı olmaması Savunma hakkının ihlal edilmemiş olması
⚠️ Kritik Nokta: Karşılıklılık Sorunu
Türkiye ile UPC arasında:
Ne uluslararası bir anlaşma, Ne de fiilî/mütekabiliyet esaslı yerleşik bir uygulama bulunmaktadır.
Bu nedenle:
📌 UPC nihai kararlarının Türkiye’de tenfizi, mevcut durumda son derece tartışmalı ve fiilen zordur.
Türk mahkemeleri büyük ihtimalle mütekabiliyet yokluğu gerekçesiyle tenfiz talebini reddedecektir.
4. UPC İhtiyati Tedbir Kararlarının Türkiye’de İcrası
4.1. Genel Kural: Doğrudan İcra Mümkün Değildir
UPC tarafından verilen ihtiyati tedbir / provisional measure kararları:
Türkiye’de doğrudan uygulanamaz Tenfize de konu edilemez
Zira Türk hukukunda:
❗ Yabancı mahkemelerin ihtiyati tedbir kararları tenfize elverişli değildir.
Bu ilke Yargıtay içtihadıyla da sabittir.
4.2. Uygulamada Doğru Yol: Türkiye’de Yeni Tedbir Talebi
UPC’de elde edilen bir ihtiyati tedbir kararı:
➡️ Türkiye’de “delil ve kuvvetli emare” olarak kullanılır.
➡️ Türk mahkemesinden yeniden ihtiyati tedbir talep edilir.
Bu talep:
SMK m. 159 HMK m. 389 vd.
çerçevesinde değerlendirilir.
Türk Mahkemesi Ne Yapar?
UPC kararını bağlayıcı kabul etmez Ancak: İhlalin kuvvetli emareleri Teknik bilirkişi değerlendirmeleri Mahkemenin uzmanlığı
bakımından ikna edici delil olarak dikkate alır.
5. Kamu Düzeni ve Patent Egemenliği Meselesi
Türk mahkemeleri açısından ayrıca önemli bir nokta şudur:
📌 Türkiye’de patent hakkı, Türkiye Cumhuriyeti’nin egemenlik alanı içinde değerlendirilir.
Türkiye’de geçerli bir patentin ihlali, Türkiye pazarına yönelik yasaklama,
doğrudan yabancı bir mahkeme kararıyla sınırlandırılamaz.
Bu yaklaşım, kamu düzeni incelemesinde UPC kararlarının önünde ciddi bir engel oluşturur.
6. Sonuç ve Uygulamacılar İçin Net Çıkarımlar
🔹 UPC Nihai Kararları
Türkiye’de kendiliğinden icra edilemez Tenfiz hukuken mümkün ama fiilen çok zor Mütekabiliyet en büyük engel
🔹 UPC İhtiyati Tedbirleri
Tenfiz edilemez Ancak Türkiye’de açılacak davada çok güçlü delil olarak kullanılabilir
🔹 Stratejik Öneri
UPC’de kazanılan tedbir veya ihlal kararları, Türkiye’de paralel dava + yerel tedbir stratejisi ile desteklenmelidir.
🏁 UPC, Avrupa’da patent korumasını merkezîleştirirken; Türkiye açısından bu kararların etkisi dolaylıdır. Türk uygulamasında asıl belirleyici olan, yerel mahkemenin kendi değerlendirmesidir.
Bu nedenle UPC kararları, Türkiye’de sonuç doğuran bir “otomatik silah” değil, doğru kullanıldığında çok güçlü bir stratejik araçtır.
#UPC,#UnifiedPatentCourt,#PatentHukuku,#YabancıMahkemeKararları,#Tenfiz,#İhtiyatiTedbir,#AvrupaPatenti,#FikriMülkiyet,#IPLaw,#PatentLitigation,#MÖHUK,#HMK
- UPC Kararlarının Türkiye’de İcrası - Aralık 16, 2025
- 📌 SMK m. 6/3 ve 6/6 Kapsamında Önceki Kullanım ve Ticaret Unvanına Dayalı Kısmi Hükümsüzlük - Aralık 16, 2025
- Taslak YİDK Kararının Hatayla Açıklanması, YİDK Kararı İptali Davası - Aralık 16, 2025