Evlilikte Yurtdışında Malların Olması Durumunda Türkiye’deki Boşanma Davasında Mal Paylaşımı
Evlilik birliğinde eşlerin malvarlıkları, seçilen mal rejimine göre paylaşılır. Türkiye’de yasal mal rejimi edinilmiş mallara katılma rejimidir. Bu rejimde, eşlerin evlilik birliği içerisinde edindikleri mallar ortak malvarlığı sayılır ve boşanma halinde eşit olarak paylaşılır.
Ancak eşlerin evlilik birliği içerisinde yurtdışında da malları olması halinde, mal paylaşımı karmaşık bir hal alabilir. Bu durumda, mal paylaşımı için aşağıdaki unsurlar dikkate alınır:
1. Mal Rejimi:
- Eşlerin seçtiği mal rejimi, yurtdışında bulunan malların paylaşımını da etkileyecektir.
- Örneğin, eşler mal ayrılığı rejimini seçmişse, yurtdışında bulunan mallar da kişisel malları olarak kabul edilecek ve boşanma halinde paylaşılmayacaktır.
- Edinilmiş mallara katılma rejiminde ise, yurtdışında bulunan mallar da edinilmiş mallara katılma rejimine tabi olacak ve boşanma halinde eşit olarak paylaşılacaktır.
2. Malların Bulunduğu Yer:
- Yurtdışında bulunan malların bulunduğu yerin hukuku da mal paylaşımını etkileyebilir.
- Bazı ülkelerde eşlerin malları üzerinde eşit hak sahibi olduğu kabul edilirken, bazı ülkelerde eşlerden birinin diğerinden daha fazla hak sahibi olduğu kabul edilebilir.
- Bu nedenle, yurtdışında bulunan malların bulunduğu yerin hukukunun da incelenmesi gerekir.
3. Boşanma Davasının Görüldüğü Mahkeme:
- Boşanma davası Türkiye’de açılmışsa, Türk mahkemeleri yurtdışında bulunan malların paylaşımı hakkında da karar verebilir.
- Ancak, Türk mahkemeleri yurtdışında bulunan malların bulunduğu yerin hukukunu da dikkate almak zorundadır.
4. Milletlerarası Özel Hukuk:
- Yurtdışında bulunan malların paylaşımı ile ilgili uluslararası özel hukuk kuralları da uygulanabilir.
- Bu kurallar, hangi ülkenin hukukunun uygulanacağına ve hangi mahkemenin yetkili olduğuna dair düzenlemeler içerir.
Mal Paylaşımı İçin İzlenecek Yol:
- Boşanma davası açarken, yurtdışında bulunan malların da dava dilekçesinde belirtilmesi gerekir.
- Dava sırasında, yurtdışında bulunan mallara ilişkin belgelerin de mahkemeye sunulması gerekir.
- Mahkeme, tüm delilleri ve hukuki düzenlemeleri göz önünde bulundurarak, yurtdışında bulunan malların paylaşımı hakkında karar verecektir.
Yurtdışında bulunan malların paylaşımı ile ilgili bir boşanma davası açmayı düşünüyorsanız, bir avukata danışmanız ve hukuki yardım almanız önemlidir.
Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar:
- Yurtdışında bulunan malların paylaşımı ile ilgili davalar karmaşık olabilir ve uzun sürebilir.
- Yetkili Mahkeme: Boşanmada mal tasfiyesi ile ilgili yetkili mahkemelerin düzenlendigi TMK m. 214’e göre; “mal rejiminin ölümle sona ermesi durumunda ölenin son yerlesim yeri mahkemesi; bosanmaya, evliligin iptaline veya hâkim tarafindan mal ayrılıgına karar verilmesi hallerinde bu davalarda yetkili olan mahkeme” yani TMK m. 167 ile düzenlenen ”Bosanma veya ayrilik davalarinda yetkili mahkeme, eslerden birinin yerlesim yeri veya davdan önce son defa alti aydan beri birlikte oturduklari yer mahkemesi” diğer durumlarda davalı eşin yerlesim yeri mahkemesi yetkilidir.
- Bu davalarda farklı ülkelerin hukuku ve milletlerarası özel hukuk kuralları da uygulanabilir.Yabancı ülkelerde de malların söz konusu olduğu mal rejimi tasfiyesine iliskin Milletlerarasi Özel Hukuk ve Usul Hukuku (MÖHUK) madde 15 geçerlidir. MÖHUK m. 15’e göre, esler arasında mal konusunda dogacak ihtilaflara uygulanacak olan hukuk seçimi yapılmamışsa öncelikle evlenme anindaki müsterek milli hukuk, eger yoksa evlenme anındaki müsterek mutad mesken hukuku o da yoksa Türk Hukuku uygulanacagi öngörülmüstür.
- Taraflarin yabancı bir ülkede taşınmazları varsa mahkemece Türk Hukukuna göre bu taşınmazların güncel değerlerinin tespiti yapılmalı, belirlenen değer tasfiyeye nakdi değer olarak eklenmelidir. Böyle bir durumda tasinmazlarin bulundugu ülkenin hukukunun uygulanmasina iliskin kural geçerli degildir.
- Uluslararasi istinabe yani yerli mahkeme ile yabancı mahkemenin yardımlaşması ile birlikte taşınmazlarin rayiç bedelleri tespit edilebilecektir. Uluslararasi istinabe, görülmekte olan bir davada, davaya bakmakla görevli ve yetkili mahkemenin kendi yargi çevresi disinda yapilmasi gereken bir islem için yargi çevresi içinde o islemin yapilacagi yabancı mahkemeden hukukî yardim istemesidir.
Ülkemiz vatandaşı olup, yurtdışında yaşayan işçiler, beyaz yakalılar veya yurtdışında yaşamasa bile yurtdışında yatırımı olanlar için boşanmada mal paylaşımı yurtdışındaki mallar açısından endişe verici olabilmektedir. Lakin Instagram gibi sosyal medya hesapları Londrada ev yatırımı, Portekizde ev ile altın vize, Yunanistan’da ev alarak oturum gibi ilanlarla doludur. Ancak bu yatırımı yaparken boşanma durumunda yurtdışındaki malların durumunun ne olacağı birçok zaman dikkate alınmamaktadır. Açılacak bir boşanma davasında yurtdışındaki mallar da dikkate alınabilirse de öncelikle yurtdışındaki mallar ile malların değerinin tespiti için sonrasında da malların paylaşılması için yurtdışındaki mahkemelerle işbirliği içinde olmak gereklidir.
Tecrübelerimize göre ülkemizde boşanan çiftlerin yurtdışı varlıkları Birleşik Krallık, ABD, AB ülkelerinde bulunmaktadır. Son zamanlarda Karadağ, Hırvatistan gibi AB’ye girme durumu olan ülkelerde de şirket açma sermaye transfer etme, gayrımenkul yatırımı yapmak gibi oturum almaya yönelik yatırımlar yapıldığı görülmektedir. Genel olarak bu ülkelerin devlet ve hukuk sistemleri aktif bir şekilde işlemekle birlikte gecikmelerin yaşanmaması için yerelde de takip için meslektaşlarımızdan yardım almamız gerekebilmektedir.
Yurtdışında Boşanma Türkiyedeki Malların Durumu
Yabancı Mahkemede Boşanmanın Ülkemizde Süren Boşanmaya Etkisi
http://nek.istanbul.edu.tr:4444/ekos/TEZ/51870.pdf
