Sınai Mülkiyet Kanununu(SMK) 114. Maddesi Hizmet Buluşu Bildirim Yükümlülüğü
Hizmet buluşuna dair bildirim yükümlülüğü
SMK MADDE 114- (1) Çalışan, bir hizmet buluşu yaptığında, bu buluşunu yazılı olarak ve geciktirmeksizin işverene bildirmekle yükümlüdür. Buluş birden çok çalışan tarafından gerçekleştirilmişse, bu bildirim birlikte yapılabilir. İşveren, bildirimin kendisine ulaştığı tarihi, bildirimde bulunan kişi veya kişilere gecikmeksizin ve yazılı olarak bildirir.
(2) Çalışan, teknik problemi, çözümünü ve hizmet buluşunu nasıl gerçekleştirmiş olduğunu, bildiriminde açıklamak zorundadır. Buluşun daha iyi açıklanması bakımından varsa resmini de işverene verir.
(3) Çalışan, yararlanmış olduğu işletme deneyim ve çalışmalarını, varsa diğer çalışanların katkılarını ve bu katkıların şeklini, yaptığı işle ilgili olarak aldığı talimatları ve söz konusu katkılar yanında kendisinin katkı payını da belirtir.
(4) İşveren, bildirimin kendisine ulaştığı tarihten itibaren iki ay içinde, bildirimin hangi hususlarda düzeltilmesi gerektiğini çalışana bildirir. Talepte bulunulmaması hâlinde, ikinci fıkrada belirtilen bildirim geçerli sayılır.
(5) Çalışanın bu Kanunda öngörülen şekilde bildirimde bulunabilmesi için, işveren gereken yardımı göstermek zorundadır.
(6) Çalışan, hizmet buluşunu, serbest buluş niteliği kazanmadığı sürece gizli tutmakla yükümlüdür.
Hizmet Buluşuna Dair Bildirim Yükümlülüğü
Sınai Mülkiyet Kanunu’nun 114. maddesi, bir çalışanın işverene hizmet buluşu yaptığında bunu yazılı olarak ve geciktirmeksizin bildirme yükümlülüğünü düzenlemektedir. Bu bildirim, buluşun teknik problemini, çözümünü ve nasıl gerçekleştirildiğini içermelidir.
- Bildirim yükümlülüğünün amacı, işverenin buluşun patentlenebilirliğini değerlendirmesine ve gerekirse patent başvurusunda bulunmasına olanak sağlamaktır. İşveren, bildirim tarihinden itibaren üç ay içinde bildirimi kabul edebilir veya reddedebilir. Bildirimi kabul eden işveren, buluşun mülkiyetini kazanmaktadır. Bildirimi reddeden işveren ise, buluşun mülkiyetini çalışana bırakmaktadır.
- Bildirim yükümlülüğü, çalışana da bazı haklar sağlamaktadır. Çalışan, bildirimde bulunana kadar buluşunu üçüncü kişilere açıklayamaz veya kullanamaz. İşveren, bildirimi kabul ederse, çalışana buluşuna ilişkin makul bir tazminat ödemekle yükümlüdür.
Bildirim, buluşu yapan çalışanın görev yaptığı birimin yetkilisine yapılır. Birden fazla kişi tarafından yapılan buluşlarda, bildirim buluşu yapanlarca birlikte yapılır.
Bildirimde aşağıdaki hususlar yer almalıdır:
- Buluşun türü ve niteliği
- Buluşun yapıldığı tarih
- Buluşun nasıl yapıldığı
- Buluşun ekonomik değeri
İşveren, bildirimin kendisine ulaştığı tarihten itibaren iki ay içinde, bildirimin hangi hususlarda düzeltilmesi gerektiğini çalışana bildirir. Diğer bir değişle, bildirim yapılmış ancak iş veren buluş, buluşun niteliği konusunda netleşememişse bu durumda ek bilgiler talep edebilir.
İşveren, kendisine yapılan bildirim üzerine, buluşa ilişkin olarak tam veya kısmi hak talebinde bulunabilir.
İşveren, hizmet buluşuna ilişkin tam hak talebinde bulunursa, buluş üzerindeki tüm haklar işverene geçmiş olur. Bu durumda çalışan, işverenden buluştan faydalanma karşılığı olarak bedel isteyebilir.
İşveren, hizmet buluşuna ilişkin kısmi hak talebinde bulunursa, buluş üzerindeki hakların hangi kısmını işverenin sahiplendiğini belirtir. Bu durumda, buluş üzerindeki kalan haklar çalışana aittir.
İşveren, kendisine yapılan bildirim üzerine herhangi bir hak talebinde bulunmazsa, hizmet buluşu serbest buluş niteliği kazanır. Bu durumda, buluş üzerindeki mülkiyet hakkı, çalışana aittir.
Sonuç
Hizmet buluşu bildirim yükümlülüğü, çalışan ve işveren arasındaki hak ve yükümlülükleri belirleyen önemli bir husustur. Çalışanların, hizmet buluşu yaptıklarında bu yükümlülüğü yerine getirmeleri gerekir.
Bildirim yükümlülüğüne ilişkin olarak aşağıdaki hususlara dikkat etmek önemlidir:
- Bildirim, yazılı olarak ve geciktirmeksizin yapılmalıdır.
- Bildirimde, buluşun türü, niteliği, yapıldığı tarih, nasıl yapıldığı ve ekonomik değeri gibi hususlar yer almalıdır.
- İşveren, kendisine yapılan bildirim üzerine, buluşa ilişkin olarak tam veya kısmi hak talebinde bulunabilir.
İşverenin hak talebini, bildirimin kendisine ulaştığı tarihten itibaren dört ay içinde yazılı olarak bildirmesi gerekir.
Sınai Mülkiyet Kanununun(SMK) 113. Maddesi Çalışanların Buluşları
Sınai Mülkiyet Kanununun(SMK) 112. Maddesi Ortaklık ve Patent
