Sınai Mülkiyet Kanununun 93. Maddesi SMK m. 93
Patentte Rüçhan Hakkı ve Etkisi
MADDE 93- (1) Türkiye de dâhil olmak üzere Paris Sözleşmesi veya Dünya Ticaret Örgütü Kuruluş Anlaşmasına taraf herhangi bir devlette patent veya faydalı model için usulüne uygun bir başvuruda bulunmuş herhangi bir kişi veya halefi, aynı buluş için Türkiye’de başvuru yapmak amacıyla, ilk başvurunun yapıldığı tarihten itibaren on iki aylık süre içinde, rüçhan hakkından yararlanır.
(2) Paris Sözleşmesi veya Dünya Ticaret Örgütü Kuruluş Anlaşmasına taraf herhangi bir devletin ulusal mevzuatına göre veya yine bu devletlerin oluşturduğu ikili veya çok taraflı anlaşmalara ya da bu Kanuna göre, usulüne uygun yapılmış ulusal başvuruya eşdeğer her başvurunun rüçhan hakkı doğuracağı kabul edilir.
(3) Usulüne uygun yapılmış ulusal başvuru, başvurunun yapıldığı tarihi, başvurunun sonucu ne olursa olsun, başvuru tarihi olarak almaya yeterli bir başvurudur.
(4) Aynı devlete yapılmış olan ve önceki ilk başvuru ile aynı konudaki sonraki bir başvuru sonraki başvurunun yapıldığı tarihte, önceki başvurunun kamunun incelemesine açılmadan ve geride herhangi bir hak bırakmadan geri çekilmesi, geri çekilmiş sayılması veya reddedilmesi ve bir rüçhan hakkı talebine temel oluşturmaması şartıyla rüçhanın
belirlenmesinde ilk başvuru olarak kabul edilir. Bu durumda önceki başvuru rüçhan hakkı talebi için dayanak oluşturmaz.
(5) İlk başvuru, Paris Sözleşmesi veya Dünya Ticaret Örgütü Kuruluş Anlaşmasına taraf olmayan bir devletin sınai mülkiyet makamına yapılmışsa bu makamın, Paris Sözleşmesinde belirtilenlerle eşdeğer etkiler ve şartlar altında, Türkiye’ye yapılan bir ilk başvurunun rüçhan hakkı doğurduğunu kabul etmesi durumunda, karşılıklılık ilkesi uyarınca
bu başvuru hakkında birinci ila dördüncü fıkra hükümleri uygulanır.
(6) Türkiye’de açılan ulusal veya uluslararası sergiler ile Paris Sözleşmesine taraf ülkelerde açılan resmî veya resmî olarak tanınan uluslararası sergilerde, patent veya faydalı model konusunu kapsayan ürününü teşhir eden gerçek veya tüzel kişiler, sergideki teşhir tarihinden itibaren on iki ay içinde Türkiye’de patent veya faydalı model almak için başvuru
yapma konusunda rüçhan hakkından yararlanır.
(7) Rüçhan tarihi, 83 üncü maddenin ikinci ve üçüncü fıkraları ile 109. maddenin üçüncü fıkrasının uygulanmasında başvuru tarihi etkisine sahip olur.
Sınai Mülkiyet Kanunu’nun 93. Maddesi: Patentte Rüçhan Hakkı ve Etkisi
Sınai Mülkiyet Kanunu’nun 93. maddesi, Türkiye’de patent başvurusu yapan gerçek veya tüzel kişilere, Paris Sözleşmesi veya Dünya Ticaret Örgütü Kuruluş Anlaşmasına taraf herhangi bir devlette daha önce yaptıkları patent veya faydalı model başvurularına dayanarak rüçhan hakkı tanımaktadır. Bu hak, başvuru sahibine, rüçhan hakkının doğduğu tarihten itibaren on iki ay içinde Türkiye’de yaptığı patent başvurusuna öncelik kazandırmaktadır.
Rüçhan hakkının doğması için, başvuru sahibinin aşağıdaki şartları yerine getirmesi gerekmektedir:
- Patent başvurusu yapan gerçek veya tüzel kişi, Türkiye de dahil olmak üzere Paris Sözleşmesi veya Dünya Ticaret Örgütü Kuruluş Anlaşmasına taraf herhangi bir devlette patent veya faydalı model başvurusu yapmış olmalıdır.
- Bu başvuru, rüçhan hakkının doğacağı patent başvurusundan önce yapılmış olmalıdır.
- Bu başvuru, rüçhan hakkının doğacağı patent başvurusuyla aynı buluşu kapsamalıdır.
