Sınai Mülkiyet Kanunu(SMK) Madde 145
Patentler ile İlgili Hükümlerin Uygulanabilirliği ve Çifte Koruma
MADDE 145
- Faydalı modele ilişkin açık bir hüküm bulunmadığı ve faydalı modelin özelliği ile çelişmediği takdirde bu Kanunda patentler için öngörülen hükümler, faydalı modeller hakkında da uygulanır.
- Aynı kişiye veya halefine, aynı buluş konusunda, aynı koruma kapsamıyla, birbirinden bağımsız olarak birden fazla patent veya faydalı model ya da bu belgelerin her ikisi verilmez.
Sınai Mülkiyet Kanunu Maddesi 145: Faydalı Modeller ve Patentler Arasındaki İlişki
Sınai Mülkiyet Kanunu’nda yer alan 145. madde, faydalı modeller ile patentler arasındaki ilişkiyi düzenlemektedir. Bu madde, faydalı modele ilişkin özel hükümler bulunmadığı ve faydalı modelin özelliği ile çelişmediği sürece, patentler için öngörülen hükümlerin faydalı modeller için de geçerli olduğunu belirtmektedir. Ayrıca, aynı kişiye veya halefine, aynı buluş konusunda, aynı koruma kapsamıyla birden fazla patent veya faydalı model verilmeyeceğini açıklamaktadır.
Bu madde, faydalı modellerin ve patentlerin koruma süreçleri ve kapsamı arasındaki benzerlikleri ve farkları belirlerken önemli bir rol oynamaktadır. İşte Sınai Mülkiyet Kanunu’nun 145. maddesi hakkında daha detaylı bir inceleme:
Faydalı Modellerin ve Patentlerin Benzerlikleri ve Farkları: Faydalı modeller ve patentler, sınai mülkiyet hakları kapsamında bulunan ve icat edilen yeni bir ürün veya süreç için koruma sağlayan belgelerdir. Her ikisi de icat sahibine belirli bir süre boyunca tekeli ve ticari kullanım hakkı sağlar. Ancak, faydalı modeller ve patentler arasında bazı önemli farklar bulunmaktadır.
Patentler, daha karmaşık ve yaratıcı icatlar için verilen koruma belgeleridir. Yeni bir buluşun, sanayiye uygulanabilir olması ve teknik bir problemi çözmesi gerekmektedir. Patentler genellikle daha uzun bir başvuru ve inceleme sürecine tabidir ve daha geniş bir koruma kapsamı sunar. Ayrıca, patentler uluslararası geçerliliğe sahip olabilir.
Faydalı modeller ise, patentlere kıyasla daha düşük seviyede ve daha basit icatlar için verilen koruma belgeleridir. Faydalı modeller, yeni ve orijinal olması ve sanayiye uygulanabilir bir çözüm sunması şartıyla verilir. Başvuru ve inceleme süreci genellikle daha kısa ve daha az maliyetlidir, ancak koruma kapsamı da daha sınırlıdır.
Sınai Mülkiyet Kanunu’nun 145. maddesine göre;
- Faydalı modellere ilişkin açık bir hüküm bulunmadığı ve faydalı modelin özelliği ile çelişmediği takdirde, patentler için öngörülen hükümler faydalı modeller hakkında da uygulanır.
- Aynı kişiye veya halefine, aynı buluş konusunda, aynı koruma kapsamıyla, birbirinden bağımsız olarak birden fazla patent veya faydalı model ya da bu belgelerin her ikisi verilmez.
Bu madde iki önemli kavramı ele alır:
1. Patent Hükümlerinin Faydalı Modellere Uygulanması:
Faydalı modellere ilişkin özel bir hüküm bulunmadığı durumlarda, patentler için öngörülen hükümler faydalı modellere de uygulanır. Bu, başvuru, inceleme, tescil, devralma, lisanslama, ihlal ve iptal gibi konularda patent hükümlerinin faydalı modeller için de geçerli olduğu anlamına gelir.
Örneğin:
- Patentlerde olduğu gibi, faydalı modeller de yenilik, tekniğin bilinen durumunu aşma ve sanayiye uygulanabilirlik şartlarını taşımalıdır.
- Faydalı modeller için de patentlerde olduğu gibi başvuru, inceleme, tescil ve yenileme gibi işlemler söz konusudur.
- Faydalı modeller de patentler gibi ihlal edilebilir ve ihlal halinde tazminat davası açılabilir.
2. Faydalı Model ve Patentlerde Çifte Koruma:
Bu kavram, aynı buluşun hem patent hem de faydalı model olarak korunmasının mümkün olmadığını ifade eder. Bunun sebebi, her iki koruma şeklinin de benzer haklar ve koruma kapsamı sunmasıdır. Aynı buluşun iki şekilde korunması, hem hak sahipleri hem de üçüncü kişiler için karmaşa yaratabilir.
SMK m.104 bağlamında işlemleri devam eden patent başvurusunun faydalı model başvurusuna dönüştürülmesini talep edebilir. Başvurunun faydalı model başvurusuna dönüştürülmesi talep üzerine yapılmaktadır. Patent başvurusuna konu buluşun faydalı model başvurusuna dönüştürülmesi SMK m. 104’de ve SMK m. 112’de düzenlenmiştir. Ayrıca faydalı model başvuruları da araştırma raporunun bildirim tarihini takip eden üç aylık sürenin sonuna kadar patent başvurusuna dönüştürülebilir(SMK. m.104/2).
Çifte Koruma Yasağının Gerekçesi:
Çifte koruma yasağının arkasındaki temel gerekçe, kamu yararını korumaktır. Aynı buluşun iki şekilde korunması, tekelleşmeye ve rekabetin azalmasına yol açabilir. Bu durum, yeniliği ve teknolojik gelişmeyi engelleyebilir.
Çifte Koruma Yasağının İstisnaları:
Bazı istisnai durumlarda, aynı buluşun hem patent hem de faydalı model olarak korunması mümkündür. Örneğin;
- Buluşun farklı teknik çözümlerle gerçekleştirilmesi
- Buluşun farklı kullanım alanlarına sahip olması
- Buluşun farklı koruma sürelerine tabi olması
Sonuç:
Sınai Mülkiyet Kanunu’nun 145. maddesi, faydalı model ve patent arasındaki ilişkiyi açık bir şekilde düzenler. Bu maddeyi ve ilgili diğer hükümleri göz önünde bulundurarak, buluşunuz için en uygun koruma şeklini seçmeniz önemlidir.
Sınai Mülkiyet Kanunu(SMK) Madde 143 Faydalı Model Başvurusunun İncelenmesi
Sınai Mülkiyet Kanununun(SMK) 142. Maddesi Faydalı Model Korumasının Kapsamı
Sınai Mülkiyet Kanununun(SMK) 104. Maddesi Patentin Faydalı Modele Dönüştürülmesi
http://nek.istanbul.edu.tr:4444/ekos/TEZ/50230.pdf
