Yeni yönetmelikle TR uzantılı alan adlarının yönetim ve tahsisine ilişkin her türlü yetki ODTÜ’den BKT’ya geçmiş oldu(https://www.mevzuat.gov.tr/File/GeneratePdf?mevzuatNo=14416&mevzuatTur=KurumVeKurulusYonetmeligi&mevzuatTertip=5).
NİC.TR adlı platformun tamamen kapanmasıyla “Ağ Bilgi Sistemi” TRABİS faaliyete geçti.https://www.trabis.gov.tr/
TRABİS “tr” uzantılı alan adlarının merkezi veri tabanı ile alakalı işlemlerinin yapıldığı yeni platformun adıdır. TR uzantılı başvuru işlemleri yetkili kılınan KAYIT KURULUŞLARI aracılığıyla TRABİS’e yapılacaktır(Yönetmelik md. 16).
Kayıt kuruluşu
MADDE 16 – (1) Kurum, KK’ların taşıması gereken nitelikleri, uyması gereken kuralları ve diğer hususları tespit eder ve bunları internet sitesinden ve gerek olduğu hallerde diğer uygun araçlarla kamuoyuna duyurur.
(2) KK olmak isteyen taraflar Kurum’a başvuruda bulunurlar. Kurum tarafından gereklişartları taşıdığı tespit edilen taraflara KK olarak faaliyette bulunabilmelerini teminen faaliyet belgesi düzenlenir.
Kayıt kuruluşlarının yükümlülükleri
MADDE 17 – (1) KK’lar;
a) İlgili mevzuata uymakla,
b) Kullandıkları cihaz ve sistemler ile sundukları hizmetlerin erişilebilirliğini, güvenliğini, güvenilirliğini, bütünlüğünü sağlamakla,
c) Sundukları hizmetlerin kalitesi ve sürekliliği ile ilgili bir aksamanın yaşanmamasını sağlamakla ve bunun için yeterli sayıda nitelikli personel
çalıştırmak ve gerekli teknik donanıma sahip olmakla,
ç) Kişilere sundukları hizmetlere 7 gün 24 saat eşit erişim imkânısağlamakla,
d) Alan adı başvurusu ve diğer işlemler sırasında kişilerden tam ve doğru bilgiler almakla; bu bilgilerin güvenliğini ve gizliliğini sağlamakla; bu
bilgileri güncellemekle,asgari yıllık olarak teyit etmekle, bilgi değişikliklerini TRABİS üzerinden Kuruma derhal bildirmekle, bu bilgileri Kurum ve yasal
olarak yetkili kılınan taraflar haricinde hiçbir tarafa vermemekle ve alınma amaçları dışında kullanmamakla,
e) Kendilerine yapılan alan adına ilişkin tahsis, yenileme, iptal gibi talepleri gerçek zamanlı ve TRABİS’te uygulanan yazılım standartlarına uygun
olarak TRABİS’e iletmekle,
f) TRABİS üzerinden yürüttükleri alan adına ilişkin işlemleri yerine getirirken gerekli özeni göstermekle,
g) Kendilerinden hizmet alan ve almak isteyen kişileri; alan adına ilişkin başvuru, tahsis, yenileme, iptal, transfer gibi işlemlerle ilgili olarak
bilgilendirmekle,
ğ) Rehberlik hizmetine kendi İnternet siteleri üzerinden ücretsiz erişim imkânı sağlamakla,
h) Alan adı ile ilgili işlemler dolayısıyla elde ettiği bilgi ve belgeleri alan adının kullanımının herhangi bir nedenle sona ermesinden itibaren en az 10
yılsüre ile saklamakla,
ı) Faaliyetleri sona ereceği zaman KK’lar arası transfer işlemleri çerçevesinde gerekenleri yapmakla ve elindeki ilgili bilgi ve belgeleri Kuruma
tam ve doğru olarak zamanında teslim etmekle,
i) Her yıl Mart ayı sonuna kadar bir önceki yıla ait faaliyet raporunu Kuruma sunmakla,
j) Tanıtıcı bilgilerini, ilgili mevzuatı ve başvuru formunun örneğini kendisine ait “.tr” uzantılıalan adına sahip İnternet sitesinde ilgili tarafların ulaşabileceği şekilde ve güncel olarak bulundurmakla,
k) (Ek:RG-20/4/2021-31460) TRABİS’e entegre olan sistemlerini ve yedeklerini Türkiye Cumhuriyeti sınırları içinde bulundurmakla,
l) (Ek:RG-20/4/2021-31460) Alan adı ihtilaflarına ilişkin kendisine iletilen mahkeme kararları ile UÇHS’nin kendisine ilettiği ihtilafa konu olan alan adlarına ilişkin hakem veya hakem heyeti kararlarının gereğini yerine getirmekle,
yükümlüdür.
