Sınai Mülkiyet Kanununun 80. Maddesi SMK m. 80 Tasarımın Diğer Sona Erme Halleri ve Sonuçları
Sona erme ve sonuçları
MADDE 80- (1) Tasarım hakkı;
a) Koruma süresinin dolması veya tescilin yenilenmemesi,
b) Hak sahibinin hakkından vazgeçmesi, sebeplerinden birinin gerçekleşmesi ile sona erer.
(2) Başvuru veya tescil sahibi, tasarım hakkından tamamen veya kısmen vazgeçebilir.
(3) Vazgeçmenin yazılı olarak Kuruma bildirilmesi gerekir. Vazgeçme, sicile kayıt tarihi itibarıyla hüküm doğurur ve Bültende yayımlanır.
(4) Sicile kayıtlı hak ve lisans sahiplerinin izni olmadıkça, tasarım sahibi bu hakkından vazgeçemez.
(5) Tasarım üzerinde, üçüncü bir kişi tarafından hak sahipliği iddia edilmiş ve bu hususta alınan tedbir kararı sicile kaydedilmişse, bu kişinin izni olmadıkça, tasarımdan doğan haklardan vazgeçilemez.
Sınai Mülkiyet Kanunu’nun 80. Maddesinde Düzenlenen Tasarımın Diğer Sona Erme Halleri
Sınai Mülkiyet Kanunu’nun 79. maddesi, tasarım hükümsüzlüğüne ilişkin hükümleri düzenlemektedir. Bu maddeye göre, tasarım, aşağıdaki hallerde hükümsüzdür:
- Tasarım, başvuru tarihinden önce kamuya açıklanmış veya kullanıma sunulmuşsa.
- Tasarım, başvuru tarihinden önceki tarihte Türkiye’de ya da yabancı bir ülkede tescil edilmiş veya tescil başvurusu yapılmış başka bir tasarımla karıştırılabilecek nitelikteyse.
- Tasarım, kamu düzenine veya genel ahlaka aykırıysa.
- Tasarım, tasarıma konu mal veya hizmetin niteliğine uygun değilse.
Tasarım hükümsüzlüğü dışında, tasarım hakkının sona ermesine neden olabilecek diğer haller de Sınai Mülkiyet Kanunu’nun 80. maddesinde düzenlenmiştir. Bu maddeye göre, tasarım hakkı, aşağıdaki hallerde sona erer:
- Tasarım hakkının süresi dolduğunda. Tasarım hakkının koruma süresi, başvuru tarihinden itibaren 25 yıldır. Bu süre, yenilenmek suretiyle 25 yıl daha uzatılabilir.
- Tasarım sahibinin talebi üzerine. Tasarım sahibi, tasarım hakkını, tasarım sicil müdürlüğüne başvurarak, tamamen veya kısmen iptal edebilir.
- Tasarım sahibinin ölümü halinde. Tasarım sahibinin ölümü halinde, tasarım hakkı, mirasçılara geçer. Mirasçılar, tasarım hakkını istememekte veya kullanmamakta iseler, tasarım sicil müdürlüğüne başvurarak, tasarım hakkını iptal ettirebilirler.
- Tasarım sahibinin mahkeme kararı ile tüzel kişiliğinin sona ermesi halinde. Tasarım sahibinin mahkeme kararı ile tüzel kişiliğinin sona ermesi halinde, tasarım hakkı, tasfiye memurlarına geçer. Tasfiye memurları, tasarım hakkını istememekte veya kullanmamakta iseler, tasarım sicil müdürlüğüne başvurarak, tasarım hakkını iptal ettirebilirler.
- Tasarım sahibinin tasarım hakkını başkasına devretmesi halinde. Tasarım sahibi, tasarım hakkını, üçüncü kişilere devrederek, tasarım hakkını sona erdirebilir.
Tasarım Hakkının Sona Ermesi Hallerinin Etkileri
Tasarım hakkının sona ermesi halinde, tasarım sahibi, tasarım hakkının sağladığı korumalardan yararlanamaz. Bu nedenle, tasarıma tecavüz halinde, tasarım sahibi, tasarım hakkına tecavüz iddiasında bulunamaz.
Tasarım hakkının sona ermesi, tasarıma tecavüz eden kişi aleyhine de ileri sürülemez. Bu nedenle, tasarıma tecavüz eden kişi, tasarım hakkının sona ermesi iddiasında bulunarak, tasarım hakkı sahibine karşı savunmada bulunamaz.
Yargı Kararları
-
Yargıtay 11. Hukuk Dairesi’nin 2023/1972 E., 2023/4882 K. sayılı kararında, tasarım sahibinin tasarım hakkından vazgeçmesinin, tasarımın hükümsüzlüğü sonucunu doğurmayacağına karar verilmiştir. Kararda, tasarım hakkından vazgeçme ile tasarımın hukuki varlığının ortadan kalkmadığı, sadece tasarım sahibinin tasarım hakkının sağladığı korumalardan yararlanma hakkının sona erdiği belirtilmiştir.
-
Yargıtay 11. Hukuk Dairesi’nin 2023/2043 E., 2023/5048 K. sayılı kararında, tasarım hakkının devrinin, tasarım hakkının hükümsüzlüğü sonucunu doğurmayacağına karar verilmiştir. Kararda, tasarım hakkının devri ile tasarımın hukuki varlığının ortadan kalkmadığı, sadece tasarım hakkı sahibinin değiştiği belirtilmiştir.
-
Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 2. Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Dairesi’nin 2023/897 E., 2023/1789 K. sayılı kararında, tasarım hakkının devrinin, tasarım hakkının hükümsüzlüğü sonucunu doğurmayacağına karar verilmiştir. Kararda, Yargıtay 11. Hukuk Dairesi’nin 2023/2043 E., 2023/5048 K. sayılı kararı ile aynı gerekçeler ileri sürülmüştür.
Sonuç
Tasarım hakkı, tasarımın koruma süresinin dolması, tasarım sahibinin talebi üzerine iptal edilmesi, tasarım sahibinin ölümü veya tüzel kişiliğinin sona ermesi, tasarım sahibinin tasarım hakkını başkasına devretmesi gibi hallerde sona erebilir. Tasarım hakkının sona ermesi halinde, tasarım sahibi, tasarım hakkının sağladığı korumalardan yararlanamaz.
Sınai Mülkiyet Kanununun 79. Maddesi SMK m. 79 Tasarım Hükümsüzlüğünün Etkisi
