Sınai Mülkiyet Kanununun 116. Maddesi SMK 116
Hizmet Buluşu İçin Patent Başvurusu Yapılması
MADDE 116- (1) İşveren, kendisine bildirimi yapılan hizmet buluşu için tam hak talebinde bulunmuşsa patent verilmesi amacıyla ilk başvuruyu Kuruma yapmakla yükümlüdür. Ancak işveren, işletme menfaatleri gerektiriyorsa, patent başvurusu yapmaktan kaçınabilir. İkinci fıkra hükmü saklı kalmak kaydıyla, başvuru yapmaktan kaçınılması durumunda, buluş için işverenin ödemesi gereken bedelin hesaplanmasında, patent alınmamasından kaynaklanan çalışan aleyhine muhtemel ekonomik kayıplar göz önünde tutulur.
(2) İşverenin hizmet buluşu için Kuruma ilk başvuru yükümlülüğü;
a) Hizmet buluşunun serbest buluş niteliği kazanması,
b) Çalışanın, buluşu için başvuru yapılmamasına rıza göstermesi,
c) İşletme sırlarının korunmasının başvuru yapmamayı gerektirmesi,
hâllerinden en az birinin gerçekleşmesiyle ortadan kalkar.
(3) Hizmet buluşu serbest buluş niteliği kazanmışsa, çalışan bizzat başvuru yapma hakkına sahiptir.
(4) İşveren, tam hak talebinde bulunmuş olduğu hizmet buluşu için başvuruda bulunmaz ve çalışanın belirleyeceği süre içinde de başvuruyu yapmazsa, buluş serbest buluş niteliği kazanır.
(5) İşveren, hizmet buluşu için tam hak talebinde bulunmuşsa, söz konusu buluşun yabancı bir ülkede de korunması için başvuruda bulunabilir.
Sınai Mülkiyet Kanunu’nun 116. maddesi, iÅŸverenin hizmet buluÅŸu için patent baÅŸvurusu yapma yükümlülüğünü düzenlemektedir. Bu madde, çalışanın buluÅŸtan hak elde etme hakkını güçlendirmek ve iÅŸverenin haklı menfaatlerini korumak amacıyla getirilmiÅŸtir.
Alt maddelerin tek tek yorumlanması
-
Maddenin birinci fıkrası: İşveren, kendisine bildirimi yapılan hizmet buluşu için tam hak talebinde bulunmuşsa, patent verilmesi amacıyla ilk başvuruyu Kuruma yapmakla yükümlüdür. Bu yükümlülüğün amacı, çalışanın buluşunun patent koruması altında olmasını ve çalışanın buluştan hak elde etmesini sağlamaktır.
-
Maddenin ikinci fıkrası: İşverenin hizmet buluşu için Kuruma ilk başvuru yükümlülüğü, aşağıdaki hallerden en az birinin gerçekleşmesiyle ortadan kalkar:
- Hizmet buluşunun serbest buluş niteliği kazanması: İşverenin tam hak talebinde bulunmadığı veya tam hak talebinde bulunduğu halde başvuru yapmadığı buluşlar, serbest buluş niteliği kazanır. Bu durumda, çalışan buluştan hak elde etmek için bizzat başvuru yapabilir.
- Çalışanın, buluşu için başvuru yapılmamasına rıza göstermesi: Çalışan, buluşunun patent koruması altında olmasını istememesi durumunda, bu hususu işverene bildirerek başvuru yapılmamasına rıza gösterebilir.
- İşletme sırlarının korunmasının başvuru yapmamayı gerektirmesi: Buluşun patent alınması halinde işletmenin gizli bilgilerinin ifşa edilebileceği durumlarda, işveren başvuru yapmamayı tercih edebilir.
-
Maddenin üçüncü fıkrası: Hizmet buluşu serbest buluş niteliği kazanmışsa, çalışan bizzat başvuru yapma hakkına sahiptir. Bu hak, çalışanın buluştan hak elde etme hakkını güçlendirmek amacıyla getirilmiştir.
-
Maddenin dördüncü fıkrası: İşveren, tam hak talebinde bulunmuş olduğu hizmet buluşu için başvuruda bulunmaz ve çalışanın belirleyeceği süre içinde de başvuruyu yapmazsa, buluş serbest buluş niteliği kazanır. Bu düzenleme, işverenin başvuru yapma yükümlülüğünün bir yaptırımı olarak getirilmiştir.
-
Maddenin beşinci fıkrası: İşveren, hizmet buluşu için tam hak talebinde bulunmuşsa, söz konusu buluşun yabancı bir ülkede de korunması için başvuruda bulunabilir. Bu düzenleme, işverenin buluşun uluslararası düzeyde korunmasını sağlamak amacıyla getirilmiştir.
-
Maddenin altıncı fıkrası: İşveren, çalışanın talebi üzerine, patent almak istemediği yabancı ülkeler için buluşu serbest bırakmak ve bu ülkelerde çalışana patent almak için talepte bulunma imkânını sağlaması yükümlülüğünü düzenlemektedir. Bu düzenleme, çalışanın buluştan hak elde etme hakkını güçlendirmek amacıyla getirilmiştir.
-
Maddenin yedinci fıkrası: İşveren, çalışanın yabancı ülkelerde patent alabilmesi amacıyla buluşu serbest bırakırken, bu ülkelerde uygun bir ücret karşılığında buluşu kullanabilmek için inhisari olmayan nitelikte bir kullanım hakkını saklı tutma ve saklı tuttuğu bu hakkından doğan menfaatlerine zarar verilmemesini talep etme hakkına sahiptir. Bu düzenleme, işverenin haklı menfaatlerini korumak amacıyla getirilmiştir.
Sonuç
Sınai Mülkiyet Kanunu’nun 116. maddesi, iÅŸverenin hizmet buluÅŸu için patent baÅŸvurusu yapma yükümlülüğünü düzenleyen önemli bir maddedir. Bu madde, çalışanın buluÅŸtan hak elde etme hakkını güçlendirmek ve iÅŸverenin haklı menfaatlerini korumak amacıyla getirilmiÅŸtir.
Sınai Mülkiyet Kanununun(SMK) 110. Maddesi Patent Başvurularında Hak Sahipliği
Sınai Mülkiyet Kanununun(SMK) 109. Maddesi Patent İsteme Hakkı
Pingback: Sınai Mülkiyet Kanununun(SMK) 122. Maddesi Kamu Destekli Buluşlar - Emre Kurt Blog