Protokol “tr”nin yönetiminin NIC.TR’den BTK’ya devrini sağlamanın yanında özellikle alan adlarının alınması, satışı/devri/kiralanması, alan adları ile alakalı uyuşmazlıkların çözümü konularında önemli değişiklikler getirdi.
Öncelikle gov.tr, av.tr, dr.tr gibi belgesiz verilmesi halinde yanılmaya ya da kamu düzeni açısından ciddi sonuçlara yol açacak web siteleri dışındaki org.tr, net.tr ve tabii ki en geneli com.tr alan adları belge olmadan ilk gelen alır kuralı gereği alınabilecektir.
Bunun dışında yeni yönetmelik öncekinden farklı olarak alan adının satışı, kiralanması, devrine de imkan sağlamaktadır. Gerçekten de bir sermaye olan, marka, patent gibi bir nevi bir fikri hak olan alan adının kiralanması, satılması, devri isabetli bir değişiklik olmuştur. Önceki dönemde alan adı değişikliği sadece sahip değişikliğinin gerçekleşmesi halinde yapılabiliyordu. Yeni dönemde ise marka/patent belgesinin devri, şirket birleşme ve devralmaları da alan adı devri talebine temel yapılabilmektedir.
Satış ve devir
MADDE 13 – (1) Alan adlarısatılabilir veya devredilebilir.
(2) Satış veya devir işleminin gerçekleşmesi için hizmet alınan KK’nın İnternet sitesinde yer alan ilgili formun tam ve doğru olarak doldurulması
gerekir. KK’nın, TRABİS üzerinden gerekli işlemleri tamamlaması halinde alan adının satışı veya devir işlemi doğrultusunda ilgilialan adı sahibi
değişikliği gerçekleştirilir.
(3) Gerçek kişilerin ölüm, gaiplik, gaiplik karinesi gibi durumlarında alan adı yasal mirasçılara devredilebilir.
(4) Satılan veya devredilen alan adının kullanım süresi değişmez
Getirilen önemli değişikliklerden bir diğeri de yenileme ücretinin yatırılmaması durumunda kullanımın durdurulması süresinin değiştirilmesidir. Eski sistemde yenileme süresinin geçmesinden sonra 3 ay içinde alan adı yenilemesi yapılabilirken yeni sistemde iki ay içinde yapılabilmektedir.
Yenileme
MADDE 9 – (1) KK, alan adının tahsis süresinin bitmesine asgari üç ay kala alan adı sahibini asgari elektronik posta yoluyla bilgilendirir ve alan adı sahibinden yenileme işlemini gerçekleştirmesini talep eder.
(2) Sahip olduğu alan adının tahsisini yenilemek isteyen kişi, (Mülga ibare:RG-20/4/2021-31460) alan adının tahsisini yenilemek üzere bu Yönetmeliğin 7. maddesinin ilgili hükümleri çerçevesinde başvuruda bulunur. Bu talep doğrultusunda KK’nın TRABİS üzerinden gerekli işlemleri tamamlamasını ve yenileme ücretini ödemesini müteakip alan adı tahsisi yenilenir.
