Sınai Mülkiyet Kanununun(SMK) 121. Maddesi Akademisyenlerin Buluşları

Sınai Mülkiyet Kanunu’nun 121. Maddesi, yükseköğretim kurumlarında gerçekleştirilen bilimsel çalışmalar ve araştırmalar sonucunda ortaya çıkan buluşları düzenlemektedir. Aşağıda maddeyi özetle, yorumlayarak açıklıyorum:

Madde 121: Yükseköğretim Kurumlarında Gerçekleştirilen Buluşlar

Tanım ve Uygulama Alanı:
- 2547 sayılı Kanunun(Yüksek Öğretim Kanunu) 3. maddesinin (c) bendinde tanımlanan yükseköğretim kurumları, Millî Savunma Bakanlığı ve İçişleri Bakanlığı’na bağlı yükseköğretim kurumları kapsamındaki bilimsel çalışmalar veya araştırmalar sonucunda gerçekleştirilen buluşlar için özel hükümleri içerir.
- Çalışanların buluşlarına ilişkin hükümler, özel kanun hükümleri ve bu madde kapsamındaki düzenlemelerle(SMK m. 113 vd) belirlenir.
Buluş Bildirimi ve Patent Başvurusu:
- Buluşu gerçekleştiren, buluşunu yazılı olarak ve derhal yükseköğretim kurumuna bildirmekle yükümlüdür.
- Patent başvurusu yapılmışsa, başvuru yapıldığına dair bildirim yapılmalıdır.
Hak Sahipliği ve İtiraz:
- Yükseköğretim kurumu, buluş üzerinde hak sahipliği talebinde bulunmak durumundadır; aksi takdirde buluş serbest buluş niteliği kazanır.
- Buluşu yapan, hak sahipliği talebine itiraz edebilir; itiraz, yükseköğretim kurumu tarafından yazılı gerekçelerle değerlendirilir.
Diğer Hükümlerden Muafiyet:
- Yükseköğretim kurumlarında gerçekleştirilen buluşlar için 115, 116, 118. maddeler ve 119. maddenin dördüncü fıkrası hükümleri uygulanmaz.
Hakların Devri ve Tazminat:
- Yükseköğretim kurumu, başvuru veya patent hakkından vazgeçmek isterse veya buluş serbest buluş niteliği kazanırsa, buluşu yapana başvuru veya patent hakkını devralma teklifi yapar.
- Yükseköğretim kurumu, kusuru nedeniyle başvuru işlemlerinin veya patent hakkının sona ermesine sebep olursa, buluşu yapanın uğradığı zararı tazmin etmekle yükümlüdür.
Gelir Paylaşımı ve Kullanımı:
- Buluştan elde edilen gelir, yükseköğretim kurumu ve buluşu yapan arasında en az üçte bir oranında paylaşılır.
- Yükseköğretim kurumu hissesi, ilgili kurum bütçesine özgelir olarak kaydedilir ve bilimsel araştırmalar başta olmak üzere kurum ihtiyaçları için kullanılır.
Diğer Hak Sahipleri:
- Öğretim elemanları, stajyerler ve öğrencilerin diğer kurumlarla yapmış oldukları çalışmalar sonucunda ortaya çıkan buluşlar için hak sahipliği belirlenirken, diğer kanunlardaki hükümler esas alınır.
Uygulama Esasları:
- Bu maddeye ilişkin uygulama usul ve esasları yönetmelikle belirlenir.

Sonuç: Bu madde, yükseköğretim kurumlarında gerçekleştirilen bilimsel çalışmalardan kaynaklanan buluşların hak sahipliği, patent başvuruları, itirazlar, gelir paylaşımı ve kullanımı gibi konularda detaylı düzenlemeler içermektedir. Ayrıca, diğer kamu kurumlarıyla yapılan çalışmalar sonucu ortaya çıkan buluşların hak sahipliği de belirli kriterlere göre düzenlenmiştir.