Coğraf işaret korumasının kapsamını belirleyen m.15’e göre, coğraf işaret baş-vurusu yapma hakkına sahip olan kişiler ile tescil edilmiş coğraf işareti kullanma hakkına sahip kişiler, üçüncü kişiler tarafından aşağıda sayılan fillerin yapılması-nı önleme hakkına sahiptir:
a) Tescilli adın ününden herhangi bir biçimde yarar sağlayacak kullanımlar veya tescil kapsamındaki ürünleri andıran ya da çağrıştırabilen ürünlerle ilgili olarak tescilli adın dolaylı veya dolaysız olarak ticari amaçlı kullanımı,
b) Sözcük olarak gerçek coğraf yeri ifade etmekle birlikte halkta haksız biçimde ürünün başka yer kaynaklı olduğu izlenimini bırakan kullanımı veya korunan adın tercümesinin kullanımı veya ‘stilinde’, ‘tarzında’, ‘tipinde’, ‘türünde’, ‘yöntemiy-le’, ‘orada üretildiği biçimde’ veya benzeri diğer açıklama veya terimlerle birlikte kullanımı,
c) Ürünün iç veya dış ambalajında, tanıtım ve reklamında veya ürünle ilgili her-hangi bir yazılı belgede doğal veya esas nitelik ve özellikleri ile menşei konusunda yanlış veya yanıltıcı herhangi bir açıklama veya belirtiye yer verilmesi,
d) Ürünün menşei konusunda halkı yanıltabilecek biçimde ambalajlanması veya yanılgı yaratabilecek diğer herhangi bir biçimde sunulması
Tescilli adın ününden herhangi bir biçimde yarar sağlayacak kullanımlar. ‘İspirli Kurufasulye Ustası Salim’ vb. kombinasyonlar veya coğrafi işarete ait veya bu ili temsil eden tarihi ve kültürel değerlerle birlikte kullanım. Mesela Çorumla ilgisi olmayan leblebi paketinin üzerine Alacahöyük yazmak ve buradaki tarih öncesi eserlere ait resimler basmak.
Tescil kapsamındaki ürünleri andıran ya da çağrıştırabilen ürünlerle ilgili olarak tescilli adın dolaylı veya dolaysız olarak ticari amaçlı kullanımı. Mesela Siirt’i açıkça çağrıştıran isim ve işaretlerle birlikte büryan kebabı olmayan sadece sunum olarak ona benzeyen kebap satılması. Örneğin ‘Büryan Kebabçısı’ veya yiyecek, içecek ve tatlı sunulan ve satılan yerlerde veya ‘Gaziantep Süpermarket’ gibi bir adı taşıyan işletmenin tatlı reyonundaki kullanımlar.
Sözcük olarak gerçek coğraf yeri ifade etmekle birlikte halkta haksız biçimde ürünün başka yer kaynaklı olduğu izlenimini bırakan kullanımlar. Örneğin gerçek coğraf yerle somut hiç bir bağlantısı olmayan kişi veya işletmeler tarafından kullanılması. Bir işletmenin, bu coğraf işareti daha önce hiç kullanmadığı ve ürün ve üretim tekniği ile üretim süreçlerinde hiç bir değişiklik yapmadığı halde sonradan kullanmaya başlaması bu kapsamda düşünülebilir.
Korunan adın tercümesinin kullanımı. Özellikle tatil yörelerindeki veya turistik bölgelerdeki kullanımlar. Örneğin Antep veya Gaziantep ismi ile birlikte, yabancılar tarafından da bilinen ve kullanılan ‘baklava’ veya eş anlamlı kelimelerin, örneğin ‘tatlı’ anlamına gelen İngilizce sweet, dessert, pastry; pasta veya genel anlamda hamur işi anlamına gelen Almanca Gebäck vb. ile birlikte kullanılması.
‘Stilinde’, ‘tarzında’, ‘tipinde’, ‘türünde’, ‘yöntemiyle’, ‘orada üretildiği biçimde’ veya benzeri diğer açıklama veya terimlerle birlikte kullanımı. ‘Oltu Tarzı Kebap’, ‘Maraş Stili Dondurma’, ‘Gemlik tarzı zeytin’ vb.
Ürünün iç veya dış ambalajında, tanıtım ve reklâmında veya ürünle ilgili herhangi bir yazılı belgede doğal veya esas nitelik ve özellikleri ile menşei konusunda yanlış veya yanıltıcı herhangi bir açıklama veya belirtiye yer verilmesi. Mesela Gaziantep Baklavası coğrafi işaretiyle ilgili; Gaziantep’e ait resimlerin, kendisi de ayrıca bir coğraf işaret olarak korunan ‘antep fıstığı’nın resminin, şeklinin vb. kullanılması. Ayrıca, ‘G.Antep’ vb. kısaltmalar veya bu şehre ait tarihi isimlerle birlikte kullanımlar.
Ürünün menşei konusunda halkı yanıltabilecek biçimde ambalajlanması. Üzerinde Kayseri’ye ait ve tanınmış çeşitli pastırma markalarıyla iltibas oluşturan isim ve işaretlerin kullanılması aynı zamanda coğraf işarete de tecavüz oluşturabilir. Bu noktada, Kayseri menşeli tanınmış bir pastırma markası olan ‘Şahin’ ile iltibas oluşturan tüm markaların aynı zamanda ‘kayseri pastırması’ coğraf işaretine de tecavüz oluşturduğu söylenebilir.
Coğrafi işaret başvurusu yayınlandığı tarihten itibaren, coğrafi işarete vaki tecavüzlerden dolayı hukuk ve ceza davası açmaya yetkilidir.
Yukarıda belirttiğimiz fiillerden birini işleyenler hakkında iki yıldan dört yıla kadar hapis cezasına veya yirmiyedi milyar lirayadan kırkaltı milyar liraya kadar ağır para cezasına veya her ikisine, ayrıca iş yerlerinin bir yıldan az olmamak üzere kapatılmasına ve aynı süre ticaretten men edilmelerine hükmolunur.
Coğrafi İşaretlerin Korunması Hakkında KHK’nın 18. maddesine göre “bir coğrafi işaret aynı ürünle ilgili kullanılmak üzere marka olarak tescil edilemez.” Buna karşın mesela kuruyemişler için Çorum, yeme içme hizmetleri için Siirt Büryan marka olarak tescil edilmişse bu isimleri coğrafi işaret olarak tescil ettirmiş olanlar Çorum’un veya Siirt Büryan’ın marka olarak kullanıldığının Türkiye’de genel olarak bilinmesinden itibaren 5 yıl içinde markanın hükümsüzlüğünü talep edebilirler. Kötü niyet mevzuysa markanın hükümsüzlüğü davası her zaman açılabilir. Görüldüğü üzere “markanın Türkiye’de kullanıldığının bilinmesinden itibaren” diyerek markaların hükümsüzlüğüne nazaran hükümsüzlük davası açma süresini oldukça geniş tutmuştur.