(3) Tahsis süresinin sonuna kadar yenileme işlemi tamamlanmayan alan adının kullanımı iki ay süre ile durdurulur. Bu süre içinde alan adı sahibinin başvurusu üzerine alan adı tahsis işlemi yenilenir. Aksi halde alan adı yeniden tahsise açılır.
(4) (Değişik:RG-20/4/2021-31460) Yenileme sonrası tahsis süresi beş yılıaşamaz. Sahip olunan alan adının tahsisi bu madde çerçevesinde
yenilenebilir
Yönetmelik ile Alan Adları konusunda en önemli gördüğümüz değişiklik uyuşmazlık çözümü konusundadır. Zira daha önce alan adlarının usulsüz alındığı hususunda ODTÜ NİC.TR’ye yapılan başvurularda NİC.TR İnternetin hızlı yapısına ve engelleri aşma konusundaki yaratıcı çözümleri karşısında prosedürlü ve masraflı mahkemeleri işaret etmekte, tedbir kararı istemekteydi. Ancek yeni sistemde WIPO bünyesindeki ICANN’a çok benzer bir sistem getirilmiştir.
İptal
MADDE 11 – (1) Alan adı tahsisi aşağıda belirtilen durumlarda alan adı sahibi ve ilgili KK bilgilendirilerek TRABİS vasıtasıyla iptal edilir:
a) Alan adı sahibinin verdiği bilgilerin tam ve/veya doğru olmadığının tespit edilmesi,
b) Alan adının tahsise kapalı adlar listesine alınması,
c) Alan adı tahsisinin iptali ile ilgili UÇHS tarafından Kuruma iletilen hakem ya da hakem heyeti kararının bulunması ve kararın uygulanması için Kurum tarafından belirlenen gerekli şartların mevcut olması,
ç) Alan adı tahsisinin iptaline yönelik bir mahkeme kararının bulunması.
(2) (Ek:RG-20/4/2021-31460) Belgeli tahsis edilen alt alan adları için başvuru esnasında sunulan bilgi ve/veya belgelerin geçerliliğini
yitirdiğinin tespit edilmesi durumunda Kurum ilgili alan adı tahsisini iptal edebilir.
Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Mekanizması
MADDE 23 – (1) Alan adları ile ilgili ihtilaflar alternatif olarak UÇHS’ler tarafından işletilen uyuşmazlık çözüm mekanizması vasıtasıyla
çözülür. Uyuşmazlık çözüm mekanizmasının işletilmesine ilişkin usul ve esaslar Kurum tarafından düzenlenir.
Uyuşmazlık çözüm hizmet sağlayıcı
MADDE 24 – (1) Kurum, UÇHS’lerin taşıması gereken asgari nitelikleri, uyması gereken kuralları ve diğer hususları tespit eder ve bunları
internet sitesinden ve gerek olduğu hallerde diğer uygun araçlarla kamuoyuna duyurur.
(2) UÇHS olmak isteyen taraflar Kurum’a başvuruda bulunurlar. Kurum tarafından gerekli şartları taşıdığı tespit edilen taraflara UÇHS olarak faaliyette bulunabilmelerini teminen faaliyet belgesi düzenlenir. (Ek cümle:RG-20/4/2021-31460) Kurum, İnternet alan adlarına ilişkin pazar
koşulları, uyuşmazlık sayıları gibi hususları dikkate alarak faaliyet gösterecek UÇHS sayısına üst sınır getirebilir.
(3) UÇHS’lerin, ihtilafların çözümü sürecini başarıyla yönetebilecek, idari ve teknik yetkinliği haiz olmaları ve olası ihtilaf konularında uzman
yeterlisayıda hakemi listelerinde bulundurabilmeleri gerekir.
(4) Bu Yönetmelik veya Kurum tarafından belirlenen düzenlemeler çerçevesinde görev ve yükümlülüklerini yerine getirmeyen veya UÇHS
olmak için aranan asgari nitelikleri kaybeden UÇHS’ler hakkında faaliyetlerine son vermek de dahil olmak üzere Kurum tarafından gerekli tedbirler
alınır.
