Sınai Mülkiyet Kanununun 77. Maddesi Tasarım Hükümsüzlüğü SMK m. 77 Tasarım Hükümsüzlüğü
Hükümsüzlük hâlleri
MADDE 77- (1) Aşağıdaki hâllerde tasarımın hükümsüz sayılmasına mahkeme tarafından karar verilir:
a) 55. maddenin birinci ve ikinci fıkralarında yer alan tanımlara uygun olmadığı, 56. ve 57. maddelerde belirtilen şartları taşımadığı, 58. maddenin dördüncü fıkrası ve 64. maddenin altıncı fıkrasının (c) bendi kapsamında olduğu, başvurunun kötüniyetle yapıldığı ve bir fikri mülkiyet hakkının yetkisiz kullanımını içerdiği ispat edilmişse.
b) Hak sahipliğinin başka kişiye veya kişilere ait olduğu ispat edilmişse.
c) Sonradan kamuya açıklanan aynı veya benzer nitelikteki bir tasarımın başvuru tarihi, tescilli bir tasarımın başvuru tarihinden önce ise.
(2) 64. maddenin altıncı fıkrasının (b) ve (ç) bentleri ile fikri mülkiyet haklarının yetkisiz kullanımı gerekçesiyle tasarımın bir kısmına ilişkin hükümsüzlük talebinin kabul edilmesi hâlinde, o kısmın tescili hükümsüz kılınır. Kısmi hükümsüzlük sonucunda tescilin devamı için, kalan kısmın koruma şartlarını sağlaması ve tasarım kimliğini muhafaza etmesi
şarttır.
Sınai Mülkiyet Kanunu’nun 77. Maddesinde Tasarım Hükümsüzlük Halleri
Sınai Mülkiyet Kanunu’nun 77. maddesi, tasarım hükümsüzlük hallerini düzenlemektedir.
Tasarım hükümsüzlüğünün nedenleri, aşağıdaki gibi sıralanabilir:
Sınai Mülkiyet Kanunu’nun 77. maddesi, tasarım hükümsüzlüğünün hallerini düzenlemektedir. Bu maddeye göre, tasarım, aşağıdaki hallerde hükümsüzdür:
- Tasarım, başvuru tarihinden önce kamuya açıklanmış veya kullanıma sunulmuşsa.
- Tasarım, başvuru tarihinden önceki tarihte Türkiye’de ya da yabancı bir ülkede tescil edilmiş veya tescil başvurusu yapılmış başka bir tasarımla karıştırılabilecek nitelikteyse.
- Tasarım, kamu düzenine veya genel ahlaka aykırıysa.
Tasarım Hükümsüzlüğünün Sonuçları
Tasarım hükümsüzlüğü halinde, tasarım hakkı hükümsüz hale gelir. Bu durumda, tasarım sahibi, tasarım hakkının sağladığı korumalardan yararlanamaz.
Yargı Kararları
Yargıtay, tasarım hükümsüzlüğü konusunda birçok karar vermiştir. Bu kararlarda, tasarım hükümsüzlüğünün koşullarının değerlendirilmesi konusunda önemli açıklamalar yapılmıştır.
Örneğin, Yargıtay 11. Hukuk Dairesi’nin 2023/2043 E., 2023/5048 K. sayılı kararında, tasarımın tescil şartını taşımadığı gerekçesiyle tasarım hükümsüzlüğüne karar verilmiştir. Kararda, tasarımın, başvuru tarihinden önceki tarihte tescil edilmiş başka bir tasarımla aynı olduğu, bu nedenle tescil şartını taşımadığı belirtilmiştir.
Yine, Yargıtay 11. Hukuk Dairesi’nin 2023/1972 E., 2023/4882 K. sayılı kararında, tasarımın ayırt edici nitelikler taşımadığı gerekçesiyle tasarım hükümsüzlüğüne karar verilmiştir. Kararda, tasarımın, başvuru tarihinden önceki tarihte tescil edilmiş başka bir tasarımın ayırt edici özelliklerini içerdiği, bu nedenle ayırt edici nitelikler taşımadığı belirtilmiştir.
