Sınai Mülkiyet Kanunu(SMK) Madde 152
Hakkın Tüketilmesi
SMK MADDE 152
- Sınai mülkiyet hakkı korumasına konu ürünlerin, hak sahibi veya onun izni ile üçüncü kişiler tarafından piyasaya sunulmasından sonra bu ürünlerle ilgili fiiller hakkın kapsamı dışında kalır.
- Marka sahibi, birinci fıkra hükmü kapsamına giren ürünlerin üçüncü kişiler tarafından değiştirilerek veya kötüleştirilerek ticari amaçlı kullanılmasını önleme hakkına sahiptir.
Sınai Mülkiyet Kanunu Madde 152 Detaylı İnceleme
Sınai Mülkiyet Kanunu’nun 152. maddesi, tükenme ilkesi olarak da bilinen ve sınai mülkiyet hakkı korumasına konu ürünlerin piyasaya arzından sonra hak sahibinin yetkilerinin sınırlandırılmasını düzenleyen bir hükümdür. Bu makalede, maddeyi detaylı bir şekilde inceleyerek, kapsamını, istisnalarını ve uygulamadaki etkilerini analiz edeceğiz.
1. Madde 152’nin Hükmü:
Madde 152’nin ilk fıkrası, sınai mülkiyet hakkı (patent, faydalı model, tasarım, marka) korumasına konu ürünlerin, hak sahibi veya onun izni ile üçüncü kişiler tarafından piyasaya sunulmasından sonra bu ürünlerle ilgili fiillerin hakkın kapsamı dışında kaldığını belirtmektedir. Bu, hak sahibinin, piyasaya arz edilen ürünler üzerinde satış, dağıtım, ithalat, ihracat gibi işlemleri yapma yetkisini kaybettiği anlamına gelir.
2. Tükenme İlkesinin Gerekçesi:
Tükenme ilkesi, birden fazla temel gerekçeye dayanmaktadır:
- Rekabetin teşviki: Piyasaya arz edilen ürünler üzerinde hak sahibinin mutlak yetkisinin devam etmesi, rekabeti sınırlayabilir ve tüketicilerin dezavantajına yol açabilir. Tükenme ilkesi, üçüncü kişilerin piyasaya girişini kolaylaştırarak rekabeti teşvik etmeyi amaçlamaktadır.
- Mal ve hizmetlerin serbest dolaşımı: Sınai mülkiyet haklarının sınırsız bir şekilde korunması, malların ve hizmetlerin serbest dolaşımını engelleyebilir. Tükenme ilkesi, malların ve hizmetlerin farklı ülkeler arasında serbestçe dolaşmasını sağlayarak ticareti teşvik etmeyi amaçlamaktadır.
- Tüketicilerin korunması: Tüketicilerin, piyasaya arz edilen ürünlere ilişkin fiyat ve seçenek çeşitliliğinden faydalanabilmeleri için tükenme ilkesi gereklidir.
3. Madde 152’nin İstisnaları:
Madde 152’nin ikinci fıkrası, marka sahibi için bir istisna hüküm getirmiştir. Buna göre, marka sahibi, birinci fıkra kapsamına giren ürünlerin üçüncü kişiler tarafından değiştirilerek veya kötüleştirilerek ticari amaçlı kullanılmasını önleme hakkına sahiptir. Bu istisnanın amacı, markanın itibarının korunması ve tüketicilerin aldatılmasının önlenmesidir.
4. Madde 152’nin Uygulamadaki Etkileri:
Madde 152’nin uygulamadaki etkileri şunlardır:
- Paralel ithalat: Ürünlerin hak sahibi tarafından belirlenen bölgeden farklı bir bölgede satılmasına olanak tanır.
- Yıpranmış ürünlerin satışı: Hak sahibinin izni olmadan yıpranmış veya kullanılmış ürünlerin satılmasına olanak tanır.
- Ürünlerin yeniden tasarlanması: Ürünlerin üçüncü kişiler tarafından yeniden tasarlanmasına ve satılmasına olanak tanır.
5. Sonuç:
Sınai Mülkiyet Kanunu Madde 152, sınai mülkiyet haklarının korunması ile rekabetin teşviki ve tüketicilerin korunması arasında bir denge kurmayı amaçlamaktadır. Madde 152’nin detaylı bir şekilde incelenmesi, bu dengeyi ve uygulamadaki etkilerini daha iyi anlamamıza yardımcı olmaktadır.
SMK’ye Göre Marka Hakının Tükenmesi ve Paralel İthalat
Paralel İhtalatın Rekabet Kanunu’na Aykırılık Yaratacak Şekilde Engellenmesi; SESA KARARI
Gri Piyasa ve Marka Hakkının Tükenmesi