(5) UÇHS’ler en az bir ay önceden Kuruma bildirimde bulunmaları halinde ve hakemleriaracılığıyla yürütmekte oldukları uyuşmazlık çözüm süreçlerini karara bağlamak şartıyla faaliyetlerine son verebilirler. UÇHS’ler faaliyetlerine son vermeleri dolayısıyla sebep oldukları zararlardan sorumludurlar.
Uyuşmazlık çözüm mekanizmasına başvuru
MADDE 25 – (1) Uyuşmazlık çözüm mekanizmasına başvuru için;
a) İhtilaf konusu alan adının, sahip olunan ya da ticarette kullanılan marka, ticaret unvanı, işletme adı ya da diğer tanıtıcı işaretlerle benzer ya da aynı olması ve
b) Alan adını tahsis ettiren tarafın bu alan adı ile ilgili yasal bir hakkı ya da bağlantısının olmaması ve
c) Bu alan adının alan adı sahibi tarafından kötü niyetle tahsis ettirilmesi veya kullanılması gerekmektedir.
(2) Bu maddenin birinci fıkrasında yer alan üç şartın birlikte sağlandığını iddia eden şikâyetçi, uyuşmazlığın çözümü için UÇHS’lerden birini tercih ederek başvurusunu yapar. Şikâyetçi başvuruda bulunduğu UÇHS’nin kendisine kesin bir karar bildirmesine kadar aynı hususta başka bir UÇHS’ye başvuruda bulunamaz.
Hakemler
MADDE 26 – (1) UÇHS’lerin listelerinde yer alacak hakemlerin fikri mülkiyet hakları hukuku, marka hukuku, ticaret hukuku veya bilişim hukuku alanlarında uzman olması gerekir.
(2) Hakemler, uyuşmazlık konusu alan adına ve taraflarına ilişkin bağımsızlık ve tarafsızlıklarını gösterir yazılı beyanlarını UÇHS’ye sunmalarını müteakip çalışmaya başlarlar.
(3) Hakemlerin çalışmalarını kendilerine iletilen bilgi, belge ve delillerden oluşan dosya üzerinden yapmalarıesas olup, gerek görülmedikçe, taraflar şahsen dinlenmez.
Kararın alınması
MADDE 27 – (1) Hakem veya hakem heyeti, ilgili mevzuat, içtihatlar ve yargı kararlarını da göz önüne alarak, şikâyetçi tarafın talebi doğrultusunda alan adlarının iptaline, şikâyetçi tarafa devrine veya şikâyetçi tarafın talebinin reddine karar verir. Hakem kurulunun kararları basit çoğunlukla alınır,çekimser oy kullanılamaz.
(2) (Değişik:RG-20/4/2021-31460) UÇHS, kendisine iletilen kararı bir gün içinde Kuruma, şikâyetle ilgili taraflara ve ilgili KK’lara bildirir ve İnternet sitesinde yayımlar.
UÇHS’nin işleyişine ilişkin detaylar BTK tarafından düzenlenen İnternet Alan Adları ile İlgili Uyuşmazlık Çözüm Mekanizmasının İşletilmesine ve Uyuşmazlık Çözüm Hizmet Sağlayıcılara İlişkin Tebliğ ile öngörülmüştür. https://www.btk.gov.tr/uploads/undefined/ucm.
Son tahlilde, yeni sistem ile sistemde yaşanan aksaklıklar ile internetin hızına uygun bir yapı yaratılmaya çalışılmış olmakla birlikte ICANN gibi iyi bir işleyişin sağlanması aynı Fikri Sınai Haklar Mahkemeleri’nin kuruluşu sürecinde olduğu gibi hem yetişmiş elemanlara hem de belli bir birikimin oluşturulmasına bağlıdır. Bu nedenle hakemlerin ve bu alanda çalışacak hukukçuların yılların tecrübesi ile bu birikime sahip ICANN’ın kararlarını dikkatle takip ederek dosyalarına yansıtmaları büyük önem taşımaktadır.