Sonuç
Sınai Mülkiyet Kanunu’nun 77. maddesi, tasarım hükümsüzlük hallerini düzenlemektedir. Tasarım hükümsüzlüğü, tasarım hakkının hükümsüz hale gelmesine neden olan bir durumdur. Tasarım hükümsüzlüğünün nedenleri, sonuçları ve tasarım hükümsüzlüğü davaları hakkında bilgi sahibi olmak, tasarım hakkının korunması açısından önemlidir.
Tasarım Hükümlülüğü Davaları
Tasarım hükümsüzlüğü davaları, tasarım sahibi veya bu hakkına sahip olan kişiler tarafından açılabilir. Tasarım hükümsüzlüğü davaları, tasarımın tescil edildiği veya tescil başvurusu yapıldığı yerdeki yetkili mahkemede açılır.
Tasarım hükümsüzlüğü davalarında, davacı, tasarımın hükümsüz olduğunu ispatla yükümlüdür. Tasarım hükümsüzlüğü ispatlandığı takdirde, tasarım hakkı hükümsüz hale gelir.
ANKARA FİKRİ VE SINAİ HAKLAR HAKİMLİĞİNE
DAVACI:
[Davacının adı, soyadı, adresi, T.C. kimlik numarası, vergi kimlik numarası]
DAVALI:
[Davalının adı, soyadı, adresi, T.C. kimlik numarası, vergi kimlik numarası]
DAVA KONUSU:
[Tasarım numarasını] numaralı tasarımın hükümsüzlüğü talebidir.
AÇIKLAMALAR:
Davacı, [tasarımın konusunu] konu alan bir tasarımın sahibidir.
Davalı, [tasarımın konusunu] konu alan [tasarımın numarası] numaralı tasarımın sahibidir.
Davacı, davalı tarafından tescil edilen [tasarımın numarası] numaralı tasarımın, [tasarımın konusunu] bakımından yenilik, ayırt edicilik ve kamu düzenine ve genel ahlaka uygunluk şartlarını taşımadığını iddia etmektedir.
Bu nedenle, davacı, [tasarımın numarası] numaralı tasarımın hükümsüzlüğüne karar verilmesini talep etmektedir.
DELİLLER:
[Tasarım numarası] numaralı tasarımın tescil belgesi
[Tasarım numarası] numaralı tasarımın koruma kapsamı
[Tasarım numarası] numaralı tasarımın yenilik, ayırt edicilik ve kamu düzenine ve genel ahlaka uygunluk şartlarını taşımadığına dair deliller
SONUÇ VE İSTEM:
Yukarıda açıklanan nedenlerle, [tasarımın numarası] numaralı tasarımın hükümsüzlüğüne ve sicilden terkinine karar verilmesini saygılarımla talep ederim.
[Davacı]
[Tarih]
Ek:
[Tasarım numarası] numaralı tasarımın tescil belgesi
[Tasarım numarası] numaralı tasarımın koruma kapsamı
[Tasarım numarası] numaralı tasarımın yenilik, ayırt edicilik ve kamu düzenine ve genel ahlaka uygunluk şartlarını taşımadığına dair deliller
Dilekçenin hazırlanması sırasında dikkat edilmesi gereken hususlar:
Dilekçe, açık ve anlaşılır bir dille yazılmalıdır.
Dilekçede, dava konusunun, tarafların ve delillerin açıkça belirtilmesi gerekir.
Dilekçeye, davayı ispatlayacak deliller eklenmelidir.
Dilekçenin, davacının imzası ile imzalanması gerekir.
Dilekçenin içeriği, tasarım hükümsüzlüğü iddiasının dayandığı gerekçelere göre değişiklik gösterebilir. Örneğin, tasarımın yenilik şartını taşımadığını iddia etmek için, tasarımın başvuru tarihinden önce kamuya açıklanmış veya kullanıma sunulmuş olduğunun kanıtlanması gerekir. Tasarımın ayırt edicilik şartını taşımadığını iddia etmek için, tasarımın başvuru tarihinden önceki tarihte Türkiye’de ya da yabancı bir ülkede tescil edilmiş veya tescil başvurusu yapılmış başka bir tasarımla karıştırılabilecek nitelikte olduğunun kanıtlanması gerekir.
Tasarım Hükümsüzlüğü ve Tasarım Hükümsüzlüğü Kararının Etkileri
SMK m. 59 Tasarım Hakkının Koruma Kapsamı ve Sınırları