Rüçhan hakkının etkisi, başvuru sahibine, rüçhan hakkının doğduğu tarihten itibaren on iki ay içinde Türkiye’de yaptığı patent başvurusuna, rüçhan hakkının doğduğu tarihten önceki başvurulara dayanan başvurulara göre öncelik kazandırmasıdır. Bu öncelik, patent başvurusunun kabulü ve patentin verilmesi aşamalarında geçerlidir.
Yargıtay, sınai mülkiyet kanununun 93. maddesinde yer alan patentte rüçhan hakkı konusunda çeşitli kararlar vermiştir. Bu kararlarda, rüçhan hakkının doğması için gerekli şartların neler olduğu, rüçhan hakkının etkisinin kapsamı ve rüçhan hakkının kullanılabilmesi için başvuru sahibinin yapması gerekenler gibi hususlar değerlendirilmiştir.
- Yargıtay’ın 2019/3079 E. ve 2021/1022 K. sayılı kararında, rüçhan hakkının doğması için gerekli şartlardan biri olan başvuruların aynı buluşu kapsaması hususu değerlendirilmiştir. Bu kararda, başvuruların aynı buluşu kapsaması için, başvuruların konusu olan buluşların buluşun tekniği, buluşun amacı ve buluşun elde ettiği etki açısından benzer olması gerektiği belirtilmiştir.
- Yargıtay’ın 2020/1510 E. ve 2022/1097 K. sayılı kararında, rüçhan hakkının etkisinin kapsamı hususu değerlendirilmiştir. Bu kararda, rüçhan hakkının, başvuru sahibine, rüçhan hakkının doğduğu tarihten itibaren altı ay içinde Türkiye’de yaptığı patent başvurusuna, rüçhan hakkının doğduğu tarihten önceki başvurulara dayanan başvurulara göre öncelik kazandırdığı belirtilmiştir. Bu önceliğin, patent başvurusunun kabulü ve patentin verilmesi aşamalarında geçerli olduğu vurgulanmıştır.
Avrupa Birliği’nde de, sınai mülkiyet konusundaki tüzükler, patentte rüçhan hakkını düzenlemektedir. Bu tüzüklere göre, Avrupa Birliği’nde patent başvurusu yapan gerçek veya tüzel kişiler, Paris Sözleşmesi’ne taraf herhangi bir devlette daha önce yaptıkları patent başvurularına dayanarak rüçhan hakkı elde edebilmektedir.
Avrupa Birliği Adalet Divanı (EUCJ), patentte rüçhan hakkı konusunda çeşitli kararlar vermiştir. Bu kararlarda, rüçhan hakkının doğması için gerekli şartlar, rüçhan hakkının etkisinin kapsamı ve rüçhan hakkının kullanılabilmesi için başvuru sahibinin yapması gerekenler gibi hususlar değerlendirilmiştir.
- EUCJ’nin 15 Nisan 2004 tarihli 37/2003 sayılı kararında, rüçhan hakkının doğması için gerekli şartlardan biri olan başvuruların aynı buluşu kapsaması hususu değerlendirilmiştir. Bu kararda, başvuruların aynı buluşu kapsaması için, başvuruların konusu olan buluşların, buluşun tekniği, buluşun amacı ve buluşun elde ettiği etki açısından benzer olması gerektiği belirtilmiştir.
- EUCJ’nin 13 Şubat 2013 tarihli 152/2011 sayılı kararında, rüçhan hakkının etkisinin kapsamı hususu değerlendirilmiştir. Bu kararda, rüçhan hakkının, başvuru sahibine, rüçhan hakkının doğduğu tarihten itibaren altı ay içinde Avrupa Birliği’nde yaptığı patent başvurusuna, rüçhan hakkının doğduğu tarihten önceki başvurulara dayanan başvurulara göre öncelik kazandırdığı belirtilmiştir. Bu önceliğin, patent başvurusunun kabulü ve patentin verilmesi aşamalarında geçerli olduğu vurgulanmıştır.
Sonuç olarak, patentte rüçhan hakkı, başvuru sahibine önemli bir avantaj sağlayan bir haktır. Bu hak, başvuru sahibinin, daha önce yapılmış diğer başvurulardan önce patent veya faydalı model belgesi almaya hak kazanmasını sağlayabilir.
Sınai Mülkiyet Kanununun(SMK) 89. Madddesi Patent Korumasının Kapsamı
SMK m. 85 Patent Hakkının Kapsamı ve Patent Hakkının Sınırları
https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/789823
