Tescilli coğrafi işaretin ve geleneksel ürün adının kullanımı
MADDE 46- (1) Tescilli coğrafi işaretler ve geleneksel ürün adları sicilde belirtilen şartlara uygun olan ürünlerin üretimi veya pazarlamasında faaliyet gösterenler tarafından kullanılır. Bu kişiler, tescil ettirene, coğrafi işaret ve geleneksel ürün adına yönelik üretim ve pazarlama faaliyeti gösterdiklerine dair bildirimde bulunur.
(2) Tescil edilmiş coğrafi işaretin veya geleneksel ürün adının kullanım hakkına sahip olan kişiler, söz konusu coğrafi işaret veya geleneksel ürün adını, amblem ile birlikte ürün veya ambalajı üzerinde kullanır. Coğrafi işaretler bakımından amblemin kullanılması zorunludur.
(3) Ürünün niteliği gereği, amblem ile birlikte coğrafi işaretin veya geleneksel ürün adının ürünün kendisi veya ambalajı üzerinde kullanılamadığı durumlarda, amblem ile tescilli işaret veya ad, kullanım hakkına sahip olanlar tarafından işletmede kolayca görülecek şekilde bulundurulur.
(4) Geleneksel ürün adının amblemsiz kullanımı bu Kanun hükümlerine tabi değildir.
(5) Tescilli coğrafi işaretin ve geleneksel ürün adının kullanımı ile amblem ve amblemin kullanımına ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle belirlenir.
Sınai Mülkiyet Kanunu’nun 46. Maddesi Kapsamında Coğrafi İşaret ve Geleneksel Ürün Adının Kullanımı
Giriş
Sınai Mülkiyet Kanunu’nun 46. maddesi, coğrafi işaret ve geleneksel ürün adının kullanımını düzenlemektedir. Bu maddeye göre, coğrafi işaret ve geleneksel ürün adı, tescil sahibinin izni olmadan kullanılamaz.
Coğrafi işaret, belirli bir yöre, bölge veya ülkeden kaynaklanan, tüm veya esas özelliklerini bu coğrafi alana özgü doğal ve beşerî unsurlardan alan, üretimi, işlenmesi ve diğer işlemlerin tümü bu coğrafi alanın sınırları içinde gerçekleşen ürünleri tanımlayan işarettir.
Geleneksel ürün adı, bir yörede, geleneksel olarak üretilen, belirli bir üne veya itibara sahip olan, üretiminde kullanılan hammaddelerin doğal ve beşerî unsurlardan kaynaklanan özellikleri ile üretim yönteminin belirleyici olduğu ürünleri tanımlayan işarettir.
Coğrafi İşaret ve Geleneksel Ürün Adının Kullanımı
Coğrafi işaret ve geleneksel ürün adı, tescil sahibinin izni olmadan kullanılamaz. Bu izin, yazılı olarak veya sözlü olarak verilebilir. Sözlü olarak verilen izin, daha sonra yazılı olarak teyit edilmelidir.
Coğrafi işaret ve geleneksel ürün adı, tescil sahibinin izniyle kullanılsa bile, aşağıdaki hususlara dikkat edilmelidir:
Coğrafi işaret veya geleneksel ürün adı, tescil edildiği ürün veya hizmetler için kullanılmalıdır.
Coğrafi işaret veya geleneksel ürün adı, tescil edildiği standartlara uygun olarak üretilen ürünler veya hizmetler için kullanılmalıdır.
Coğrafi işaret veya geleneksel ürün adı, yanıltıcı şekilde kullanılmamalıdır.
Yargıtay Kararları
Yargıtay, coğrafi işaret ve geleneksel ürün adı kullanımı ile ilgili olarak birtakım kararlar vermiştir. Bu kararlardan bazıları şunlardır:
- Yargıtay 11. Hukuk Dairesi’nin 2019/8171 E. ve 2020/342 K. sayılı kararı: Bu kararda, coğrafi işaret sahibinin izni olmadan, coğrafi işaretli ürünle karıştırılabilecek şekilde benzer bir ürünün üretilmesi ve pazarlanması haksız rekabet olarak kabul edilmiştir.
- Yargıtay 11. Hukuk Dairesi’nin 2020/1662 E. ve 2021/146 K. sayılı kararı: Bu kararda, coğrafi işaret sahibinin izni olmadan, coğrafi işaretli ürünün özelliklerini taklit eden bir ürünün üretilmesi ve pazarlanması haksız rekabet olarak kabul edilmiştir.
- Yargıtay 11. Hukuk Dairesi’nin 2021/8089 E. ve 2022/192 K. sayılı kararı: Bu kararda, coğrafi işaret sahibinin izni olmadan, coğrafi işaretli ürünün menşeini yanlış gösteren bir ürünün üretilmesi ve pazarlanması haksız rekabet olarak kabul edilmiştir.
- Yargıtay 11. Hukuk Dairesi’nin 2022/1088 E., 2023/423 K. sayılı kararı: Bu kararda, davacının, “Bursa İskender Kebap” geleneksel ürün adı sahibi olduğu ve davalı şirketin, bu adı izinsiz olarak kullandığı ileri sürülmüştür. Mahkeme, davacının iddiasını kabul ederek, davalının kullanımını haksız bulmuştur.
Uygulamadan Örnekler
Coğrafi işaret ve geleneksel ürün adı kullanımı ile ilgili olarak uygulamadan bazı örnekler şunlardır:
Trabzon’da üretilen ve tescil edilen “Trabzon Hurması” ismini taşıyan hurmaların, başka bir yörede üretilmesi ve pazarlanması.
Antep’te üretilen ve tescil edilen “Antep Baklavası” ismini taşıyan baklavaların, başka bir yörede üretilmesi ve pazarlanması.
Bursa’da üretilen ve tescil edilen “Bursa İskender Kebap” ismini taşıyan kebapların, başka bir yörede üretilmesi ve pazarlanması.
Sonuç
Coğrafi işaret ve geleneksel ürün adı, tüketiciler tarafından belirli bir ürün veya hizmetle özdeşleştirilen işaretlerdir. Bu işaretlerin kullanımı, tescil sahibinin izni olmadan yapılamaz. Coğrafi işaret ve geleneksel ürün adı kullanımı ile ilgili olarak, yargıtay kararları ve uygulamadan örnekler dikkate alınarak hareket edilmesi önemlidir.
SMK m. 44 Coğrafi işaret korumasının elde edilmesi ve tescilden doğan hakların kapsamı
